Sizi Edward Bernays ile tanıştırmak istiyorum.. "Tüketici ruhlarımızın mühendisi" olarak tanınıyor... Halkla ilişkilerin kurucusu.. "Bu alan nedir ?" diye sorulsa, sivil yaşamın Pentagon'u derim. Silahı, kamuoyunu yönlendirmek.
1995 yılında 106 yaşında ölen Bernays dünyanın birçok ülkesindeki seçimlerde oylarımızı nasıl verdiğimizi yönlendiren kişi..
Kitle psikolojisi ve psiko-analizden yola çıkarak temel davranışlarımızla oynamış. İlk büyük işi, satışlarını artırmak isteyen domuz tüccarlarıymış. Doktorlardan rapor toplamış : "Kahvaltıda domuz eti yemek sağlığa yararlıdır.."
Raporu bayrakla birleştirmiş, ülke çapında reklam kampanyası : "Amerika'nın milli kahvaltısı : Jambonlu yumurta." Birbirine benzemenin teşvik edildiği göçmenler ülkesinde Amerikalılığa soyunanlar başlamışlar aynı kahvaltıya talim etmeye..
Bernays'ın gençliğinde bir başka işi Amerikalı kadınlara sigara içirtmek.. Yirminci yüzyılın başlarında kadınların umumi yerlerde sigara içmeleri yasak. Yaptırımı, para cezası ve hapis..
Tütün şirketleri mamullerini toplumun yarısına satamamaktan şikayetçi.. Bernays New York'ta yılda bir yapılan ünlü resmigeçit gününde beş altı saatliğine kiraladığı mankenleri yürütür. Kızlar, şehrin limanının girişinde, elinde meşale tutan Özgürlük Anıtı'ndaki kadına atfen, "Özgürlük için kibrit çak" sloganıyla sigaralarını yakar. Olay haber olur. Feministler sigara içme özgürlüğü kampanyasını destekler. Bir yıla kalmadan tütün şirketleri amaçlarına erişir. Kadınlar erkeklerle birlikte zehirlenme eşitliğine kavuşur !..
Bernays, politikacılara danışman olur. Kitabından bir alıntı :
"Halka güvenilmez. Yanlış adama oy verip zararlı şeyler peşinde gidebileceklerinden, yönlendirilmeleri gerekir.."
Nazi Almanya'sında kitle hareketlerini örgütleyerek Yahudi soykırımının yolunu açan Propaganda Bakanı Goebbels'in, kitabını okuduğunu öğrendiğinde Bernays şöyle der : "Dikkatle programlanmış bir kampanyayla varıldığı belliydi."
1925 yılında yazdığı propaganda kitabında, kitlelerin denetlenip yönlendirilebileceğini örnekleriyle anlatır. Yönteminin adı "engineering consent" (rıza mühendisliği).. Günümüzde "algı yönetimi" diyorlar..
Türkiye'de rejim 21. asır modelini uygulamakta..
Aynı zamanda Sigmund Freud'un (amcası) yeğeni de olan Bernays'ın müşterileri arasında Wilson, Eisenhower gibi ABD başkanları, Thomas Edison, Henry Ford, General Motors, Proctor & Gamble ve Guatemala'da hükümetin devrilmesini sağlayarak "muz cumhuriyeti" deyimini borçlu olduğumuz United Fruit gibi ABD'nin başta gelen şirketleri var..
Hiroşima ve Nagazaki'de sivil halkı katleden atom bombası projesinin yöneticisi fizikçi Robert Oppenheimer, katliamdaki rolünden pişman oldu ve başka fizikçilerle birlikte kamuoyunu nükleer tehlikeye karşı uyarmada öncülüğe soyundu. Devletin güvendiği kişilerden biriyken FBI'ın şüpheliler listesine alındı, işinden atılmayı göze ve atıldı da..
Bernays'ın açtığı yolda giden ise çok.. Halkla ilişkiler düzenin muteber mesleklerinden.. Saygın üniversitelerimizin saygın hocaları, yalan yaratma uzmanı reklamcılarla el ele verip halkla ilişkiler kürsülerinden düzenin yeni kuşaklarını şekillendiriyor. Ne kadar uğraşsalar, seçim üstüne seçim kazansalar, yeni telefonlarımızı attırıp daha yenisini aldırtsalar, kendi düşüncelerimizmiş gibi düzenin kerrat cetvelini belletseler...
Abraham Lincoln ne demiş : "Bazılarını her zaman, herkesi bazen, ama herkesi her zaman aldatamazsın.."
Rüzgar ters yönden esiyor..
Kanıtı, düzeni kökünden sarsan Küresel Gezi Gençliği..
Gezi ruhunu hissetmeyen, gücünü anlamayan, seyrini sezemeyenler, tarihe "fast food" tüketiciliğinde bakanlardır.. Devlet şiddetinin, sermayelerinin arkasına saklanıp, aymazlıklarında kendilerini güçlü sananlar..
GÜNDÜZ VASSAF'ın "Ne Yapabilirim ? Geleceğe Kartpostallar" adlı kitabından alıntıdır..
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder