18. yüzyılda Portekiz'den getirilen iki tür takviyeli şarap ("brendi" veya damıtılmış üzüm suyu katılarak alkol oranı yükseltilmiş şarap) Amerikan ve İngiliz üst sınıflarında popüler olmuştu. Bunlardan biri adını Atlantik Okyanusu'nda Portekiz'e ait bir adadan ve yapıldığı yerden alan "Madeira" idi. Günümüzde genellikle şeri tarzında üretilen tatlı bir şarap olan Madeira aslında 18. yüzyılda bulunmuştu. 1700'lerin başlarında alelade ve pahalı olmayan bir sofra şarabı iken yüz yıl içerisinde sadece zenginlerin alabildiği, pahalı bir takviyeli şarap halini almıştı..
Madeira şarabının başlangıçtaki cazibesi duyumsal olmaktan çok stratejikti. Madeira Adası Avrupa'dan Afrika'ya, Hindistan'a, Karayipler'e ve Kuzey Amerika'ya seyahat etmekte olan gemilerin uğrak noktası olan çok popüler bir limandı. 1500'lerde bu gemilerin çoğu, genellikle kargo olarak ama bazen de seyir sırasında mürettebatın içmesi için fıçılarca şarap alıyorlardı. 1700'lerin başlarına dek Madeira şarabı yapılırken beyaz üzüm kullanılıp içerisine siyah üzüm suyu eklenerek pembe ve kırmızı tonlar alması sağlanıyordu. Ama yaz sıcağı ve zor deniz koşullarına maruz kalınca çoğunlukla bozulduğu için, 18. yüzyıl ortalarında Madeiralı şarap üreticilerinden bazıları daha dayanıklı olması için şaraba damıtılmış üzüm suyu takviye etmeye başlamışlardı. Bir seferinde, bu şekilde takviye edilmiş birkaç fıçı dolu olarak Madeira'ya geri geldiğinde, üreticiler şarabın zorlu deniz yolculuğuna dayanmakla kalmayıp, daha da güzelleştiğini fark etmişlerdi.
Yüzyılın ortasından itibaren bazı üreticiler şaraplarını satmadan önce Atlantik Okyanusu boyunca hatta bazen Hindistan'a kadar gönderip geri getiriyorlardı ve "vinha da roda" (gidiş dönüş yolculuğu yapmış şarap) etiketli bu şaraplar yüksek fiyatlara satılıyordu. Sonunda, üreticiler Madeira şaraplarını sıcakta yıllandırmak için fabrikalarının çatı katlarında ya da özel seralarda depolar yapmaya başladılar. Fıçılar dalga etkisi yaratmak için ileri geri sallanıyordu ve bu amaçla daha sonraları buhar güçlü makineler de kullanılmaya başlanmıştı.
Bir sonraki yüzyılda pazara girecek olan şampanya gibi, Madeira da piyasanın taleplerine göre değişkenlik arz eden çok çeşitli tarzlarda üretildi. Karayipler'deki büyük çiftlik sahiplerine ihraç edilen Madeira bazen takviye edilmeden ama yanında kırmızı üzüm şırası (mayalanmamış üzüm suyu) ve brendi ile birlikte yollanarak, müşterilerin kendi zevklerine göre renk ve tadını ayarlayarak takviye etmelerine imkan veriliyordu. Güney Carolina ve Virginia'daki müşteriler sek, beyaz ve epeyce takviye edilmiş Madeira tercih ediyordu ; Philadelphia'lılar daha az brendi ile tatlı, altın renginde Madeira isterlerken, New York'lular daha kırmızı renkli, çok daha az brendi katılmış ve daha tatlı Madeira seviyorlardı..
Madeira popüler olmaya başladıkça, zenginlerin içeceği olarak pazarlanmaya başlamış ve fıçıda yıllanmış Madeira 18. yüzyılın lüks ürünleri arasında yer almıştı. 1780'lerden itibaren bir tarihçinin "şarap ne kadar yıllanmışsa, içen kişi de o kadar seçkindir," diye yorumladığı gibi "akıllı" müşterilerine yıllandırılmış (on yaşından fazla) şaraplar satıyorlardı. Lüks statüsüne paralel olarak, Madeira'nın fiyatı da devamlı bir artış göstermişti. 18. yüzyılın ilk on yılında bir fıçı dolusu (yaklaşık 435 litre) Madeira'nın adadan ihraç fiyatı 5 sterlin iken 1720'lerde bu fiyat 8 sterlin, 1740'larda 22 sterlin ve 1800'lerde 43 sterline yükselmişti. Enflasyon da göz önüne alındığında Madeira'nın fiyatının Kingston (Jamaika), Boston ve Londra pazarlarında en ucuzdan en pahalıya çıkmasına şahitlik edilen yüz yıl içinde üç kat arttığı söylenebilir. Çok fazla taklidinin üretilip, piyasanın Madeira'ya benzetilmeye çalışılarak üretilmiş şaraplarla dolu olması, ürünün lüks statüsünün bir göstergesidir.
Britanya ve imparatorluk topraklarında çok popüler bir içki olmakla beraber Madeira'nın asıl başarısı, zengin sömürgecilerin alkol tercihi olduğu, Kuzey Amerika ve Karayip pazarlarındaydı. Barbadoslu bir şeker kamışı tarlası sahibinin 18. yüzyıl sonlarına ait olduğu düşünülen bir kahvaltı menüsünün içeceklere ilişkin bölümü "bir kupa çay, bir o kadar kahve, ağzına kadar dolu bir kadeh kırmızı Bordeaux şarabı, biraz daha büyükçe bir kadeh Ren şarabı ; sonrasında Madeira, baharatlı şerbet" içeriyordu..
Madeira'nın saygınlığı o kadar yüksekti ki, 1775 yılında ilk kez toplanan Birinci Kıta Kongresi'nin sonunda ve 1797'de Amerikan Donanması'nın ilk firkateynlerinden "Constitution"un suya indirilmesinde kadeh kaldırılırken Madeira içilmişti..
ROD PHILLIPS'İN "ALKOL TARİHİ" ADLI KİTABINDAN ALINTIDIR..
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder