986 ) YÜZEN TÜRK FUARI !..

 


Bandırma Vapuru ve Savarona, Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatında rolü bulunan en önemli gemilerdi. Ama Ata'nın en önemsediği gemi, "Karadeniz Vapuru" idi..
Bizzat O'nun projesiydi, "yüzen fuar"dı.. Dünyada İLK idi..
Hereke halılarından Kütahya çinilerine, Hacıbekir lokumlarından Edirne sabunlarına kadar, nakışlar, çeşmibülbüller, bakır tepsiler, tütün, yün, deri, koza, fındık, incir, üzüm, haşhaş, tamamı Türk malı ürünlerden oluşan sergiydi.. Camekânlar içinde, Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nden seçilmiş antik eserler vardı..
"Dünyanın bize gelmesini beklemeyelim, biz dünyaya gidelim" vizyonuydu. Genç Türkiye'nin uluslararası halkla ilişkiler gemisiydi..

    

"Karadeniz", 1924 yılında Hollanda'dan satın alındı. 130 metre boyunda, 16 metre genişliğindeydi. Aslında rengi siyahtı. Haliç'e çekildi, bembeyaz boyandı, kuğu gibi oldu.. 
1926'da, Cumhuriyet'in ilanından sadece üç yıl sonra hazırdı. Mustafa Kemal, Mudanya'dan gemiye bindi. Son denetlemeyi bizzat yaptı.. Salonları, stantları, güverteyi, kamaraları, mutfağı tek tek dolaştı, ürünlerimizi tek tek inceledi, personelle tek tek tanıştı..
Geminin hatıra defterine, "Muvaffak olmuş bir iştir, bende gayet iyi izlenimler meydana getirdi, sunuş tarzı çok iyidir, takdir ve tebrik ederim" diye yazdı. Bandırma'ya kadar Karadeniz Vapuru ile geldi, rıhtımdan uğurladı..




Barcelona-İspanya, Le Havre ve Marsilya-Fransa, Londra-ingiltere, Amsterdam-Hollanda, Hamburg-Almanya, Stockholm-İsveç, Helsinki-Finlandiya, Leningrad-Sovyetler Birliği, Gdansk-Polonya, Kopenhag-Danimarka, Anvers-Belçika,  Cenova ve Napoli-İtalya limanlarına uğradı, yolculuğu 86 gün sürdü..



180 yolcusu, 105 mürettebatı vardı. Yolcuları, Türkiye'nin aydınlarıydı..
Vâlâ Nureddin, Mahmut Baler, Kemalettin Kamu, Celal Esat Arseven, ilk kadın milletvekillerimizden Mebrure Gönenç, ilk kadın gazetecilerimizden Bedia Celal, ilk kadın heykeltıraşlarımızdan Nermin Faruki, ses sanatçılarımız, tiyatro sanatçılarımız... Limanlarda gemiye binen yabancı konukları ağırlama görevini üstleniyorlardı.
Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası, İstiklal Marşı'nın bestecisi Zeki Üngör yönetiminde 47 sanatçısıyla gemideydi. Her yanaşılan limanda o ülkenin milli marşını çalıyorlardı, konserler veriyorlardı..
Sergi salonları, Sanayi-i Nefise Mektebi öğrencilerinin yaptığı heykel, resim ve biblolarla süslenmişti. İbrahim Çallı gibi ressamlarımızın tabloları asılıydı (altta solda)..

        

Kaptanlığını, Atlantik Okyanusu'nu geçen İLK yolcu gemimiz "Gülcemal"in efsane kaptanı Lütfü Bey yapıyordu. Liman İşletmeleri Genel Müdürü Rauf Manyas, sergilerin müdürüydü. Yedi lisan bilen Samiha Hanım, protokol müdürüydü. Dekorasyonu mimar Naci Bey tarafından yapılmıştı..
Bu kadroyu Mustafa Kemal seçmişti..
Vapur için özel logo hazırlanmıştı. Haber Tanrısı Hermes, Karadeniz Vapuru'nun önünde yürüyordu, elinde asa yerine Denizcilik İşletmeleri'nin amblemini taşıyordu (üstte sağda).. 
İngilizce, Fransızca, Almanca, Rusça broşürler dağıtılıyordu.. Ürünlerin üzerinde dört lisanda etiketler yapıştırılmıştı.. Yabancı tüccarların Türkiye'den ithalat bağlantısı kurabilmesi için stantlar vardı.. İş Bankası şubesi bile vardı..

  

Güvertede balolar düzenleniyor, dans ediliyordu.. Ziyaret edilen şehirlerin ileri gelenleri yemekli gecelerde ağırlanıyordu..
Yüz binden fazla insan ziyaret etti.. Sırf Londra'da 25 bin kişi gezdi.. Barcelona'da 15 bin kişi gezdi.. İzdiham oluyordu, saatlerce kuyruk oluyordu ziyaretçiler.. 
İngiliz, Fransız ve Alman gazeteleri "Kemal Paşa'nın kısa saçlı kızları" manşetleri atmıştı. Mürettebatın yarısından fazlası, kolejlerden seçilen, İngilizce ve Fransızca konuşan kızlarımızdı.. Saçları açıktı, rengârenk elbiseler giymişlerdi, Avrupa kültürüne hâkimdiler, "fesli insanların ülkesi" imajını bir anda yıkmışlardı. Avrupa, hayretler içinde Türkiye'nin çağdaş yüzüyle tanışıyordu..
Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestramız limanlarına yanaşılan şehirlerin meydanlarında, parklarında konserler veriyordu. Amsterdam'daki konserde âdeta izdiham yaşanmıştı, on bin civarında insan izlemişti..
Karadeniz Vapuru'nu pürüzsüz İngilizce konuşan Bedia Celal'in rehberliğinde gezen Amsterdam Belediye Başkanı, "Böyle bir Türk kadınıyla karşılaşacağımı düşünemezdim" diyordu..  
Erkek mürettebatımız lacivert ceket, lacivert pantolon, tiril tiril bembeyaz gömlekler giyiyor, zarif boyunbağları takıyorlardı..
Doğu'dan gelen bu vapurun "Şark esintisi" getireceğini düşünenler fena halde yanılıyordu.. Çünkü, güleryüzlü ve modern Türklerle karşılaşmışlardı..
Bu, Mustafa Kemal zekâsının bir yansımasıydı..
Türkiye'nin sosyoekonomik tanıtımını yapan bu "yüzen fuar", İzmir Enternasyonal Fuarı'nın da işaret fişeğiydi..



YILMAZ ÖZDİL'İN "MUSTAFA KEMAL" ADLI KİTABINDAN ALINTIDIR..