Sayfalar

759 ) ÜLKEMİZİN İLK TÜRK FOTOĞRAF SANATÇISI..

    

Bahaettin Bediz 19 Haziran 1875 tarihinde İstanbul'un Unkapanı semtinde doğmuş, ilköğrenime memleketi Hanya'da başlamıştı.Devlet memuru olan babası İstanbul'a tayin olunca, 1883 yılında ilkokulu orada bitirmişti. Galatasaray Sultanisinin beşinci sınıfında okurken babası ölünce, 1895'de tekrar Girit'e dönmüştü..
Babası İbrahim Rahmi (Giridi) Efendi Arapça, Farsça, Yunanca bilen, muhasebe eğitimi almış, okumayı yazmayı çok seven bir memurdu. "İdarecilerin Siyasette İlerleme Yolu" isimli eseri Sultan Abdülhamid yönetimince yasaklanmıştı. Onun yetiştirdiği Bahaettin de Jön Türk fikirleri öne çıkan, idealist ve eğitimli bir kişi idi.. Zaten bu yüzden, babası vefat ettiğinde, İstanbul'dan uzaklaşmak istemişti..

 

Girit'te "yerel Jön Türklük" diye tanımlanabilecek bir akım ortaya çıkmış, kaçak Osmanlı Jön Türklerinin yönetiminde ve yerel aydınlar tarafından örgütlenmişti. Bahaettin de bu hareketin içindeydi. Girit'te önce kırtasiye, sonra, 1897'de, bir fotoğrafçı dükkanı açmıştı. Konuyla ilgili Fransızca kitaplar okuyarak mesleğini geliştiriyordu. Dükkanının önündeki ağaca bağlı duran beyaz atına atlar, Girit'i dolaşıp fotoğraflar çekerdi. Giderek stüdyosunu büyütmüş, yanına yardımcılar bile almıştı.. Girit Meclisinde Müslüman halkı temsil etmek üzere milletvekili olmuştu. 1908'de İkinci Meşrutiyet'in ilanından sonra, Girit de Yunanistan'a katıldığını açıklayınca yabancı askerler çekilmiş, adada huzursuzluklar artmış, ticari alanda ise pazar küçülmeye başlamıştı. Bahaettin Bey İstanbul'da stüdyo ve ev aramaya başladı. Adadan ayrıldığında, 1890 ile 1920 yılları arasında çektiği 1500-2000 civarındaki negatif camı geride bırakmak zorunda kaldı.. Manzara ve insanlar, binalar, limanlar, eski Girit kaptanları, ihtilalciler, metropolitlerin ve yabancı askerlerinden oluşan kocaman bir "arşiv"..



Bahaettin'in İstanbul'a gidişi sadece Girit'te fotoğraf piyasasının bitmesiyle ilgili değildi ; kendisine yeni görev yeri olarak burayı seçmişti. Resneli Niyazi'den öykünerek, İstanbul'da "Resne Fotoğrafhanesi" adını verdiği atölyeyi kurdu. Çok ilginçtir ki, Resne Fotoğrafhanesi ile Baha Sait Bey'in bürosunda toplanan Karakol Cemiyeti, yani Teşkilat-ı Mahsusa, aynı binada idi !..    
Dükkan komşusu Baha Sait Bey'in İttihat ve Terakki'nin isteğiyle ilk Alevilik-Bektaşilik araştırmasını yapması da, Bektaşi olan Bahaettin'in yer seçiminin de rastlantısal olmadığını gösterir..
Bahaettin Bey 1925 yılına kadar İstanbul'da işgali ve Cumhuriyet'in ilk yıllarını yaşar. "Meclis-i Umumi Üyesi" sıfatıyla milletvekillerinin kim olacağına karar veren komisyondaydı. İki dükkan daha açıp çok para kazanmasına karşın, parayı hayır işlerine harcıyordu. Fakir çocukları okutuyor, Donanmaya, Fukaraperver Cemiyetine, Hilal-i Ahmer'e ve Türk Ocağı'na devamlı bağışlar yapıyordu. 1921'de Hilal-i Ahmer Sergisinde madalya ile ödüllendirilmişti...
Takvimler 1925 yılını gösterdiğinde ise, İstanbul'daki işleri bozulmuş, vergisini bile ödeyemez hale gelmişti. İzmir'e taşınmaya karar verdiler. İkinci Beyler Sokağında ikinci "Foto Resne"yi oğlu Mehmet Rıza ile birlikte açtılar.. Çektikleri fotoğrafların arkasına Girit ve İstanbul'daki göz alıcı marka baskı yerine "Resne Fotoğrafhanesi Behaettin Rahmi Bediz ve oğlu Rıza-İZMİR" yazan basit bir kaşe vurmaktaydılar..



Rıza Bediz, parasal sıkıntılarını ve İzmir'deki yaşantılarını anlatırken, adeta bir mahkum hayatı yaşadıklarını ama yine de birbirlerine tutunarak ayakta durmaya çalıştıklarını anlatır. Fotoğrafhanenin bir bölümü perdeyle kapatılıyor, akşam olunca buraya çocuklar için yer yatakları konuyordu. Tek odada ise ebeveynler kalıyordu..
Tüm bunlara karşın Bahaettin Bey'in arkeolojiye olan ilgisi de sürmekteydi. 1927'de İzmir Antikite Müzesi'nin özel fotoğrafçısıydı. Bergama, Efes, Sardes, Afrodisias'ta fotoğraflar çekmiş, aynı yıl 9 Eylül Sergisi'nde altın madalya almış, 1928'de İzmir Belediyesi için Fransızca "Album de Smyrne" isimli çalışması basılmıştı..

    

Bahaettin Bey 1934 yılında Soyadı Kanunu çıkınca "Bediz" soy adını aldı. Seyit Ali Ak, "Girit'ten İstanbul'a Bahaettin Rahmi Bediz" adlı kitabında, "Bediz"in öz Türkçede "resim" anlamına geldiğini söyler..

Bahaettin Bey 1937 yılında Ankara'da Türk Tarih Kurumu'na Fotoğraf Atölyesi Şefi olarak girmiş, Prof. Dr. Hamit Zübeyr Koşay başkanlığında Çörtük Alacahöyük'ü, Erzurum / Karaz ve Çorum / Pazarlı kazılarını fotoğraflamıştır..



Türkçesi mükemmel olan, Latin alfabesini iyi bildiği halde tüm notlarını eski Türkçe ile tutan, operayı çok seven ve tüm opera temsillerini kaçırmamaya çalışan, "Carmen" operasını Türkçeye çeviren, bazı bölümlerini ise ezberden okuyan Bahaettin Bediz, 1951 yılında, oğlu Rıza'nın Beşiktaş'taki evinde bu renkli hayata gözlerini kapar.. Hayattaki en büyük hayali olan bir fotoğraf okulunun açıldığını göremeden..



Uz. Dr. METİN ÖZER'in "KNK, Kış/2016"daki yazısından derlenmiştir..  

    

Hiç yorum yok:

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK