Sayfalar

191 ) KADINLAR, KADINLARIMIZ (1)

 

   10 Ocak 1824 gün, 3870 sayılı Bristol Journal gazetesinde bir haber yayınlanır : "Cumartesi günü, Feake adlı bir köylü, Chippiug Ougar hayvan pazarında karısını 10 şilinge satmıştır. Pazardaki satışlarda hayvan başına 1 peni vergi verilmesi gerektiğinden, görevli, parayı satıcıdan istemiş ve almıştır."
   O dönemde İngiltere'de erkeklerin karısını satması, boşamanın kaba bir biçimi sayılmaktadır.. Satışın yasal bir nitelik kazanabilmesi için, kadının boynuna bir de tasma takılması gerekmektedir !.. Bu işler 1837 yılında suç sayılmaya başlar. O yıl, Yorkshire Mahkemesi, Joshua Jachbou adında birini, karısını sattığından dolayı, bir ay süreyle ağır hapse çarptırır..
   1840 yılında, George Dornby, Norfolk yakınlarında, yol üstünde karısını satan bir adama rastlar. Adam, karısının boynuna, pazara satılmaya götürülen bir hayvan gibi ipten bir yular geçirmiştir. Kadının üstünde giysi adına sadece bir gömlek vardır. Adam, karısını 10 şilinge bir çiftçiye satar..
   Uygar olduğunu iddia eden bir toplumdaki kadın haklarının, yaklaşık 150-160 yıl önce bile, ne durumda olduğunu gösteren bu bilgileri, sıkı araştırmacılarımızdan Salah Birsel'in "İstanbul-Paris" adlı kitabından not etmişim zamanında..
  
   8 Mart 1857'de New York'da kırk bin dokuma işçisi daha iyi çalışma koşulları için bir tekstil fabrikasında greve başlar. Ancak polisin işçilere saldırması ve işçilerin fabrikaya kilitlenmesi, ardından çıkan yangın ve kapı önüne kurulan barikatlar nedeniyle dışarıya çıkamayan çoğu kadın, 129 işçi can verir. İşçilerin cenaze törenine on binlerce kişi katılır..
   26-27 Ağustos 1910'da Kopenhag'da 2. Enternasyonele bağlı kadınlar toplantısında, Alman Sosyal Demokrat Partisi liderlerinden Clara Zetkin, 1857'de ölen kadın işçilerin anısına 8 Mart'ın Internationaler Frauentag yani Dünya Kadınlar Günü olarak anılmasını gündeme getirerek oybirliğiyle kabulünü sağladı.
   Tarihin 8 Mart olarak saptanışı ise1921'de Moskova'da gerçekleştirilen 3. Uluslararası Kadınlar Konferansı sırasında gerçekleşti.
  1960'lı yılların sonunda A.B.D'de de kutlanmaya başlandı ve böylece tüm dünyaya yayıldı. BM Genel Kurulu 16 Aralık 1977'de, 8 Mart'ın "Dünya Kadınlar Günü" olarak anılmasını kabul etti..
   Türkiye'de ilk kadınlar günü, "Emekçi Kadınlar Günü" olarak 1921 yılında kutlanmaya başlandı.
   İlk kadınlar günü 1921 yılında kutlanır ama, kadın haklarının konuşulmaya başlanması onlarca yıl önce başlamıştır..
   Ali Raşit ve Filip Efendi'nin 1868 yılında kurduğu "Terakki" gazetesi, haftada bir, pazar günleri, kadınlar için özel bir sayı çıkartmıştır.. 1886 yılında "Şükufezar" adında bir kadın dergisi yayınlanır. Arife Hanım'ın çıkardığı derginin fiyatı 50 paradır.Yazarlarının çoğu kadın olan "Hanımlara Mahsus Gazete" 1895 yılında yayımlanmaya  
başlar. Yönetmeni Şadiye Hanım, sahibi de, kocası İbn-ül Hakkı Mehmet Tahir Bey'dir.  Gazetenin üstünde ise şu satırlar yer almaktadır : "Kadınlar arasında eğitimi yaymaya hizmet eder. Kadın yazarlarımızın yapıtlarını yayınlamalarına aracı olur. Kadınlarımızın ulusal gelişimlerinin gerçekleşmesine çalışır. Haftada bir kez resimli olarak yayımlanır. Fiyatı 1 kuruştur."
   Bu dergide görev alan kadınlar arasında ; Tarihçi Cevdet Paşa'nın kızı Fatma Aliye Hanım, Şair Leyla Saz, Şair Nigar Binti-Osman, Emine Semiye, Fatma Makbule Leman, Ahmet Vefik Paşa'nın torunu Fatma Fahrünnisa, Gülistan İsmet ve F.K.imzasıyla yazan Fatma Kevser bulunmaktadır.. Derginin bir de "Kızlara Mahsus" adında ek bir bölümü, 1898 yılında yirmi sayı kadar çıkmıştır..
   Kadın dergi ve gazeteleri İkinci Meşrutiyet ile birlikte birdenbire çoğalır. Yüzünü ilk gösterenler arasında Mehmet Rauf'un "Mahasin"i de (1908) vardır. Aynı yıl Selanik'te de "Kadın" yayınlanıyordur. Bunlardan başka "Kadınlar Dünyası", "Hanımlar Alemi", "Kadın Hayatı" gibi daha bir sürü dergi yayın için sıraya girmişlerdir. Cemal Sahir'in "Demet"i de bir kadın dergisi niteliğindedir. Yazıların çoğu kadın sorunlarına, kadın haklarına değinmektedir.. O yıllar, kadınların altın yıllarıdır..
   Meşrutiyetle birlikte kadın dernekleri de ses getirmeye başlar. En başlıcaları ; kuruculuğunu Belkıs Şevket'in yaptığı "Müdafaai Hukuku Nisvan" ve Halide Edip'in bir düzene soktuğu "Teal-i Nisvan"'dır.. Bu dernekler kadınsız yeni bir Türkiye yaratmanın olanaksızlığını göstermeye çalışmaktadır. Yaymaya çalıştıkları ilke şudur :
"Kim demiş bir kadın küçük şeydir / Bir kadın belki de en büyük şeydir" ...
   Halide Edip 1912 yılında Nakiye Elgün'ün Fatih'teki evinde Teal-i Nisvan'ın yardım ve hastabakıcı kolunu da yürürlüğe sokar. Gerçek amacı ise, daha çok, düşünceleri açmaktır. Evin küçücük bir odasında çocuk bakımı, ev bakımı üzerine bilgiler dağıtılırken ; bir yandan da Fransızca, İngilizce dersleri veriliyordur. İngilizce derslerini Gedikpaşa Amerikan okulundan iki İngiliz kadın üstlenmiştir. Ayrıca okulun konferans salonu da dernek toplantılarına açılmıştır.
   Teal-i Nisvan Derneği, Sultanahmet civarlarında, otuz yataklı özel bir hastane de kurmuştur. Yapıyı, üyelerden Mihri Pektaş sağlamıştır. İki kadın üyenin eşleri olan bir cerrahla bir eczacı da hastanede gönüllü olarakçalışmaktadır. Türk kadınının, bu tür bir hastabakıcılığı ilk kez o günlerde başlamıştır..

 

BİRİNCİ BÖLÜMÜN SONU..

Hiç yorum yok:

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK