Hayal meyal hatırlıyorum, komşumuz olan yaşlı bir çift vardı.. Onlara oturmaya gittiğimizde, çocuklarından kalma çizgi-romanlardan verirlerdi bakmam için. Yıl 1958-59, yaş 5-6 ve kucağımda "1001 Roman" dergileri.. Sonraki yıllarda adlarının Prince Valiant, Tarzan, Flash Gordon ve Buck Rogers olduğunu öğrendiğim kahramanların yer aldığı dergilere bakarken hiç sıkılmazmışım..
Sonra, ilkokul 3. sınıfta Nefrit hastalığına yakalandım. Daha on yıl önce babamın yaşamını sonlandıran o dönemin "kötü" hastalıklarından biri.. Üç aya yakın evde "tutsak" hayatı yaşatan bu hastalık döneminde ben iyi bir okur oldum !.. Öğretmen olan annemin, edebiyata düşkün ağabeyimin büyük katkılarıyla... Doğan Kardeş ve Çocuk Haftası o yılların en seçkin çocuk dergileriydi. Ciltlenirlerdi ve ben tekrar tekrar okurdum bunları..
Bir gün ağabeyim elinde kalın bir paketle geldi. Yatağımda doğruldum ve paketi açtım : "Karaoğlan" çizgi romanının beş ayrı macerası !.. 1963 yılında, yani daha yeni, Suat Yalaz'ın o doyumsuz çizgileriyle.. Birinci kitabın adını bile hatırlıyorum : "Asya Kaplanı" ..
İlk çizgi-roman 1896 yılında ABD'de, bir gazetede bant olarak yayımlanan, Richard Fenton Outcalt'ın yarattığı "The Yellow Kid" olarak geçmiş kayıtlara.. 1924 yılında Lee Falk'un yarattığı "Sihirbaz Mandrake", 1929 yılında Hal Foster'ın "Tarzan"ından sonra "Pulp" dergisi ile 1930-1940 yıllarında olağanüstü satış rakamlarına ulaşmış.. Bu dönemde ; 1931'de Chester Gould'un "Dick Tracy" si, 1932'de Robert Erwin Howard'ın "Conan"ı, 1934'de Alex Raymond'ın "Flash Gordon"u, 1936'da Lee Falk'un "Phantom" u (Kızıl Maske), 1937'de Bill finger ile Bob Kane'in "Batman"i, 1938'de Jerry Siegel- Joe Shuster imzalı ve DC Comics dergisinde yayımlanan "Superman", sağlamış bu satış rakamlarını...
1943 yılında ABD'de 6-11 arası yaş grubundaki erkek çocukların % 95'i , kız çocukların % 91'i düzenli çizgi-roman alıyormuş. Bu dönemde 15 milyon doları bulan yıllık satışların % 75'i çocuklardan geliyormuş..
İkinci Dünya Savaşı ve onu izleyen "yaraları sarma" döneminden sonra "öldü" gözüyle bakılmaya başlanan çizgi roman 1960'ların başlarında tekrar canlanmaya başlar..
Bu mucizeyi gerçekleştiren "Marvel Comics" olur.. Genel yönetmen Stan Lee ; bir çizgi-roman dehası olan Jack Kirby'nin gelişiyle bu sektörü tekrar ayağa kaldırır..
Bu dönemin ilk ürünü, günümüzde de hala fenomen olan, "Spider Man" yani "Örümcek Adam" dır..Stan Lee ve Steve Ditko'nun yarattığu bu kahraman ilk olarak 1962 yılı Ağustos ayında, Marvel Comics'in "Amazing Fantasy" adlı çizgi-roman dergisinin on beşinci sayısında çıkar sahneye...
1970 yılı Ekim ayında ise "Conan", çizgi-roman olarak yayımlanır. 1932'de onu yaratan R.E.Howard'dan uyarlanarak Ray Thomas yazar, İngiliz Barry Windsor Smith de çizer. Daha sonraki yıllarda ise John Buscema
ve Gil Kane adlı çizerler de katkıda bulunurlar..
Avrupa da boş durmamaktadır bu arada !.. 1929'da Belçikalı Remi Georges "Tin Tin"i yaratır. Adının baş harfleri olan R.G.'nin Fransızca okunuşu "Er-Je" olduğundan, bu okunuşu vermesi için ona verilen kısa adı "Hergé" olarak bilinir.
1938'in 21 Nisanında, Fransız Robert Welter, "Spirou et Fantasio"yu (Sipru) yayımlar. Benim de zamanında çok sevdiğim ve bilhassa içindeki "Spip" adındaki sincaba çok güldüğüm bir çizgi-romandı..
Fransa'dan iki çizgi-roman daha çıktı.. 29 Ekim 1959'da René Goscinny ve Albert Uderzo tarafından yaratılan "Asterix" ve Belçikalı Morris tarafından çizilen "Lucky Luke" (Red Kit).. Maceralarının bazıları Goscinny tarafından yazıldı. Morris'in 2001'deki ölümünden sonra bazı maceraları Fransız Achdé tarafından çizildi..
Türkiye'de Ferdi Sayışman'ın daha sonra Türkçe isim babası olacağı Lucky Luke ile tanışması 1954-56 arasına rastlar. O zamanlar Lucky Luke maceraları Fransız "Spirou" dergisinde çıkmaktadır. Türkiye'de yayımlanmaya karar verilince, ne ad verelim diye düşünürler. F.Sayışman o sırada "Bill Kit" diye bir derginin kopyasını yapmaktadır ; bir arkadaşı da "Red Rider" diye bir dergi çıkarmak istemektedir. Red Rider'ın "Red"i ile Bill Kit'in "Kit"i bir araya gelir ve Red Kit doğmuş olur !...
( BİRİNCİ BÖLÜM SONU )
2 yorum:
Üstad merhaba,
Zevkle okuduğum bu yazınızı Çizgi diyarı e-dergide yayınlamak isterim izniniz olursa.selamlar.
Editör
Ali erılgaz
teşekkürler,tabii ki...
Yorum Gönder