Yakın tarihe baktığımızda, ırkçılığın en büyük hedefi siyahlardır. Zencilerin, Kızılderililere, Musevilere, Latin Amerikalılara ve daha nicelerine yönelik ırkçı saldırılara oranla daha trajik olan durumları, siyah ırkın ve yalnızca siyah ırkın, yirminci yüzyılın başına dek alınıp satılan bir meta olmasıdır. Aynı yakın tarihte, nedense hep beyaz ırkın üstünlüğünü görürüz. Yerkürenin hiçbir köşesinde, siyahlar, sarılar ya da sütlü kahve derili insanların, beyaz ırkı topluca aşağıladığı ya da esir olarak alıp sattıkları görülmemiştir..
Çünkü "beyaz adam"ın efendi, oysa kendilerinin "esir" olmadıkları zaman bile "tebaa" ya da "düşük kalite" olduklarını kabul etmiştir toplumsal bellekleri. Çünkü egemen kültür "beyaz adam"ın kültürüdür..
Bu toplumsal bellek ve egemen kültüre karşı bayrak açan kahramanlardan birinin adıdır Malcolm X...
Konumuz, Malcolm X'in yaşamı değil. 1965 yılında New York'ta öldürülen "Black Muslims / Siyah Müslümanlar" hareketinin liderini herhalde hepiniz tanıyorsunuz.
Konumuz, Malcolm X'in tüyler ürpertici katlinden sonra, altı kız çocuğunu tek başına büyütmek ve bir efsanenin meşalesini taşımak zorunda kalan eşi, Betty Shabazz'ın (üstte) kara yazgısı. Türk basını yer verdi mi bilmiyorum, ben "Le Monde" gazetesinde okudum, 61 yaşındaki Betty Shabazz, yaklaşık bir haftadır New York'un zenci mahallesi Bronx'taki bir yanık hastanesinde ölüm kalım savaşı veriyor. Cerrahlar, üçüncü kez deri nakli yapmışlar kendisine ve Amerikalı zenciler, vardiyalar halinde başında bekliyorlar yaşlı kadının..
Malcolm X'in dulu, yaşamını oluşturan dramın kurbanı. Kendi torununun (1997 yılında) çıkardığı yangında ağır derecede yanmış... Betty Shabazz hastanede, 12 yaşındaki torunuysa halen çocuk mahkemesince yargılanıyor.
Olay bir kaza değil. Torunun, anneannesini niçin yaktığını anlayabilmek için gerilere gitmek, Malcolm X'in yaşamına mal olan cinayete uzanmak gerekiyor. Zenci lider, New York'taki son mitingi sırasında, hamile karısı ve dört kızının gözleri önünde vurulup düşmüştü. Betty Shabazz, ikiz kızlarını kocasının ölümünden sonra doğurdu, onun efsaneleşen şöhretine uygun yükseklikte tuttu yasını. Amerikalı zencileri utandırmadı, hayal kırıklığına uğratmadı, öğretmenlik yaptı ve çocuklarını yetiştirdi (altta solda)...
Ancak kızlarından biri, Qubilah (altta solda, babasının kucağında), babasının ölümüyle yaşadığı dehşeti diğerleri gibi sindirememişti içine. Alkolik oldu ve 1995 yılında başka bir zenci lider, çok tartışmalı bir kişiliği olan Louis Farrakhan'a (üstte sağda) yönelik bir suikast girişiminde bulunmak suçuyla tutuklandı. Annesi Betty ve bütün aile, yıllardan biri Malcolm X'i, Louis Farrakhan'ın öldürttüğünü düşünüyorlardı.
Betty Shabazz, Malcolm X cinayetinden otuz yıl sonra, kızını kurtarabilmek için, kocasının katili olduğuna inandığı Louis Farrakhan'la el sıkışmak zorunda kaldı Birkaç ay sonra hapisten kurtuldu Qubilah ve Teksas'a yerleşti. Ancak Qubilah'ın, babasının adını verdiği oğlu Malcolm, kendisi gibi dengesizdi. Ve genç kadın, depresyon geçirdiği zamanlarda küçük Malcolm'u anneannesinin yanına gönderiyordu. İşte bu zorunlu ziyaretlerden birinde, annesi Qubilah'tan ayrılığı içine sindiremeyen oğul Malcolm, anneannesinin evini yaktı..
Öykü hazin ve gerçek. Suçlu kim? Suçlu var mı böyle bir dramda ?... Amerikan toplumunda şiddet sanıklarının genelde zenci olmasının nedeni, yalnızca yoksulluk mu ?.. Sanmıyorum. Yüzyılların ezikliğini taşımanın kolay olmadığını, yüzyıllık kinlerin bilinçsiz öfkelere, hedefini tam olarak saptayamayan saldırganlıklara yol açtığını düşünüyorum.
İsyanları yüreğinde taşımak, uzaktan kolay, yakından çok ağır bir yüktür..
(Üstte, 2013 yılında, Meksika'daki bir banka soygunu sırasında 28 yaşında öldürülen, Malcolm X'in torunu, küçük Malcolm..)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder