Sayfalar

300 ) "MUHTEŞEM" BABA !..

   

  Kanuni Sultan Süleyman'ın Hürrem Sultan'dan olan oğullarından Selim 1524, Bayezid ise 1526'da doğmuşlardır. Şehzade Selim ; işini Allah'a bırakan, gönlü geniş, zevk ve eğlenceye düşkün biri iken Bayezid ; dinamik, enerjik, fikren yüksek, şair ve aynı zamanda adına eserler tercüme edilip kaleme alınmış , değerli bir şehzade idi..
  Hürrem Sultan Bayezid'i daha çok seviyor ve kendisine düzenli bir şekilde ödenek yollayarak, babasından sonra onun hükümdar olmasını istiyordu. Onun bu arzusu Padişah tarafından da onaylanmış gibiydi ; fakat Haseki Sultan, kocası Sultan Süleyman'dan önce vefat etmiş olduğundan, Bayezid'in hükümdarlığı hakkındaki karar etkisini kaybetmiş ve türlü entrikalarla Şehzade Selim taraftarları üstün duruma gelmeyi başarmışlardı..
  Bu sırada Şehzade Bayezid, payitahta yakın olarak Kütahya'da ; Şehzade Selim ise, nispeten İstanbul'a daha uzak olan Manisa'da bulunuyorlardı. 1558 yılı sonlarına doğru Şehzade Bayezid'in Amasya'ya ve Selim'in de Konya'ya nakilleri emrolundu.. Selim derhal itaat ettiyse de, Bayezid gitmek istemedi.. Bunun üzerine, Bayezid'e nasihat etmek üzere, Divan-ı Hümayun'dan Dördüncü Vezir Pertev Paşa Kütahya'ya gönderildi. Bayezid, gitmemekte ısrar etti ve bazı dürüst sözlerle Pertev Paşa'yı geri gönderdi ise de, yaptığı hareketin iyi bir sonuç vermeyeceğini anlayarak Amasya'ya gitti. Bu söz dinlemesi sonucu oğullarından Orhan'a Çorum, Mahmud'a Canik ve Osman'a da Şarkikarahisar sancakları verildi..

  

  Şehzade Bayezid bu nakil işinin kardeşi Selim'in saltanatını sağlamak amacıyla yapıldığını anlamış ve kendi durumunu ve isteklerini Padişah'a anlatmak üzere İstanbul'a gönderdiği heyetin de hapsedildiğini öğrenmişti. 
  Emrindeki bazı yüksek rütbeli kişiler de, "babanız yaşlandı, kendisinden sonra saltanatı kardeşinize verecektir" diyerek onu tahrik edince, kardeşi Selim'in üzerine hareket edip onu bertaraf etmeye karar verdi. Tokat ve Amasya'dan, ayrıca oğullarının sancaklarından, toplam on beş bin kişilik bir kuvvetle Konya üzerine yürüdü. Bu sırada kardeşine yazdığı ağır hakaret içeren mektupların aynen İstanbul'a gönderildiğinden haberi yoktu !..
  Durumu haber alan Sultan Süleyman ; bir yandan Bayezid'in üzerine hareket etmek üzere Üsküdar'a geçerken, diğer taraftan da, Selim'e yardım etmeleri için Anadolu, Karaman ve Dulkadriye (Maraş) beylerbeyleri ile Ramazanoğlu Piri Paşa'ya da fermanlar yolladı. 
  Bu kuvvetler Konya ovasında toplandılar. Bayezid, 31 mayıs 1559'da, burada yapılan savaşta kaybederek tekrar Amasya'ya kaçtı. Burada duramayacağını da anlayarak dört oğlunu da yanına aldı, ailesiyle vedalaştıktan sonra, İran'a geçmek amacıyla, Erzurum taraflarına doğru kaçmaya başladı..
  Şehzade'nin ne tarafa gittiği belli olmadığından, Diyarbekir, Trabzon beylerbeyleri ile Ardahan sancakbeyi ve Kırım Hanı'na, Bayezid'in yakalanması için, 23 haziran 1559 tarihli fermanlar gönderildi..
  Bayezid'i izleyen kuvvetler Pasin ovasında, Aras nehri yakınlarında ona yetiştiler ve muharebe ettilerse de yakalamayı başaramadılar. İran topraklarına giren Bayezid Revan Hanı'nın yanına gitti. 
  Durumdan haberdar edilen İran Şahı Tahmasb onu karşılamak üzere memurlar görevlendirdi. Böylece, Şehzade ve yanındaki kalabalık, 24 kasım 1559'da debdebeli bir alayla Kazvin şehrine girdiler..
           
   

  Bu iltica haberinin duyulmasından sonra uzun bir yazışma trafiği başladı.. Şehzadenin teslimi için Sultan Süleyman tarafından Mahmud Bey, Şehzade Selim tarafından mirahur (Istabl-ı Amire yani has ahırların başı ) Durak Ağa elçi olarak, ellerinde mektuplarla Şah'a gönderildiler.
  Şah Tahmasb, Bayezid'in, yaptıklarına pişman olduğunu, bu yüzden de onun affını Sultan Süleyman'dan rica etmiş ; hem bu konu hem de Bağdat hakkında görüşmek üzere, mektubunu taşıyan kendi elçisini, Osmanlı elçi grubuyla  birlikte İstanbul'a göndermişti..
  Sultan Süleyman, 1560 yılı mayıs ayında, Ali Ağa ile gönderdiği mektubunda Şah'ın ricasını kabul ettiğini, Bayezid'in, yanındaki akıl hocaları katledildikten sonra, yanına az sayıda adam alarak gelip sancağında oturmasını bildiriyordu..
  1560 yılı aralık ayında ise bu defa Şehzade Selim, yüklü hediyelerin yanı sıra bir de mektup gönderiyordu Şah'a.. Katli hakkında fetva verilen Bayezid'in bir an önce tesliminde ısrar ediyordu..
  Bu durumun gitgide bir savaşa dönüşmek üzere olduğunu anlayan Tahmasb, bu ağır hediyeleri de alınca yumuşamıştı. Önceden şehzadeyi Padişah'a teslim etmeyeceğine dair bir yemin ettiğinden ; Padişah'ın memuruna değil, Şehzade Selim'in adamına teslim edebileceğini içeren bir mektubu cevap olarak göndermişti !..
  Asıl mesele Bayezid'in teslimi olduğundan, Van beylerbeyisi Hüsrev Paşa ile Sinan Bey ; Selim Tarafından da Çavuşbaşı Ali Ağa ile müteferrikalardan Firuz Bey, yanlarında Şah'ın elçisi Veli Bey ile birlikte Kazvin'e gittiler..
  Selim'in adamı Ali Ağa'ya teslim edilen Bayezid ile dört oğlu 25 eylül 1561 günü boğularak öldürüldüler. Son arzusu oğullarını son bir kez görmek olan Bayezid'in bu dileği bile reddedildi !.. 
  
   

  Bu facianın ardından Şah Tahmasb, Sultan Süleyman'a müjdeyi verir !.. Sultan Süleyman da onun bu hizmetine karşılık vermekte çok gecikmez.. 2 haziran 1562'de, Pertev Paşa ile, Topkapı Sarayı Arşivi'ndeki 673 no'lu belgede yazdığı üzere, İran Şahı Tahmasb'a giden hediyelerin dökümü şöyledir :

...400.000 flori (altın) ..
...15 at ..Sırma dokumalı kumaşları ve çullarıyla
...Altın üzerine değerli taşlarla süslenmiş eyer, oyan (atın başına geçirilen süs) ve diğer at süs takımları

...Sultan Selim tarafından 100.000 flori 

Padişah'tan Şah'ın büyük oğluna ;

...Değerli taşlarla süslü kabzası olan bir kılıç
...3 adet at
...2 adet Hil'at (kaftan)
...6 top kadife kumaş
...23 top muhtelif kumaş

Şah'ın ikinci oğluna ; 2 at, 29 top kumaş 

Şah'ın üçüncü oğluna ; 2 at, 29 top kumaş

Şah'ın büyük kızına ; 1 hokka, 264 kıratlık bir lal

Şah'ın küçük kızına ; Değerli taşlarla süslü ve üzerinde elmas çiçek olan bir taç


   

(İ.H. UZUNÇARŞILI'NIN "OSMANLI HANEDANI ÜZERİNE İNCELEMELER" 

adlı kitabından derlenmiştir.. )  

Hiç yorum yok:

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK