Sayfalar

32 ) CASUS : HAİN Mİ, KAHRAMAN MI ?

 
  Çok güzel iri yeşil gözleri olan kadın, tedirgin bir tavırla çevresini kontrol ettikten sonra büyük kiliseye girdi ve biraz sonra da bir günah çıkartma hücresinin içinde günahlarını veya günah kabul ettiklerini anlatmaya başladı.. Yandaki bölümde ise ne yazık ki papaz efendi değil, yerine geçen bir Gestapo ajanı bulunuyor ve elindeki küçük deftere not alıp duruyordu !.. Biraz sonra kadın iç huzuruyla dışarı çıktığı zaman, uzun siyah deri pardesülü, Alman gizli polisinin kucağına düşüyordu... Önce polis merkezinde sorgulama, işkence ; sonra büyük, soğuk bir binanın avlusunda bir idam mangasının karşısında, bir duvara sırtını vermiş durumda görüyoruz güzel yeşil gözlü genç kadını. Arkasındaki duvar, önceki infazlardan kalan kurşun delikleriyle dolu..
   Siyah bir bantla gözlerini bağlamak istiyorlar ; ölümü artık kabullenmiş ve gururlu bir halde, kabul etmiyor...
O güzelim yeşil gözlerini gökyüzüne çeviriyor. Gökyüzünde ağır ağır ve düzenli bir şekilde uçmakta olan bir kuş sürüsü, aniden duyulan tüfek seslerini kendilerine bir tehdit olarak algılayıp, şöyle bir dağılır gibi oluyor, sonra yine eski düzen yukarıda kuruluyor ama aşağıda durum artık eskisi gibi değil. Çünkü o güzel yeşil gözler şimdi, yere yığılmış cansız bir bedene ait ve hareketsiz ...
  Biz sinema seyircileri biliyoruz ki, o güzel güzel gözleri bundan sonra ancak başka bir filmde görebileceğiz !..
  Ne filmin adını anımsıyorum ; ne oyuncularını, ne yönetmenini .. Bahsettiğim kadın oyuncu da çok ünlü değildi.Tek hatırladığım, adeta kafama kazınan, yukarıda anlattığım bölümdü. İkinci Dünya Savaşı sırasında Alman işgali altındaki Hollanda'da geçen bir filmdi. Direniş örgütünde bir sevgilisi olan kadın, onun için bilgi çalıyordu.
  Hırsızlıkların en tehlikelisi !..Casusluk .. 10-11 yaşlarımdayken, işte bu film sayesinde tanıştım onunla !..


  Sonra, hemen hemen aynı yaşlardayken, siyah-beyaz yerli bir filmde aynı konu ile yine karşı karşıya geldim ama bu defa filmin kahramanı rahmetli Ayhan Işık idi ve "İngiliz Kemal" adıyla filmde neler yapıyordu neler !.. Başka bir bölümde, Gerçek hayatı da adeta bir romanı andıran bu adamın öyküsünü anlatacağım.
  Film, 1. Dünya Savaşı ertesinde, işgal altındaki İstanbul'da geçiyordu. Kahramanımız muhteşem İngilizce'si sayesinde komutanlıklara, yakışıklılığı sayesinde de genç kızların, kadınların kalbine rahatlıkla girip bilgi topluyordu.. Yani o da bir casustu !... Ahmet Esat Tomruk ; "Teşkilat-ı Mahsusa" nın ajanı olarak  ve daha sonra Mustafa Kemal'in önderliğindeki Kurtuluş Savaşı'nda da çok yararları dokunmuş birisiydi...


  Başka bir film ; "Arabistan'lı Lawrence" ..  Bu film hakkında basında yazılanları epey takip ettiğimi anımsıyorum. Sakıncalı bulunan filmi yanılmıyorsam TV 'da izledim, epey kesilmiş olarak tabii.. Ama konu ile ilgili en az dört kitap okudum.. Gerçek adı Thomas Edward Lawrence olan, filmde ise Peter O'toole' un canlandırdığı bu ajan 1914- 1917 yılları arasında Osmanlı'nın elindeki Ortadoğu toprakları üzerinde yaşayan Arap aşiret reislerini İngiltere saflarına çekmek için görevlendirilmiş..
  Onunla ilgili şu anekdot ilgi çekici :
  Irak'ta (o zamanki adıyla Basra Vilayeti' nde) Kut-el Amara' da ezici bir Türk gücüyle mücadele etmekte olan İngiliz komutan, Türk ordu komutanına rüşvet teklif etmeyi önermiş, İngiliz hükümeti de askerlerinin özgürlüğüne karşılık bir milyon sterlin ödemeyi onaylamıştı..Bu parayı taşıyacak olan T.E. Lawrence idi..
  Yanında iki subayla birlikte 10 Nisan 1916' da yola düştüler..
  Kut'daki çarpışmalarda 23.000 İngiliz askeri ölmüştü. Türkler İngiliz askerlerinin Kut'u derhal boşaltıp teslim olmasını istiyorlardı. 29 Nisan 1916'da, Lawrence hala yoldayken, 13.000'den fazla İngiliz ve Hintli piyade eri esir alınıp kentten dışarı çıkarıldı. Bu, Britanya tarihindeki en korkunç yenilgilerden biriydi..
  Teslim kararından haberi olmayan Lawrence, yanında İki İngiliz subay, ellerinde beyaz bayrakla Türk tarafına doğru yürüdüler. Bir asker gözlerini bağlayıp onları Kumandan Halil Paşa'nın yanına götürdü.Yurttaşlarının teslim olduğu haberiyle afallayan üçlü, hiç olmazsa esir değiş tokuşunu görüşmeyi önerdiler ; oysa İngiliz hasta ve yaralılara karşılık Türk savaş esirlerinin salıverilmesi için bir antlaşma yapılmıştı bile !.. Dünyanın dört bir yanındaki gazeteler, bu küçük düşürücü rüşvet girişimini yazdı...


  Bu arada Mata-Hari de unutulmaz doğal olarak.. Uzakdoğu'da doğmuş, egzotik danslarıyla dönemini kasıp kavurmuş, gerçek adı Margeretha Geertruıola Zelle olan Hollandalı bir dansözdü.. Kısa sayılabilecek bir yaşama neler sığdırmıştı neler ? Birinci Dünya Savaşı sırasında hem Alman hem Fransız sevgilileri, çift taraflı ajanlık ve 1917 yılında Fransızlar tarafından kurşuna diziliş...


  Ethel ve Julıus Rosenberg çifti var örneğin. Ruslara ABD'nin füze projelerini sızdırmakla suçlanarak 17 Temmuz 1950'de tutuklanan ve 19 Haziran 1953 yılında Sing Sing hapishanesinde elektrikli sandalyede idam edilen Yahudi çift.. Bu olayla ilgili olan ve çiftin suçsuz olduğunu savunan bir de oyun izlemiştim. Dostlar Tiyatrosu'nda ; Genco Erkal ve Ayla Algan'ın muhteşem oyunculuğuyla, son derece etkilendiğim ve çok güzel bir oyundu : "Rosenbergler Ölmemeli" ...

  Bu işin edebiyat yönü de var tabii ki... "Medusa" dizisi ve diğer kitaplarıyla iyi bir yazar olan Robert Ludlum var ilk aklıma gelen. Ama bir yazar var ki, onun kitaplarından birini okumayan "casus romanı okudum"
diyemez !..  John Le Carré ... Casusluğun gerçek yüzünü ondan öğrenin, casusluğun psikolojisini ondan öğrenin... Çok kitabı var. Not aldıklarımı sayayım : Aranan adam, Köstebek, Bizim Oyun, Bahçıvan, Soğuktan Gelen Casus, Panama Terzisi, Smiley' in Dönüşü, Sıkı Dostlar, Single ve Oğlu....

  "Casus" kelimesi, Farsça'da, "Gizli bir şeyi görüp anlamak isteği" anlamındaki "Cess" kelimesinden türemiş.
Sözlük anlamı ise ; "Gözetlemek amacıyla düşman içine sızan, yabancı bir devletle ilgili sırları öğrenmeye çalışan kimse" (Meydan Larousse)...

  Dünyanın en eski mesleklerinden birisi... Diğerini hepimiz biliyoruz herhalde !..
  Casusluk ; kimileri tarafından vatan hainliği, kimileri tarafından vatanseverlik olarak kabul ediliyor... Ama bana kalırsa, yakalandığında sonunun büyük olasılıkla ölüm olacağını bile bile bu işi yapanlara "cesur" sözcüğünden başka bir yafta takılamaz !...

Hiç yorum yok:

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK