Sayfalar

133 ) BABIALİ' DE ENTRİKA !...



   Almanya ile Jön Türkler arasında 1 Ağustos'ta İstanbul'da yapılan gizli müzakereler sırasında, Harbiye Nazırı Enver, Alman Büyükelçiliğinde Alman Elçisi Hans von Wangenheim ve Alman askeri heyeti şefi Otto Liman von Sanders ile özel bir görüşme yapmıştır. Bu toplantıdan sonra Sanders ve Wangenheim, hükumetlerinden Alman gemilerini Türkiye'ye göndermesini istediler. Alman Amiralliği 3 Ağustos günü Akdeniz Filosu komutanı Tümamiral Wilhelm Souchon'a gerekli emri gönderdi. Telsiz mesajı Souchon'a, 4 Ağustos sabahı Cezayir kıyıları yakınlarındayken geldi. Burada Kuzey Afrika'daki Fransız askerlerinin Fransa'ya naklini aksatmak için bulunan Souchon, hemen dönmeyerek önce Cezayir'in iki liman kentini bombaladı ve sonra Alman kömür gemilerinin kendisini beklediği tarafsız İtalyan limanı Messina'ya yakıt ikmaline gitti. Souchon yakıt alırken Berlin'den gelen bir telgraf, emirleri yine değiştirmişti. Enver, Alman savaş gemilerini İstanbul'a davet etmeden önce meslektaşlarına danışmamıştı ; bunlar savaşa girmeye hevesli değildiler ; Osmanlı hükumeti gemilerin yola çıktığını öğrenince, gemilerin gelmesini önlemek için Berlin'i uyardı. Berlin Souchon'a telgraf çekerek İstanbul'a gitmesinin "mümkün olmadığını" bildirdi. Ancak Souchon bunu emirden çok bir uyarı kabul ederek Türkiye'ye doğru yola devam etti. Alman amiralinin bu kişisel kararı olayların dönüm noktasını oluşturdu...


   Bu arada Churchill'in Goeben'i izlemekle görevlendirdiği İngilizler 4 Ağustos gecesi gemiyi gözden kaybettiler ; ancak ayın 5'inde tekrar gördüler. İngiliz Amirali, yakıt aldıktan sonra Messina boğazından çıkarken, önünü kesmek üzere filosunu Sicilya'nın batısına yerleştirdi. İngilizler politikada büyük bir hayal gücü eksikliği ve denizde de askeri beceriksizlik içindeydi. Ne Londra'da, ne de deniz kuvvetlerinde hiç kimse, Osmanlı İmparatorluğu'nun da stratejik hesaplarda yer alabileceğini ve Souchon'un İstanbul'a doğru gidebileceğini aklına getirmemişti !... Kendilerini aldatmak için doğuya yöneldiğini, sonra yine rotasını batıya çevireceğini sanmışlardı..
   Goeben ile Breslau 6 Ağustos'ta Messina boğazından çıktığında Amiral Souchon karşısında üstün bir İngiliz gücü bekliyordu. Oysa yolunu açık buldu ve rotasını doğru Ege'ye çevirdi.  Başbakanın kızı daha sonra Churchill'e şöyle demişti : "Bütün suç Amiralindi.Messina boğazının iki yanına birer kruvazör koyacağı yerde, bir ucuna iki kruvazör koyup diğerini boş bırakmak bir Amiralden başka kimin aklına gelir ? !.."
   Souchon doğuya doğru yol alırken bir İngiliz deniz birliğiyle karşılaşmış, birlik, üstün Goeben zırhlısıyla savaşa girmek yerine çekilmeyi yeğlemişti. Souchon sonunda Çanakkale boğazının girişine varmayı başardı..
   Sadrazam Said Halim, 6 Ağustos sabahı, hükumetinin, Alman savaş gemilerinin kaçabilmeleri için boğaza girmelerine izin verdiğini bildirdi. Ancak bu iznin bazı koşulları vardı ; açıklandığında bunların çok sert olduğu anlaşıldı. Koşullar, İngiliz gözlemcilerin inandığının tersine, Jön Türk hükumetinin diğer Avrupalı güçlerin yanı sıra, Alman egemenliğinden de kaçınmak istediğini kanıtlıyordu. Babıali Almanya'nın altı uzun vadeli öneriyi kabul etmesini istiyordu.. Önceliklerinin en üst sırasında kapitülasyonların kaldırılması vardı. Diğer öneriler, Almanya'nın savaşı kazanması durumunda ganimetten Türkiye'ye verilecek payın garanti edilmesiyle ilgiliydi. Alman görüş açısından bu teklifler kabul edilemezdi ; ancak von Wangenheim'ın, Goeben ile Breslau'yu İngiliz donanmasının uzun menzilli toplarına terk etmek istemiyorsa, bunu kabul etmekten başka seçeneği yoktu. Türkler kendisini fena sıkıştırmışlardı...
   Sadrazam 9 Ağustos'ta ona yeni haberler getirdi. Said Halim Paşa Alman Büyükelçisine, Osmanlı'nın Avrupa'daki bu çatışmada, Yunanistan ve Romanya ile tarafsızlık paktı imzalayabileceğini bildirdi. Böyle bir durumda Türk karasularındaki Alman savaş gemileri için bir şeyler yapılmalıydı. Babıali, gemileri satın almış gibi görünmeyi önerdi..
   Alman Başbakanı 10 Ağustos'ta Wangenheim'e Berlin'den çektiği telgrafta Türklerin bu önerisini reddetti ve Türkiye'nin hemen savaşa girmesini istedi !. Türk liderler, imparatorluğu bir Avrupa çatışmasına sokmak istemiyorlardı. Elçi o gün Babıali'ye çağrıldı ve gemilerin zamansız gelişleri nedeniyle sadrazam tarafından azarlandı. Tekrar, gemilerin Türk mülkiyetine geçmesiyle ilgili önerisini tekrarladı ve yine reddedildi.. Bunun üzerine Osmanlı hükumeti tek taraflı bir bildiri yayınlayarak, iki Alman kruvazörünü seksen milyon Mark bedelle satın aldığını açıkladı. Tüm ülke heyecanla dalgalandı ve Wangenheim, 14 Ağustos'ta Berlin'e "satış"a uymaktan başka çare olmadığını bildirdi. Buna karşı çıkmak yerel duyguyu Almanya aleyhine döndürme tehlikesi taşıyordu. Öğüdü dinlendi ve 16 Ağustos'ta yapılan bir törenle Bahriye Nazırı Cemal Paşa, gemileri resmen Osmanlı ordusuna kabul etti...
   Bütün bunlar Londra'da, Churchill'in haksızlıkla ellerinden aldığı modern savaş gemilerini Osmanlılara vermesine yönelik bir Alman manevrası olarak görülüyordu ; bugünkü tarihçiler bu olayı böyle kabul etmeye devam etmektedir.. Aslında Babıali, kuşkusuz gemilerine el konmasına bozulmuştu, ancak gemiler geri verilse bile Alman yanlısı politikasını değiştirmeyecekti. Çünkü Babıali'nin politikasının temelinde Rus yayılmacılığı korkusu vardı. İtilaf devletleri savaşı kazandıkları takdirde Osmanlı'nın bölünmesine rıza gösterecekleri ; oysa Almanya'nın kazanması durumunda böyle bir bölünmenin olmayacağı düşüncesindeydiler..
  Cemal, Enver ve Talat Paşa

   Enver Paşa daha çok bir Rus-Alman savaşını düşünmüş olmalıdır. Temmuz ve Ağustos aylarında politikasını yönlendiren şey, Rusların Türk topraklarını alma korkusu olmuştu ; ama Eylül'de, Rus çöküşünün ardından onların topraklarını ele geçirmeyi düşünür görünmektedir. Savunma politikasından saldırma politikasına geçmiştir. Onun bu dönüşü, Osmanlı ve Orta Doğu olaylarının dönüm noktasıdır.
   Yüz binlerce Rus askeri Almanlar tarafından öldürülmüş ve esir alınmıştı. Enver'den daha az gözü dönmüş bir gözlemci bile Rusya'nın savaşı kaybetmek üzere olduğunu anlardı. Alman zafer treni istasyondan ayrılıyordu ve fırsatçı Enver, treni yakalamak için çok az zamanının kaldığını anlamıştı. Politik gücünü abartarak, Almanlara Türkiye'yi Ekim ortalarında savaşa sokacağı konusunda garanti verdi. Bunun için gerekli tek şey, Alman altını idi !..
   Cemal Paşa da 10 Ekim'de komploya katıldı. 11 Ekim'de toplanan Enver, Talat, Halil ve Cemal ; Almanlara artık savaşa girmeye hazır olduklarını ve İstanbul'a iki milyon altın Türk lirası gönderdikleri anda Amiral Souchon'a Rusya'ya saldırı emrini vereceklerini bildirdiler.. Almanlar hemen 12 Ekim'de, tarafsız Romanya'dan demiryolu ile bir milyon altını ; 17 Ekim'de ikinci milyonu gönderdiler. İkinci parti de  21 Ekim'de İstanbul'a vardı.. Ancak Talat ile Halil bu sırada fikir değiştirmişlerdi : Altınları tutacaklar ama savaşta tarafsız kalacaklardı. Enver bunu 23 Ekim'de Almanlara bildirdi. Fakat Bahriye Nazırı Cemal'e güvenebildiği sürece bunun önemli olmadığını söyledi..
   Enver ile Cemal gizli emirler yayınlayarak Amiral Souchon'u Rus gemilerine saldırmak üzere Goeben ve Breslau ile Karadeniz'e gönderdiler. Enver'in planına göre, savaş gemilerinin Rusların saldırısına uğradığı ve kendilerini savunmak zorunda kaldıkları açıklanacaktı. Ancak Souchon Enver'in emirlerine karşı geldi ve Rus kıyılarını bombardımana tutarak açıkça savaşı başlattı. Alman Amirali bir kez daha tarihi dürtüklemişti !... Sonraları, amacının "Türkleri, kendi isteklerinin aksine savaşa girmeye zorlamak" olduğunu açıklayacaktı..  

Hiç yorum yok:

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK