Sayfalar

102 ) HAYATIMIZ (ÇİZGİ) ROMAN !.. ( 1. BÖLÜM )

   Çocukluğum çizgi-romanın ikinci kez şahlandığı bir dönem olan 1960'lı yılların başlarına denk geldiği için hep kendimi çok şanslı kabul etmişimdir..
   Hayal meyal hatırlıyorum, komşumuz olan yaşlı bir çift vardı.. Onlara oturmaya gittiğimizde, çocuklarından kalma çizgi-romanlardan verirlerdi bakmam için. Yıl 1958-59, yaş 5-6 ve kucağımda "1001 Roman" dergileri.. Sonraki yıllarda adlarının Prince Valiant, Tarzan, Flash Gordon ve Buck Rogers olduğunu öğrendiğim kahramanların yer aldığı dergilere bakarken hiç sıkılmazmışım..
   Sonra, ilkokul 3. sınıfta Nefrit hastalığına yakalandım. Daha on yıl önce babamın yaşamını sonlandıran o dönemin "kötü" hastalıklarından biri.. Üç aya yakın evde "tutsak" hayatı yaşatan bu hastalık döneminde ben iyi bir okur oldum !.. Öğretmen olan annemin, edebiyata düşkün ağabeyimin büyük katkılarıyla... Doğan Kardeş ve Çocuk Haftası o yılların en seçkin çocuk dergileriydi. Ciltlenirlerdi  ve ben tekrar tekrar okurdum bunları..
   Bir gün ağabeyim elinde kalın bir paketle geldi. Yatağımda doğruldum ve paketi açtım : "Karaoğlan" çizgi romanının beş ayrı macerası !.. 1963 yılında, yani daha yeni, Suat Yalaz'ın o doyumsuz çizgileriyle.. Birinci kitabın adını bile hatırlıyorum : "Asya Kaplanı" ..

   
   İlk çizgi-roman 1896 yılında ABD'de, bir gazetede bant olarak yayımlanan, Richard Fenton Outcalt'ın yarattığı "The Yellow Kid" olarak geçmiş kayıtlara.. 1924 yılında Lee Falk'un yarattığı "Sihirbaz Mandrake", 1929 yılında Hal Foster'ın "Tarzan"ından sonra "Pulp" dergisi ile 1930-1940 yıllarında olağanüstü satış rakamlarına ulaşmış.. Bu dönemde ; 1931'de Chester Gould'un "Dick Tracy" si, 1932'de Robert Erwin Howard'ın "Conan"ı, 1934'de Alex Raymond'ın "Flash Gordon"u, 1936'da Lee Falk'un "Phantom" u (Kızıl Maske), 1937'de Bill finger ile Bob Kane'in "Batman"i, 1938'de Jerry Siegel- Joe Shuster imzalı ve DC Comics dergisinde yayımlanan "Superman", sağlamış bu satış rakamlarını...
   1943 yılında ABD'de 6-11 arası yaş grubundaki erkek çocukların % 95'i , kız çocukların % 91'i düzenli çizgi-roman alıyormuş. Bu dönemde 15 milyon doları bulan yıllık satışların % 75'i çocuklardan geliyormuş..
    İkinci Dünya Savaşı ve onu izleyen "yaraları sarma" döneminden sonra "öldü" gözüyle bakılmaya başlanan çizgi roman 1960'ların başlarında tekrar canlanmaya başlar..
   Bu mucizeyi gerçekleştiren "Marvel Comics" olur.. Genel yönetmen Stan Lee ; bir çizgi-roman dehası olan Jack Kirby'nin gelişiyle bu sektörü tekrar ayağa kaldırır..
   Bu dönemin ilk ürünü, günümüzde de hala fenomen olan, "Spider Man" yani "Örümcek Adam" dır..Stan Lee ve Steve Ditko'nun yarattığu bu kahraman ilk olarak 1962 yılı Ağustos ayında, Marvel Comics'in "Amazing Fantasy" adlı çizgi-roman dergisinin on beşinci sayısında çıkar sahneye...
   1970 yılı Ekim ayında ise "Conan", çizgi-roman olarak yayımlanır. 1932'de onu yaratan R.E.Howard'dan uyarlanarak Ray Thomas yazar, İngiliz Barry Windsor Smith de çizer. Daha sonraki yıllarda ise John Buscema
ve Gil Kane adlı çizerler de katkıda bulunurlar..
   Avrupa da boş durmamaktadır bu arada !.. 1929'da Belçikalı Remi Georges "Tin Tin"i yaratır. Adının baş harfleri olan R.G.'nin Fransızca okunuşu "Er-Je" olduğundan, bu okunuşu vermesi için ona verilen kısa adı "Hergé" olarak bilinir.
   1938'in 21 Nisanında, Fransız Robert Welter, "Spirou et Fantasio"yu (Sipru) yayımlar. Benim de zamanında çok sevdiğim ve bilhassa içindeki "Spip" adındaki sincaba çok güldüğüm bir çizgi-romandı..
          

  
   Fransa'dan iki çizgi-roman daha çıktı.. 29 Ekim 1959'da René Goscinny ve Albert Uderzo tarafından yaratılan "Asterix" ve Belçikalı Morris tarafından çizilen "Lucky Luke" (Red Kit).. Maceralarının bazıları Goscinny tarafından yazıldı. Morris'in 2001'deki ölümünden sonra bazı maceraları Fransız Achdé tarafından çizildi..
   Türkiye'de Ferdi Sayışman'ın daha sonra Türkçe isim babası olacağı Lucky Luke ile tanışması 1954-56 arasına rastlar. O zamanlar Lucky Luke maceraları Fransız "Spirou" dergisinde çıkmaktadır. Türkiye'de yayımlanmaya karar verilince, ne ad verelim diye düşünürler. F.Sayışman o sırada "Bill Kit" diye bir derginin kopyasını yapmaktadır ; bir arkadaşı da "Red Rider" diye bir dergi çıkarmak istemektedir. Red Rider'ın "Red"i ile Bill Kit'in "Kit"i bir araya gelir ve Red Kit doğmuş olur !...

                                                          ( BİRİNCİ  BÖLÜM  SONU ) 

2 yorum:

ali dedi ki...

Üstad merhaba,
Zevkle okuduğum bu yazınızı Çizgi diyarı e-dergide yayınlamak isterim izniniz olursa.selamlar.

Editör
Ali erılgaz

Vedii Yukaruç dedi ki...

teşekkürler,tabii ki...

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK