Sayfalar

812 ) ÖLÜMSÜZ POLİSİYE, ÇÖZÜMSÜZ GİZEM !..

     

İyi kadın polisiye yazarları sadece Türkiye'de değil, dünyada da erkek polisiye yazarlarına oranla daha az. Kadın polisiyecilerin kitaplarını erkek polisiyecilerle karşılaştırdım. Sorguladım, araştırdım, sordum.. Sonunda konu ilk homo sapiens'e, atalarımıza kadar uzandı.. Polisiyecilik baskılanan kadının "genetiğinde" yok. Zira kadın milyonlarca yıllık biçimlendirilmiş kodları gereği toprağa bağlı, yaşamı devam ettirmeye odaklı, sürdürülebilirliğe yoğunlaşmış bir genetik forma sahip. Hayvanlar âleminde de türün devamı dişinin enerjisine bağlı.. Bir araya getiren, toplayan, saran, kucaklayan, birlikte tutan, yaşamı devam ettirmeye odaklı kadının yaradılışı. Anlayacağınız konu gayet "biçimsel". Bu yüzden erkek kadar soyut düşünemiyor kadın. Tam da bu noktada hayal kurmayı erkeklere terk ediyor işte. Hayalcilik erkek işi bir ayrıcalığa dönüşüyor. Ancak, Agatha Christie gibi büyük sarmal döngüleri kırıp ciddi sapmalar yaratanlar var neyse ki..
Agatha Christie polisiyeleri, günümüz teknolojisinin hayli gerisinde kalmasına rağmen zamanı asla geçmiyor. Çünkü yüksek bir soyut düşünce kabiliyetinin eseri olan bu polisiyeler, yazarın ünlü dedektifi Hercule Poiret'nun da dediği gibi beynin küçük gri odaları içinde çözülmeye devam ediyor. Polisiyedeki gücünü hikâyeciliğinden, soyut hayalciliğinden ve muhakeme yaratabilme yeteneğinden alan Agatha Christie'nin bugünkü meslektaşları büyük gizemleri laboratuvarlarda, kimyasal analizlerle ya da büyük teşkilatlarla birlikte teknolojik iletişim ağlarının da izini sürerek çözüyorlar. Zamanın nimetleriyle güncellenmiş, başarılı ve sahici polisiye romanlarına rağmen Agatha Christie'nin beyne, sezgilere ve algıya dayalı polisiyesinin hiçbir zaman eskimemesi ilginç değil mi ?

    

Christie'nin babası Frederick Alvah Miller (üstte) kızı henüz küçük yaştayken ölünce annesinin himayesine sığınan bu içekapanık küçük kız yapayalnız bir çocukluk geçirdi. Üstelik disleksi hastasıydı, öğrenme güçlüğü çekiyordu. Buna rağmen okumaya ve yazmaya tutkuyla bağlıydı. Hikayeler yazıyordu. 1914'de 24 yaşındayken Pilot Albay Archibald Christie (altta sağda) ile evlenerek Fransa'ya gitti. Buradayken dedektif öyküleri okuyordu (altta solda). Çünkü, yazmak dışında vakit geçirebileceği başka hiçbir şey yapmıyordu. Sonunda okuduklarından hayli sıkıldı. Bu polisiyelerden çok daha iyisini yazabileceğini düşünüp ilk polisiye romanı olan "The Mysterious Affair at Styles / Ölüm Sessiz Geldi"yi yazdı. Kitap yayınevleri tarafından kapışılmadı tabii. Romanı, yolladığı bir çok yerden geri çevrildi. Sonunda 1920'de Bodley Heat Yayınevi, Christie'nin ilk Hercule Poirot'lu romanını basmayı kabul etti. 
Hercule Poirot, zekâsına hayranlık duyduğum, espri yeteneğini çok sevdiğim, gözlemciliğine şapka çıkardığım zarif bir Belçikalı.. Ölümsüz bir kahraman.. Gerçek bir dâhinin elinden çıkmış kült bir karakter..

      

İstanbul'a 1926 ile 1932 yılları arasında birkaç kez gelmiş olan ünlü polisiyeci burada Tokatlıyan ve Pera Palas'ta konaklamış. Lakin en büyük sırlarından birini Pera Palas'ın 411 numaralı odasına gizledikten sonra vefat etmiş. Ölümü de en az polisiyesi kadar gizemlerle dolu..
Yazarın "Şark Ekspresi'nde Cinayet" adlı romanı İstanbul'da geçer. Şam'da görevini tamamlayan Poirot, Toros Ekspresi ile İstanbul'a gelip Haydarpaşa Garında iner ve vapurla Sirkeci'ye geçerek Galata Köprüsünden Tokatlıyan Oteline gider..



Bilindik bir olaydır ama bilmeyenler için tekrarlamakta fayda var ; Agatha Christie, 1926 yılında Londra'da on bir gün boyunca ortadan kaybolduğunda bu gizemli kaybını çözecek olan anahtarı İstanbul'a gizlemişti. Önceleri ünlü yazarın öldüğü sanıldı. Arabası bir ağaca çarpmış, eşyaları dağılmış halde göl kenarında bulundu (altta). Fakat Christie on bir gün sonra ortaya çıkıp neler olup bittiğini hatırlamadığını söylediğinde spekülasyonların da ardı arkası kesilmedi. Kimine göre kocasının sevgilisini öldürme planları yapmıştı, sonrasında göle düşüp öldüğü izlenimi vermek için göl kenarındaki bu sahneyi hazırlamıştı. Kimine göre buhran geçirmişti. Agatha Christie ölürken bu gizem dolu kayboluş serüveni hâlâ çözülmemişti. Ancak Pera Palas'taki odanın döşemeleri sökülerek gerçekleştirilen aramalar sonucunda sekiz santim boyunda paslı bir anahtara ulaşıldı (en altta).. 

      

Anahtarın o odada olduğunu iddia eden kişi Tamara Rand adlı dünyaca ünlü bir medyumdu. Yaptığı seansla Agatha Christie'nin ruhuyla konuştuğunu, bu bilgileri de kendisinden aldığını söylüyordu. Aynı medyum bir de siyah defterden bahsetti. Üstelik yazar ölmeden evvel böyle bir defteri olduğunu vasiyetnamesinde belirtmiş, kimsenin varlığından haberinin olmadığı bu defteri nereye gizlediğini yazmamıştı. İşte o medyum, bu özel defteri de biliyordu. Fakat önemli bir sorun vardı : Medyum Rand, anahtarı avucunun içinde tutmadığı sürece deftere ulaşılamayacağını söylüyordu. Buna rağmen Pera Palas'ın yönetim kurulu başkanı merhum Hüseyin Süzer, anahtarı kimselere vermeyi kabul etmedi ve onu koruma altına aldı. Warner Bros, o paslı anahtar için büyük ödemeler teklif ettiyse de reddedildi. Sonunda ünlü medyum 411 numaralı odaya davet edildi. Anahtarı burada eline alıp seans yapabileceği, yazarın ruhuyla temas kurabileceği ve buna göre siyah defterin izini sürebileceği kendisine söylendi..

      

Agatha Christie'nin kaybolduğu on bir gün içinde neler yaptığının sırrı bu defterde gizliydi. Üstelik romanlarında tam anlamıyla açıklığa kavuşmamış bazı noktalar da yine bu defterde kaleme alınmış. Yani yazarın defterine milyon dolarlar ödense değerdi..
Bir dolu yazışma, organizasyonlar, planlar, basın toplantıları tertip edildi ama ne yazık ki 20 Haziran 1979'da Pera Palas greve gidince bütün girişimler durduruldu. Ünlü yazarın gizemi çözülemedi !..

 

Agatha Christie'nin dehası sadece yazdıklarına değil, bütün yaşamına sinmişti adeta. Sadece ölümsüz polisiye romanlar değil, çözülemeyen kocaman bir gizem de bırakmıştı bu dünyadan giderken. Ve bana göre "gizem", Agatha'nın en değerli imzasıdır..




YELDA CUMALIOĞLU'nun "KARAKARGA" dergisinin 2016/Aralık sayısındaki yazısından alıntıdır..  



Hiç yorum yok:

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK