Sayfalar

107 ) İZMİR YANIYOR !..

   9 Eylül 1922 Cumartesi günü, Mustafa Kemal, kendisini karşılayan kalabalığı adeta yararak hükumet dairesine indi. Bu sırada uzaktan top sesleri işitilmeye, şehrin içine mermiler düşmeye başladı. Sonra, iş anlaşıldı. Söke yönünden kaçıp İzmir'e sığınmak isteyen iki alaylık bir düşman gücü, Seydiköy'e gelince Kadifekale'deki Türk bayrağını görmüş, elindeki toplarla şehri bombardıman etmeye başlamıştı. Çolak İbrahim Bey'in atlı tümeniyle Fahrettin Paşa'nın atlı alayları oraya yıldırım gibi yetişerek hepsini tutsak edip getirmekte gecikmedi..
   Mustafa Kemal, karargahıyla rıhtıma yerleşti, üç gün burada kaldı..
   Bu sırada piyade ; tozdan birer parça yanık Anadolu toprağına, birer kerpiç parçasına dönmüş, yorgunluktan bitkin, Kordonboyu'na geldikçe Kordon'un taşlarına çarpıp duran suların serinliğiyle, hiç olmazsa gözleriyle serinlemek üzere taşların üzerine çöküyor, ilk rahat soluğu alıyorlardı. Ayaklarındaki postallar parçalanmış, giysileri muşamba gibi terden sırtlarına yapışmıştı. Kıyıda demirleyerek kocaman toplarını şehre doğru dikmiş olan düşman gemilerine şaşkınca bakıyorlar, kıyıyı dolduran sivil Hıristiyan halkın kayıklarla, şalupalarla, motorlarla, denizdeki vapurlara ve savaş gemilerine nasıl karıştıklarını ibretle seyrediyorlardı.
  
   Bu sırada her yeri sarsan, herkesi heyecana veren gök gürültüsüne benzer bir ses işitildi. Bu, gerilerdeki Ortodoks kilisesinde meydana gelen bir tür patlamanın çıkardığı gürültüydü. Bu patlamayı bir sıra patlama daha izledi. Bunun arkasından silah sesleri, bomba patlamasına benzer gürültüler geldi.
   Gittikçe şiddetlenen güz rüzgarı, patlamaların meydana getirdiği yangını hızla sağa sola sürükleyerek dostun düşmanın göz yaşına bakmadan İzmir'i yakıp kül etmeye başladı.. Tarih, 13 Eylül 1922 idi...
  
   Bu, İzmir'i artık sonsuz bırakıp gitmek zorunda olanların işiydi. Kül edilen son Anadolu şehri de İzmir olacaktı. Karar böyleydi..
   Şehrin itfaiyesini Sırp bir uzman yönetiyordu. Yangın o kadar hızla büyümüştü ki onun da elleri böğründe kaldı.
   Bugüne dek evlerinde sinip de Kordonboyu'na dökülmemiş olan Hıristiyan yığınları, mahallelerinin yanmaya başlaması üzerine sokaklara dökülerek kaçmaya başladılar. Üçüncü kordonu yalayan yangın, Frenk mahallesini yakıp kül ettikten sonra ikinci kordona ve birinci kordona doğru korkunç bir veba salgını gibi ilerliyor, birkaç dakikada güzelim konakların yalnız iskeletleri kalıyordu. Akşama kadar süren yangın, korkunç dev bir meş'ale gibi İzmir'in bağlarını, bahçelerini, dağlarını kıpkızıl bir aydınlığa boğdu. Düşman savaş gemilerinin güçlü projektörleri, gökyüzüne yükselen kocaman duman yığınlarını yalayıp geçiyor, mutsuz şehrin üzerinde çatışarak sanki kılıç oyunları oynuyordu...
   Hıristiyan halk, Kordonboyu'na sıralanmış Rum kayıkçılarına yalvarıyor, onlar da ancak peşin para verebilenleri alıp götürüyorlardı. Hepsinin biricik umudu müttefiklerin savaş gemileriydi. Ne var ki bunlar da iskelelerini yukarı çektiklerinden tırmanamıyorlar, yalvarıp yakararak bunların çevresinde dönüp duruyorlardı.
   Böylece Edgar Quinet, Jean-Bart, Vittorio Emmanuele, Venizia, King George ve Iron Dog savaş gemilerinin çelik duvarları dibinde gemilere çıkmaya çalışanların kafalarına ve ellerine uçları demirli sopalarla vurarak, müttefik denizciler onları denize düşürüyorlardı...
   Amerikan torpidolarıyla zırhlıları da Kordonboyunu kontrol ediyorlardı. Halkın saldırısı başlayınca demir alıp açıldılar.
   Hala yanmakta olan Hıristiyan mahallelerinde gizli cephanelikler, yeri göğü sarsarak büyük gürültülerle patlayıp duruyordu. Ermeni mahallesini ateşleyerek kaçan bombalı, silahlı Torkum çetesinin adamları, sempatizanları, kendilerine yol açmak için önlerine gelene ateş ederek denize ulaşmaya çalışıyor, bu sırada silahlanan Türkler de oralardan çıkıp kaçmaya çalışanları fare gibi avlıyorlardı. Saat gecenin dokuzu olduğu halde her yer gündüz gibiydi. Gökyüzü, cehennemin damı gibi kıpkızıl, şehrin üstünü kaplıyordu.
   Sabahın saat ikisinde yangın daha da korkunç oldu. İzmir Tiyatrosu, yirmi dakika içinde dört duvarlık bir iskelet haline geldi. Fransız konsoloshanesini saran alevler, onun da bütün ahşap bölümlerini sömürdü.  Cephaneliklerin, bombaların patlaması, aralıksız sürüyordu. Otomobil garajlarındaki benzinleriyle bidonları, alkol depoları gittikçe hızlanan yangına bir başka hırs, sanki yeryüzünü yakıp kül etmek hırsı veriyor gibiydi.
   Bu büyük parıltılarla meydana gelen patlamalar, insan yığınları içine bir salgın gibi dalmış olan paniği daha da artırıyor ; Müslüman, Hıristiyan insan yığınları, ellerine geçirebildikleri yükte hafif, pahada ağır eşyalarıyla, alevlerin aydınlığında kaçışıp duruyorlardı. Bu sırada meydana gelen son derece şiddetli bir patlama, denizdeki yabancı donanmaları da sarstı. On binlerce Türk askeri yanan şehri boşu boşuna kurtarmaya çalışıyordu.
   Üç gün süren yangın, Türk zaferinin en güzel günlerini cehenneme çevirmişti. Uşşakizadelerin Göztepe'deki köşkünün balkonunda yangını yan yana seyreden Mustafa Kemal ile Latife Hanım, herkes gibi çok üzgündü.
   Mustafa Kemal, Latife Hanıma, "yangın yerinde size ait emlak var mı ?" diye sordu. O da, "Evet, emlaklarımızın büyük bölümü yanan bölgededir. Fakat, ne zarar !.. Hepsi yansın.. Yeter ki siz sağ olun. Bu mutlu günleri gören insanlar için malın ne değeri var ? İleride yeniden yaptırırız.." diye yanıt verdi.
   Mustafa Kemal de coştu : "Evet, yansın, yıkılsın.." dedi. "Hepsinin yerine konması mümkün"...  

Hiç yorum yok:

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK