Karşıyakalı ama aslında TAM 35 (!) olan değerli yazar Yaşar Aksoy'un ; son derece rahat okunan, akıcı bir üslupla yazılmış, satır aralarında çok sevdiği İzmir'inden birçok değerli bilgiyi okuruyla paylaştığı, "Hayatım Kitap" adlı eserini, biraz geç olmakla birlikte, yeni okudum ve iki günde bitirdim. Bilhassa benim gibi bir bibliyofil için adeta hazine gibi bir kitaptı. Bu kitaptan altını çizdiğim bazı bölümleri sizlerle paylaşmak istedim..
Örneğin ; "İzmir" isminin kapağında geçtiği en eski kitabın ; 1776 Edinburgh basımı, İngilizce, "Account of the Martyrs at Smyrna and Lyon" olduğunu biliyor muydunuz ?.. Bu kitapta Hıristiyan ermişleri anlatılmış ve büyük bir kısmı Aziz Polikarp'a ayrılmış. Bu aziz, "İzmir'in Efendisi" diye bilinirmiş. Bugün Pasaport'ta aynı isimli bir kilisesi de olan Aziz Polikarp, Romalılar tarafından Kadifekale'de bıçaklanarak öldürülmüş.. Bir bakıma onu "İzmir'in Havarisi" olarak adlandırabileceğimizi de söylüyor Aksoy...
Bir de, Selçuklular zamanında Ege Bölgesinin Türkleşmesini anlatan, Şair Enveri'nin yazdığı, "Düstürname-i Enveri" manzumesi varmış.. Bu önemli kitabın aslı da İzmir Milli Kütüphanesi'nde bulunmaktaymış..
Osmanlı'nın son yüzyılında İzmirli aydınlar arasında Türk gençlerini büyük bir kütüphaneye kavuşturma düşüncesi, Giritli Ali Efendi isimli bir kitapseverin Eşrefpaşa'da "Kıraathane" adı altında kurduğu ilk özel kütüphaneyle gerçekleşmiş, ama bu girişim uzun ömürlü olmamıştı..
Giritli Ali Aziz Efendi1911 yılında İbrahim Kadızade önderliğinde İlm-ü İrfan Cemiyeti tarafından "İzmir Milli Kütüphane Cemiyeti" kuruldu. 1912 yılında 2. Beyler Sokağının Salepçizade Konağı selamlık bölümünde hizmete girdi.İlk öncü kurucuları şunlardı : İbrahim Kadızade, Osmanzade Hamdi Aksoy, Süleyman Ferit Eczacıbaşı, Salih Akalın, Süleyman Tuser, Eczacı Faik Ener, Tüccar Cevahirci Şükrü, Mahmut Tahir, Celal Saygun Hoca (Adnan Saygun'un babası) ve İttihat-Terakki'nin İzmir sorumlu sekreteri Mahmud Celal (Bayar)...
Tümü idealist kişilerden oluşan ve Türk gençliğini okutmak isteyen vatanperver kurucular, daha sonra büyük bir kütüphane binası inşa etmek amacıyla, Rahmi Bey Parkı'nın Devlet Hastanesi yönündeki köşesinde ideallerini gerçekleştirme fırsatını yakaladılar.. Hatta kütüphane binasının yanı başında bir patinaj ve eğlence birimini de kapsayacak şekilde bir sinema yapmaya da niyetlendiler. Kütüphane ile sinema yan yana olacaktı. Birinci Dünya Savaşı araya girdiği için bunda başarılı olunamadı ; hatta Yunan işgali döneminde isimleri "İslam Kütüphanesi" şekline çevrilmek istendi ama kurucular buna şiddetle karşı çıktılar. İşgalciler "İslam"da ısrar etti, kurucular "Milli"de direndiler..
Kurtuluş Savaşı'ndan sonra, 1926 yılında Elhamra Sarayı ismi verilen sinema binası (şimdiki Opera ve Bale Salonu), daha sonra da 30 Ekim 1933 tarihinde Milli Kütüphane açıldı...
Kütüphanede 700.000'i aşkın kitabın yanı sıra ; Osmanlıca, Arapça, Farsça 4.500 el yazması, 72 adet el yazması Kur'an, 1.770 adet el yazması risale bulunmaktadır. Ayrıca 44 adet taş baskısı ve 1800'lü yıllardan günümüze 6.000 cilt eski gazete arşivi, Şair Enveri tarafından yazılmış, kütüphanenin en eski kitabı olan altı yüz yıllık "Düstürname-i Enveri", "Cihannüma"nın aslı, Gutenberg tarafından 1531'de basılan "Aristotales" kitabı da kütüphane envanterindedir...
İzmir'le ilgili bazı önemli kitaplar da şunlardır :
..."Kalpaklılar" ve "Doludizgin" (SAMİM KOCAGÖZ)
..."Ege'de Kurtuluş Savaşı Başlarken" (NURDOĞAN TAÇALAN)
..."Anıt Adam Hasan Tahsin" (ZEYNEL KOZANOĞLU)
..."İzmir'de Yunanlıların Son Günleri" (BİLGE UMAR)
..."Yunan Ege'ye Nasıl Geldi, Nasıl Gitti ?" (TÜRKMEN PARLAK)
..."İzmir Şehri Tarihi" (RAİF NEZİHİ)
..."Kırk Yıl" (HALİD ZİYA UŞAKLIGİL)
..."Bir Roman Gibi" (BEZMİ NUSRET KAYGUSUZ)
..."Günler Boyunca İzmir" (NACİ GÜNDEM)
..."İzmir Tarihi" (HAKKI GÜLTEKİN)
..."Son Yüzyılda İzmir" (ADNAN BİLGET)
..."İzmir Tarihi" (ZEHRA AKSOY)
..."Tarih İçinde İzmir" (ÇINAR ATAY)
..."İzmir Tarihi" (TUNCER BAYKARA)
..."Bizim İzmir'imiz" (MELİH GÜRSOY)
..."İzmir Sinemaları" (OĞUZ MAKAL)
..."Bir Kent,Bir İnsan" (YAŞAR AKSOY)
..."İzmir'i Sevme Sanatı" ( " " )
..."İzmir Sevgisi" ( " " )
(BİRİNCİ BÖLÜMÜN SONU)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder