50) FUTBOLUN DA BİR TARİHİ VAR !..
Latin Amerikalıların birçoğu gibi, aslında bir futbolcu olmak istediğini bir kitabında itiraf eden Uruguay'lı Eduardo Galeano'ya göre ; aslında futbol ile Tanrı arasında bir benzerlik vardır !.. "Birçok insanın ona inanması ve entelektüellerin ona kuşkuyla yaklaşması !.."
Hele Can Yücel'in şu iki dizelik şiiri :
"Dünya bir meşin yuvarlaktır
Allah da gol .."
Futbol !.. Milyarlarca izleyicisi ve meraklısı, turnuvalar, televizyon gelirleri, reklam gelirleri, uçuk transfer rakamları, vs...Sınırsız para trafiğiyle, başlı başına bir sektör. Hem de en çok kazandıranlardan.. Dünya zenginlerinin, bilhassa kolay para kazananlarının yeni yatırım sahası...
Futbola benzeyen top oyunları birbirinden habersiz toplumlar tarafından dünyanın dört bir köşesinde oynanmıştır. Çinliler, iki takım halinde topu yere düşürmeden ortadaki çitin karşı tarafına atmaya çalışırlarken ; Avustralya yerlilerinde topu en yüksek noktaya çıkaran gol atmış sayılıyordu. Kızılderililer ise topu beş metre yüksekliğindeki kalelerden aşırmak için yarışırlardı. Demek ki futbol takımlarının antrenmanlarda oynadığı tenis-futbol'un mucidi Çinliler, Amerikalıların oynadığı Ragbi veya futbolun mucidi de Kızılderililer oluyor !..
Aztek tapınaklarında, topun sahanın iki yanına yerleştirilen taş halkalardan geçirilmesine çalışıldığı bilinir.. Eski Yunan'da milattan önce 4. yüzyıla ait olan bir mezar taşında, topa diziyle vuran bir adam resmi yer almaktadır.
"La Tartarie" adlı eserde de şu yazılıdır : "Büyük mabedlerde sık sık ayak topu karşılaşmaları yapılır. Bu oyunda topa elle dokunulmaz ; ya ayakla ya da başla topun rakip kaleden içeriye sokulmasına çalışılır.."
Futbol, İngiliz denizciler tarafından taşınır Amerika'ya. Kıtanın güney kesiminde benimsenir ve 20. yüzyılın başlarında,Tango gibi, kentlerin varoşlarından yayılmaya başlar... İngiltere'de kolejlerde oynanan bu oyun, Latin Amerika'da yoksul insanların eğlencesi oluverir kısa sürede.. Varlıklı insanlar, bir işçiyle birlikte oynamak zorunda kalmaktan rahatsızlık duysalar da, ayak oyununun bir dans gibi tutkuya dönüşmesine engel olamazlar.
1916 yılında düzenlenen ilk Güney Amerika Şampiyonası'nı, Şili'yi 4-0 yenen Uruguay kazanır. O yıllarda Uruguay, kara tenli futbolcu oynatan tek ülkedir. Dört golden ikisini Afrika kökenli Gradin atmıştır. Üç yıl sonra ise sevinme sırası Brezilya'ya gelir. Sambacılar Uruguay'ı 1-0 yendikleri final maçında golü atan Friedenreich'ın çamurlu ayakkabısını bir kuyumcunun vitrininde sergilerler uzun süre !..
Dünya Kupası maçları düzenlenmesinden önce, kıtalar arası ilk futbol karşılaşmaları olimpiyatlarda oynanmıştır. 1924 yılında Fransa'da düzenlenen olimpiyat oyunlarından sonra Avrupa'dan Amerika'ya giden bir geminin üçüncü mevki yolcuları arasında bir grup genç insan görürüz.. Şarkılar söyleyip dans edenlerden Jose Nasazzi taş işçisi, Perucho manav, Pedro Arispe kasap, Pedro Cea ise buz dağıtıcısıdır. Hepsi de yirmi yaşın altında olan bu neşeli yolcular, üçüncü mevkide yolculuk yaptıkları için, güvertenin bir köşesinde kıvrılıp uyumaktadırlar. Baş altlarına sırayla yastık yaptıkları ise, bir cekete sarılı olan, şampiyonluk kupasıdır !..
O gençler ; olimpiyatlarda ülkelerine şampiyonluğu kazandıran Uruguaylı futbolculardır. Kolomb sonrasında, Güney Amerika'dan pek çok değerli eşya talan edilerek gemilerle Avrupa'ya taşınır. Bu sefer tam tersi olmakta Avrupa'nın çok değer verdiği şampiyonluk kupası Amerika yerlileri tarafından Doğu'dan Batı'ya götürülmektedir. Uruguaylı futbolcular yolculuk sırasında öylesine neşelidir ki, üçüncü sınıf da olsa, vapur bileti alabilmek için buldukları borç parayı geri döndüklerinde nasıl ödeyecekleri hiç akıllarına gelmez !...
1924 Olimpiyatlarına katılmak üzere yola çıkan başka bir ülkenin futbolcuları da, tıpkı Uruguaylılar gibi bir geminin yer yataklarında on beş günlük yorucu bir yolculuğun ardından varırlar Paris'e.. Colombes Stadı yakınlarındaki olimpiyat köyünde kendilerine ayrılan barakaya yerleşirlerken, aralarından biri komşu barakaya asılan bayrağı gösterir : "Yunanlılar !.." Mavi-beyaz çizgili bayrağın sol üst köşesinde haç yerine güneş resmi vardır. O yıllarda ülkelerin bayrakları çok sık değiştiği için, Yunanlıların haçı güneşe çevirdiklerini düşünürler. Çok geçmeden bayrağın Yunanistan değil, Uruguay bayrağı olduğu anlaşılır...
Olimpiyat köyünde Uruguay'ın komşusu olan ülkenin futbolcuları, Latin Amerika yerlilerinin ufak tefek, çelimsiz hallerini görünce kendilerine rakip olmaları için dua ederler. Ama ilk maçı Çekoslovakya ile oynayacaklarını öğrenince de büyük bir hayal kırıklığı yaşarlar. Yanlarında çerez gibi futbolcular dururken, sen kalk iri yarı Çeklerle oyna, olacak iş mi yani ? !...
İlk maçta Çeklere 5-2 yenilerek elenen bu ülke, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'dir. Aralarında Burhan Felek, Yusuf Ziya Öniş, Hamdi Emin Çap gibi futbolcuların bulunduğu takımda yer alan Kelle İbrahim, iki baraka arasındaki boş alanda, Uruguaylılara topa nasıl kafa vurulacağını öğretir !..
Arkadaşları geri dönerken, Uruguay futbol takımından Jose Leandro Andreda Paris'te kalır. Aynı zamanda bir karnaval çalgıcısı da olan Andreda'ya kalması için yapılan baskının nedeni, ne çalgıcılığı, ne de futbolcu oluşudur.Tek nedeni, Avrupa'nın gördüğü ilk kara tenli futbolcu oluşudur !..
1901 yılının İstanbul'unda Kadıköy yakasında bulunan, "Papazın Çayırı" olarak bilinen yemyeşil çimlerin alabildiğince uzandığı alanda Rumlardan oluşan futbol takımı, "Black Stocking" adlı rakipleriyle maç yapmaktadır. Adı İngilizce ve anlamı da "Siyah Çoraplar" olan bu takımın bütün oyuncuları Türk'tür !.. Korkaklığıyla nam salan dönemin padişahı 2. Abdülhamid'in yasaklarından futbol da payını almakta gecikmez. O yıllarda Osmanlı vatandaşı olanların futbol oynamaları yasaklanır ..
Türklerin futbol oynadığı haberi padişahın baş jurnalcisi Ali Şamil'in kulağına gider. Bizimkiler kendilerini öylesine kaptırırlar ki futbolun büyüsüne, Ali Şamil'in adamlarıyla sahaya girip, peşlerinden koştuğunu geç farkederler.. Takımın kurucularından Fuat Hüsnü Bey, maçı izlemekte olan babasının faytonuna atlayıp olay yerinden kaçarken, Reşat Danyal Bey yakalanır ve diğer arkadaşlarıyla birlikte cezaya çarptırılır...
Ali Şamil, durumu kocaman bir "Aferiiin" alacağı saraya şöyle bildirir : "Karşılıklı kaleler kurup, Rumlarla aynı elbiseyi giydikleri halde, top endahtı (atışı) ile talim icra etmekte olduklarından..."
Fuat Hüsnü Bey, öylesine seviyordu ki futbolu, "Bobby" takma adıyla İstanbul'daki bir İngiliz takımında oynamaya devam eder. İngilizce'yi çok iyi bildiğinden, seyirciler onun bir Türk olduğunu anlayamazlar.
Ne gariptir ki, 1966 yılında, evinde oynanan Dünya Kupası maçlarının ardından şampiyon olan İngiltere'nin kupayı havaya kaldıran kaptanının adı da "Bobby" dir..
Bobby Moore, dört yıl sonra düzenlenen 1970 Dünya Kupası'na katılmak üzere takımıyla birlikte Latin Amerika'ya gider. Maçlar Meksika'da oynanacaktır ama İngiltere, futbolcuların iklime ve irtifaya alışmaları için haftalar öncesinden Kolombiya'da kamp yapmaya başlar. İngiltere futbol takımı, Meksika'ya hareket edeceği gün, Bobby Moore mücevher hırsızlığı suçundan tutuklanır !..
Ünlü futbolcunun ellerinde bu kez dünya kupası değil, kelepçe vardır !.. Üç gün tutuklu kalan Bobby Moore suçsuz olduğu anlaşıldığı için özgür bırakılır. İşin aslına bakarsanız, İngiltere takım kaptanının hırsız olmadığı daha işin başından biliniyordu Kolombiyalılar tarafından.İngilizlerin moralini bozan bu olayın nedeni, 1966' daki kupa için İngiltere'ye giden Latin Amerikalılar için, İngiliz Menajer Alf Ramsey'in söylediği ve ırkçılık kokan şu sözdür : "Hayvanlar.."
(Sunay Akın'a teşekkürler...)
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Hürriyet
KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder