736 ) OSMANLI HANEDANININ ARNAVUTLUK MACERASI !..
Arnavutluk bağımsızlığına kavuşunca, bizim İttihatçılar, bir ara, Arnavutluk tahtına bir Osmanlı şehzadesi oturtmak istemişler. Yani Avrupa'ya özenmişler..
Öyle ya, Avrupa devletleri, Osmanlı toprakları üzerinde yeni bir devlet kurulunca, bunun başına hemen kendilerinden bir prens bulup getirirlerdi. Yunan, Romen, Bulgar kralları hep Avrupa saraylarından devşirmeydi. Hemen hepsi de Alman asıllıydı. Yunan Kralı Leopold, sonra Othon ; Romanya Kralı Charles ve Bulgar Prensleri Alexander ve sonra Ferdinand..
Senaryo hep aynıydı. Önce Osmanlı Devleti'nden bir parça toprak koparılıyor, sonra bunun başına yabancı bir prens getiriliyor ve böylece yeni bir krallık, yeni bir hanedan yaratılıyordu. Sanki Avrupa'nın sayısız aylak prenslerine iş bulmak için, Osmanlı toprakları durmadan parselleniyor gibiydi !..
Gel zaman, git zaman, Balkanlar'da sıra gelmiş Müslüman Arnavutlara.. 1912-13 Balkan Savaşı sonunda Arnavutluk da Osmanlı İmparatorluğu'ndan ayrılıp bağımsız bir devlet oluyor. Büyük devletler, şimdi, yüzde sekseni Müslüman olan bu yeni devletin başına da Hristiyan bir prens getirecek değillerdi ya ! Akıl var, izan var !.. Arnavutluk tahtına Müslüman bir şehzade herhalde çok daha uygun düşerdi. Avrupa'da bir yığın aylak prens vardı da, İstanbul'da yok muydu ?!.. Herhalde bir Osmanlı şehzadesi, Arnavutluk tahtını, o Cermen prenslerinden çok daha iyi doldurabilirdi. Sonra, dahası vardı.. Böylece bir bakıma, kapıdan kovulan hanedan bacadan Arnavutluk'a geri dönmüş olacaktı..
Bu gibi düşüncelerle olacak, İttihatçılar, 1913 yılında, Sultan Abdülhamid'in oğlu Şehzade Burhaneddin Efendi'yi Arnavutluk'un başına geçirmeye niyetlenmişler.. Ama, İttihatçıların bu hevesleri kursaklarında kalmış. Çünkü büyük devletler, el çabukluğuyla, Müslüman Arnavutluk'un başına da yine bir Alman prensi, Prens Wilhelm de Wied'i getirivermişlerdi. Gerçi Prens Wied, ancak altı ay başta kalabilmiş, ondan sonra ülkede karışıklıklar başlamıştı, ama bu arada İttihatçı projesi de artık suya düşmüştü..
Şehzade Burhaneddin Efendi, kendisine bir taht arayışını sürdürmüş ve 1921 yılında da Irak tahtına oturmaya heveslenmişti. Ama bu defa da karşısında İngilizleri bulmuş ve krallık emeline yine nail olamamıştı..
Ne var ki, Osmanlı şehzadelerinin taht maceraları burada bitmiyor. Yıllar sonra, Sultan Abdülhamid'in bir başka oğlu, Arnavutluk'a damat oluyor. İttihatçıların tasarısının üzerinden yıllar geçmiş.. Bu arada Türkiye'de İttihatçılar devrilmiş, saltanat kaldırılmıştı. Arnavutluk'ta ise Ahmet Zogu, iktidarı ele geçirmiş, önce başbakan, sonra cumhurbaşkanı, 1928'de de Kral Zogu I(en üstte ve altta) unvanıyla tahta oturmuştu. Annesi ana kraliçe, kız kardeşleri de prenses olmuşlardı..
O yıllarda, Mısır'dan Ürdün'e, Irak'tan Haydarabad'a kadar, hemen her Müslüman krallık veya prenslik ile evlilik bağları kurma yolları arayan sürgündeki Osmanlı şehzadeleri veya hanım sultanları, çiçeği burnundaki Arnavutluk Krallığını da unutmuyorlar.. Sultan II. Abdülhamid'in maceraperest torunu Mehmet Orhan Efendi, Kral Zogu'ya yaver oluyor. Abdülhamid'in en küçük oğlu Şehzade Mehmet Abid Efendi de (yukarıda solda), bir yolunu bulup, Kral Zogu'nun kız kardeşi Prenses Seniye (üstte sağda) ile nişanlanıyor..
Bu iş pek gizli tutuluyor ve alelacele yapılıyor. Nişan haberi, Tiran'daki yabancı elçiler için tam bir sürpriz oluyor. Öteki diplomatlar gibi, Türkiye Büyükelçisi Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun kulağına da, 1930 yılındaki düğünden birkaç gün önce çalınıyor..
Tiran'daki yabancı elçileri bir heyecandır sarıyor. İlk defa burada bir saray düğününe katılacaklar. "Kralın emriyle.." diye başlayan taçlı, yaldızlı davetiyeler alıyorlar. İlk saray protokolüne katılmak hevesiyle, bayram çocukları gibi seviniyorlar. Üniformalarının sırmalarını parlatıyorlar, üç köşeli şapkalarının sorguçlarını yeniliyorlar. Roma'dan eldiven, yakalık, gömlek gibi giyim kuşam aksesuarları getirtiyorlar. Evli olan diplomatlar da eşlerine, alelacele, uzun etekli saray robları, yaldızlı iskarpinler ısmarlıyorlar..
Bizim elçimiz bakımından ise durum farklıydı. Osmanlı saltanatını kaldırmış, bu hanedan üyelerini sınırdışı etmiş olan Türkiye Cumhuriyeti'nin elçisi, herhalde bir Osmanlı şehzadesinin düğününe katılamazdı. Arnavutluk Kralı da Türk elçisini zor durumda bırakmamak için onu zaten düğüne davet etmemişti..
Ama işin başka yönü de vardı. Elçimiz, haberi Ankara'ya telleyince, o zamanki Dışişleri Bakanımız Dr. Tevfik Rüştü Aras, yerinden sıçrıyor.. Türkiye'de artık, Arnavutluk tahtına bir Osmanlı şehzadesi oturtmak isteyen İttihatçılar değil, Arnavutluk'un başına bir Osmanlı şehzadesi geçecek diye dehşete kapılan Cumhuriyetçiler vardı. Bunlar yeni rejimin üzerine titriyorlar. Bakan, bu evliliği çok büyük bir siyasal olarak görüyor. Elçimizden, derhal Tiran'ı terk etmesini istiyor. Çünkü, Dışişleri bakanımıza göre, Kral Zogu'nun, kız kardeşini Osmanlı şehzadesiyle evlendirmesi, Osmanlı hanedanının Balkanlar'da tekrar hüküm sürmesi sonucunu verebilirdi. Öyle ya, o vakit Arnavutluk Kralı henüz evli değildi ve erkek kardeşi de olmayan Kral Zogu, günün birinde tahtını boş bırakıp gidecek ve buraya, Sultan Abdülhamid'in oğlu değilse bile torunu geçecekti. İstanbul'dan sökülüp atılmış olan Osmanlı saltanatı, Tiran'da yeniden filiz veriyordu. Bu, genç Türkiye Cumhuriyeti için korkunç bir tehdit unsuruydu..
Dr. Tevfik Rüştü Aras, işte bu bakımdan büyük bir kaygıya kapılıyor ve yalnız Tiran elçimizi geri çekmekle kalmıyor, hemen Ankara'daki Balkan devletleri elçilerine de bildirimde bulunuyor. Aras'a göre, bu olay yalnız Türkiye'nin çıkarlarına değil, Balkan Anlaşmasına da zarar verebilirdi. Balkanlar'da yeni siyasi huzursuzluklar yaratabilirdi. Balkan ülkeleri olarak buna hep birlikte tepki göstermek gerekiyordu. Türkiye, Tiran elçisini geri çekiyordu ; Balkan komşularımız ve dostlarımız da Kral Zogu'ya bir tavır koyabilirlerdi..
Bu girişim üzerine, Balkan hükümetlerinin gözleri faltaşı gibi açılıyor. Eyvah, yine mi Osmanlı ! Eyvah ki ne eyvah !.. Osmanlı, Adriyatik kıyısına ayak basıyor !.. Yirmi dört saat bile geçmeden, Tiran'daki Yugoslavya, Romanya, Yunanistan elçileri, düğünü boykot etme emri alıyorlar. Elçilere, ülkeyi terk etme veya bir bahaneyle düğüne katılmama talimatı veriliyor. Bayram çocukları gibi düğüne hazırlanmış olan zavallı diplomatların balonları sönüveriyor. Ayakları geri geri giderek Arnavutluk'u terk ediyor ve düğüne katılmıyorlar.
Vay, siz misiniz kralın "emrine" karşı gelen ve saray düğününü boykot eden ! Bu diplomatların hepsi Kral Zogu'nun hışmına uğruyor ve Arnavutluk'ta "istenmeyen kişi" ilan ediliyorlar.
Kral, bu elçilerin hemen geri çekilmelerini istiyor. Zavallı elçiler, düğün dernek düşlerken, Tiran'daki postlarından oluyorlar !..
Bizim elçimize gelince, o zaten davetiye almadığından düğünü boykot etmiş sayılmazdı. Ama, yine de, o düğün yüzünden Tiran'dan ayrıldı ve bir daha geri dönmedi..
Sonrası mı ? Şehzade Abid Efendi, Prenses Seniye ile on iki yıl evli kaldıktan sonra boşandı ve 1973 yılında Beyrut'ta öldü. Arnavutluk, 1939 yılında Faşist İtalya tarafından işgal edildi. Kral Zogu ülkesini terk etti ve Arnavutluk'ta krallık rejimi tarihe karıştı...
KAYNAKÇA :
MURAT BARDAKÇI, "Son Osmanlılar" ; YAKUP KADRİ KARAOSMANOĞLU, "Zoraki Diplomat" ; BİLAL N. ŞİMŞİR, "Bizim Diplomatlar"
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Hürriyet
KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder