Von Papen, genç Türkiye Cumhuriyeti'ni yöneten kadrolar tarafından gayet iyi tanınan ama iyi bilinmeyen bir isimdi..
II. Dünya Savaşı'na giden günlerde, tam olarak 1938 Nisan'ında Adolf Hitler tarafından Nazi Almanya'sının Ankara büyükelçisi olarak atanması bizzat Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından veto edilmişti. Atatürk, Von Papen'i Filistin Cephesi'nden tanıyordu. Türkiye, Enver Paşa'nın oldubittisiyle Almanya saflarında I. Dünya Savaşı'na girmiş, Von Papen de 1917'den itibaren İttihat ve Terakki hükümetinin oluşturduğu Türk-Alman ortak kurmay heyetine dahil olmuştu. Atatürk, Von Papen ve diğer Alman kurmayların Türkiye'nin zaten sürüklenmekte olduğu yıkımı nasıl hızlandırdıklarına şahit olmuş subaylardandı. Üstelik Von Papen'in, Alman Ortadoğu komutanlığına atanmadan önceki sabıkası da biliniyordu..
Von Papen 1914'de Almanya'nın Washington Büyükelçiliği'nde askeri ataşelik (üstte) görevini yürütürken, aynı zamanda Kuzey Amerika askeri istihbarat sorumlusu olarak had safhada saldırgan bir eylemlilik içindeydi. New York merkezli kurduğu casusluk şebekesi, bir yandan Meksika'da hükümet darbesi tezgâhlarken diğer yandan Kanada'da terör eylemleri planlıyor, New York Limanı'ndan İngiltere ve Fransa'ya malzeme sevkiyatını önleyecek sabotaj eylemlerini Alman kökenli Amerikalılara yaptırıyordu. İngiliz istihbaratı MI6, Amerikalılara bütün bu işlerin arkasında Von Papen'in olduğunu kanıtlayan dinleme kayıtları ve belgeler sununca derhal ABD'den sınır dışı edilmişti (altta) ..
Dünyadaki bütün kötülüklerin altında komünistleri, Yahudileri ve Masonları gören koyu Katolik bir aristokrat aileye mensup Von Papen, I. Dünya Savaşı'ndan sonra ordudan ayrılmış, siyasete girmişti. Almanya Cumhurbaşkanı Paul von Hindenburg'a yakınlığı sayesinde 1932'de şansölye, yani başbakan atanmıştı. Aynı yıl seçimlerden Nazi Partisi lideri Adolf Hitler kesin zaferle çıkmadığı halde (oyların sadece % 33'ünü almıştı) hükümeti onun kurması gerektiği fikri de Von Papen'e aitti ; 1923'de, çok daha zayıf durumdayken Münih'te başarısız bir darbeye önderlik eden Hitler'in sistem içine çekilerek kontrol altında tutulabileceğini düşünüyordu..
Bir bakıma Alman ulusunun, diğer ulusların ve sırf öyle oldukları için katledilen, baskı ve işkence gören Yahudiler, Romanlar, komünistler, eşcinseller ve diğer "ötekilerin" çektiklerinde, Hitler ve II. Dünya Savaşı'nda Von Papen'in kendi siyasi çıkarı için giriştiği küçük ayak oyunlarının önemli payı vardı...
Zaten Hitler iş başına gelir gelmez müthiş terörünü uygulamaya başladı. Tasfiye harekâtından Von Papen de payını aldı ama şeytani yetenekleri ve bağlantılarıyla bütünüyle de sistem dışına atılamadı. Hitler yaklaşan savaşta onun Türkiye'yi yeniden Almanya'nın yanına çekebileceğini düşünüyordu..
Atatürk'ün 10 Kasım 1938'de vefatından sonra Almanya bir deneme daha yaptı. Yeni Cumhurbaşkanı İsmet İnönü de Von Papen'in ne olduğunu Filistin Cephesi'nden biliyordu, dolayısıyla ikinci kez veto yedi..
Ankara, savaşın dışında kalmak istiyordu. Daha I. Dünya Savaşı'nın, İstiklal Savaşı'nın yaraları sarılamamıştı. Nüfus azalmış, tarımsal üretim azalmış, elde doğru dürüst silah ve cephane kalmamıştı. İtalya'da Benito Mussolini liderliğindeki Faşist Parti "Mare Nostrum / Bizim Deniz" siyaseti ilan etmiş, Akdeniz üzerinde hükümranlığa kalkışmıştı. Türkiye'de İtalyan işgali anıları hâlâ tazeydi ve Almanlar "Bizimle iyi geçinirseniz İtalyanları dizginleriz," diyordu.
Diğer yandan İngiltere de Türkiye'yi kendi yanına çekmek istiyor, Ankara Büyükelçisi Sir Hughe Knacthbull-Hugessen, Şükrü Saraçoğlu hükümetini Almanlara karşı kendileriyle saf tutmaya zorluyordu. Almanya ve Sovyetler Birliği'nin bir saldırmazlık paktı imzalayacağı söylentileri vardı. Bunların üzerine bir de Almanya'nın şantajı gelmişti : 1938 Mart'ında Çekoslovakya'yı ilhak eden Almanya, Türkiye'nin Skoda fabrikalarına sipariş verip parasını da peşin ödediği obüs toplarını teslim etmeyeceğini söylüyordu..
Neticede Türkiye, denge politikasına zorlandı. İngiltere ile dostluk anlaşması imzalamasından iki gün sonra, 29 Nisan 1939'da Von Papen'in büyükelçiliğini onayladı..
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder