Sayfalar

597 ) OSMANLI SURİYE'SİNDE BİR "KAN DAVASI" VE SONUÇLARI...


    
 


Osmanlı İmparatorluğu'nu uluslararası sermaye odakları karşısında sarsan bir olay, 1840'da Şam'da cereyan etti..
Asya - Avrupa ticaret yolunda son derece önemli ve stratejik bir kent olan Şam, ayrıca Filistin Musevi Cemaatinin de en önemli merkezi durumundaydı. Zaten cemaat liderleri de bu kentte oturuyor, Şam'da çok sayıda Musevi barınıyordu. Bu Museviler çoğunlukla bankerlik, sarraflık ve ticaretle uğraşıyorlardı. Böylece, merkezi otoriteden çok uzakta, imparatorluğun kenar, fakat dünyanın önemli bir bölgesinde ticari, dolayısıyla ekonomik güç merkezi oluşturuyorlardı..
Bu önemli merkez, bir dönem Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın denetimi altında bulunuyordu. 
Ancak 1840 yılında, yani Tanzimat Fermanı'nın okunmasından bir yıl sonra burada cereyan eden olaylar, Şam ticaret kolonisinde büyük rahatsızlıklara ve Ticaret Oligarşisinde huzursuzluğa neden oluyordu. Bu huzursuzluk tüm dünya ticaret odaklarında hissediliyor, geniş yankılar uyandırıyordu. Ortaya çıkan güvensizlik ise Suriye / Musevi coğrafyasında bazı siyasi operasyonları gerçekleştirmek üzere başta İngiltere olmak üzere devrin süper güçlerinin bölgeye el atmasıyla sonuçlanıyordu..


Olay, karanlık işlere bulaşan bir papazın öldürülmesiyle başladı. Kentte yaşayan bütün Hristiyanlar papazı, kanıyla ayin yapmak üzere Musevilerin öldürdüğünü ileri sürdüler. Bu iddiayı ortaya Fransa'nın himayesinde bulunan Katolikler atmıştı, fakat Şam Valisi Şerif Paşa da onlar gibi düşünüyordu. Böylece Katolikler ile Valinin iddialarına Fransa'nın Şam Konsolosu da katıldı ve Şerif Paşa Konsolosun da teşviki ile Salomon Nagrin adlı bir Museviyi sanık olarak yakalattı. Daha sonra da Nagrin'e "suçunu itiraf ettirene kadar" işkence yapıldı. Bu işkenceler sonucu Musevi tutuklu, suç ortağı olarak yedi Musevinin daha adını verdi. Bunlar da yakalanıp işkenceden geçirildi, ikisi işkence sırasında öldü. Biri de din değiştirerek Müslüman oldu ve kendini kurtardı. Bu sırada Müslüman halk devreye girdi, Musevilerin öldürdükleri söylenen papazın kanını nereye sakladıklarını söylemesi için altmış üç Musevi çocuğunu kaçırıp rehin aldılar, ailelerine baskı yaptılar..

     

Tüm bunlar olurken, Suriye/Musevi ticaret güzergahı ve kolonisiyle temas halinde bulunan diğer ticaret kolonileri ve kent oligarşileri harekete geçti, bulundukları ülke yönetimlerine meseleye el atmaları için baskı yaptılar.. Bunun sonucu olarak, Mısır'da Mehmet Ali Paşa'yı destekleyen ve Suriye'de de onun egemen olmasını isteyen Fransa'ya karşı, İngiltere ve Avusturya bölgede Osmanlıların egemen olmasını amaçlıyorlardı. İşte olaylar bu aşamada meydana gelince, zaten bölge üzerinde rekabet halinde bulunan Fransa, İngiltere, Avusturya ve (bu sırada güçlü bir Musevi lobisi oluşmuş bulunan) ABD, güç gösterisine giriştiler. Dünya güç odaklarının bu kadar yakından ilgilenmesine karşın, Museviler üzerinde baskı durmadı.. Bunun sonucu olarak Mısır'daki Avusturya Konsolosu, Kavalalı Mehmet Ali Paşa'ya başvurdu ve işkencelerin durdurulmasını istedi. Mısır Valisi bu başvuru üzerine olaya şahsen el koydu, 25 Nisan 1840 günü de Musevilere yapılan zulüm frenlendi.. Avusturya hükumetinin harekete geçmesini sağlayan da, Viyana tüccarlar oligarşisi üzerinde büyük etkinliği bulunan, Rotschild Ailesi idi.. Rotschild'ler Avusturya Başbakanı Prens Metternich'e başvurarak hükumetin müdahale etmesini sağladılar. Böylece, başlayan yoğun diplomatik faaliyetler sonucu, Şam Musevi Cemaatinin himayesi Müslüman ve Hristiyan şiddet yanlılarına karşı, Batılı ülkeler tarafından üstlenildi..
1840 yılında cereyan eden bu olaylar, Osmanlı yönetimi altındaki Doğu Akdeniz ticaret yollarında yeniden güvensizlik doğmasına yol açtı.. Ege, Orta ve Kuzey Avrupa ticaret kolonileri üzerinde de olumsuz hava esmesine neden oldu. Böylece "Şark meselesi" bir kez daha Batı'daki tüccarlar oligarşisini harekete geçirdi.. Bu hareket ile Musevilerin Filistin'e dönmesi siyaseti atbaşı gidiyordu. Nitekim bu eylem ve harekette Rotschild'ler başrolü oynadı; Theodor Herzl tarafından siyasal felsefi zemine oturtuldu.. Siyonizm'e uzanacak bu siyasal zeminin amacı belliydi : Asya-Avrupa, Kızıldeniz-Basra-Akdeniz  ticaret yollarını kontrole almak, Süveyş-Fırat hattına tam egemen olarak dünya ticareti üzerinde denetimi ele geçirmek.. 
Bu aynı zamanda, büyük devletlerin tarihinde, bir türlü birleşmeyen "ekonomik iktidarla siyasi iktidarın" da Tüccarlar Oligarşisi elinde "tekelleşmesi" anlamını taşıyacaktı..
Bu tablo karşısında Osmanlı İmparatorluğu'nun yönetimi ; çağdaş ekonomik, siyasal ve bilimsel yöntemlere yönelmek yerine Sultan/Halife'nin mutlak iradelerini korumak kaygısına düşünce, teokratik yapı ve yapılanmayı ön plana çıkarıp pekiştirdi..    


MURAT ÇULCU'nun "Marjinal Tarih Tezleri" adlı kitabından derlenmiştir..

Hiç yorum yok:

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK