Bugünkü gazeteler "çılgın proje" nin Ruslar tarafından yap-işlet-devret modeliyle yapılabileceğini yazıyorlar. Aslında tarihimizde başka çılgın projelerimiz de olmuştu ama bu projenin yeri Rusya idi !..
Don ile Volga Nehirleri arasında bir kanal açılması fikri sadrazama hükümetteki defterdarlardan Çerkez Kasım Bey'le yaptığı bir konuşma sırasında gelmişti. Bu kişi, söz konusu bölgelerde durumdan başka, arazinin yapısını, uzaklıkları, iklim koşullarını, nehirlerin karakterini ve yapılması gereken çeşitli çalışmaları biliyordu. Kasım Bey bunun üzerine Kefe (Feodosia) Sancakbeyliğine atandı ve deneyimlerini doğrulamak ve çalışmaların yapılacağı mevkileri seçmekle yükümlü bir uzmanlar heyetiyle harekete geçti.
Türk Kaptan-ı Derya'sı Müezzinzade Ali Paşa, toplar, cephane, yiyecek maddeleri, at nalları, steplerin iklimine uygun çiviler, bunlardan başka binlerce çapa, kazma, kürek ve çeşitli araç gereçle yüklü, kalabalık bir gemi filosu hazırladı. Astrahan'a yapılacak saldırı için 20.000 sipahiyle 3.000 yeniçeri ayrıldı. Bunlara 30.000 Tatar atlısı katılacaktı. Ayrıca binlerce Moldovyalı köylü kanal kazılarında çalışmaya gönderildiler. On kadar yeniçeri birliği de Kefe'de karaya çıkartıldı.
Bu planın çok iyi hazırlandığı ortadaydı, ama yöre halklarına güvenerek bu muazzam girişime atılan sadrazam, bu kez bunların derin duygularını yanlış hesaplamıştı. Sokollu'nun girişimi bir fiyaskoyla sonuçlandı. Tatar Hanı, Karadeniz'le Hazar Denizi arasında bir yol açılmasının Türklerin buralarda giderek daha fazla kalabalıklaşmaları sonucunu yaratmasından ve bölgenin padişahın egemenliğine girmesinden çekiniyordu.
Rehberlik yapan Tatarlar, Türk askerleriyle işçilerini kasıtlı olarak steplere ve bataklıklara sürüklüyor, Türkler de izledikleri yolun onları, çekici hiçbir yanı olmayan, korkunç, açıkça düşman ve hiçbir dönüşü olmayan bir memleketin derinliklerine götürdüğü izlenimine kapılıyorlardı. Kanalın açılması ve Astrahan kuşatması bu nedenle geç başladı. Aşağı yukarı bu devirde İstanbul yangını ve Venedik Tersanesi' nin yandığı haberleri padişahın çevresinin tüm dikkatini o yöne çevirdi. Öyle olunca, başkentte devletin temel direkleri acımasız bir kayıtsızlık örneği göstererek, Don Nehri ile Hazar Denizi arasındaki steplerde tıkılıp kalan binlerce insanını düşünmüyordu bile.
Tüm girişimi yöneten inatçı Kasım Bey, sadrazamın güçlü desteğinden uzaktan uzağa emin olduğundan üç ay dayandı. Vakanüvislere inanılırsa, bu süre içinde kanalın üçte ikisi kazılmış, top ateşine tutulmuş, Astrahan duvarlarına da gedikler açılmıştı. Kışın ilk belirtilerinde aralarına sızmış ajanların, casusların ve Tatar isyan kışkırtıcılarının söyledikleri akla yakın gelmeye başladı. Bunlar, Türk asker ve işçilerine bu kuzey ülkelerinde kışın dokuz ay, yazları ise gecelerin üç saat sürdüğünü, böylece Türklerin ya dinlenmekten vazgeçmek ya da yatsıdan iki saat sonra, sabah da şafak sökmeden önce dua edilmesini buyuran dini kurallara aykırı davranmak zorunda kalacaklarını tekrarlayıp duruyorlardı. Bunun üzerine uygun zamanı beklemiş olan Rus Prens Serebriany aniden 15.000 atlıyla savaş alanında belirdi, Astrahan'ı kuşatanları geri püskürttü; işçileri de dağıtıp kaçırtmakta gecikmedi. Rusların yenilmez olduklarına dair Tatarların anlattıklarına kanan Türkler planlarından caydılar. Karamzin, "Ruslar bu münasebetle ilk kez ganimet olarak Türk sancaklarını ele geçirdiler," dedi. Büyük bir aldatmacanın kurbanı olarak bozguna uğrayan yeniçerilerle sipahiler bir kül yığını haline gelmiş Azak' ta gemilere bindiler ve İstanbul'a doğru yelken açtılar. Denizin ortasındayken patlak veren müthiş bir fırtına gemileri dağıttı, birçoğunu da batırdı. Sadece 7.000 asker İstanbul'a ulaşabildi. Vakanüvis İbrahim Peçevi, bu sırada II. Selim'in, Sokollu'ya karşı olan ve girişiminin başarısızlığını onun Doğu politikasını yermek için bahane eden adamlarına birdenbire arka çıktığını yazıyor. Selim uzun boylu düşünmedi. Sokollu' yu karşısına çağırttı ve bütün vezirlerin karşısında ona yanıldığını ve girişiminin tüm giderlerini cebinden ödemesi gerekeceğini bildirdi...
( Radovan Samarcıc, " Sokollu Mehmed Paşa " )
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Hürriyet
KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder