Sayfalar

595 ) İSMET PAŞA PARİS'TE..

    

İsmet Paşa ve beraberindekiler, trenle, dokuz ssat kadar süren bir gece yolculuğundan sonra, 15 Kasım 1922 Çarşamba sabahı saat 6.35'te Paris'in Lyon garına vardılar. Türkiye'nin Paris Mümessilliği personeli ve bazı Türk vatandaşları tarafından karşılandılar. 
Gazetecilerin fotoğraf çekmelerine izin verildi. Paşa'ya ve yanındakilere Crillon Oteli'nde yer ayırtılmıştı. 
Oradan Mümessilliğe gidildi. Villejuste (bugünkü adı Paul Valery) sokağının 33 numarasındaki Mümessillik binası, eski Osmanlı Büyükelçiliği binasıydı. Ankara Hükumeti Mümessilliği buraya 15 gün önce (Saltanatın kaldırılması üzerine) yerleşmişti. Sevr Antlaşması'nın imzalanmasından Osmanlı Hariciye Teşkilatının ilgasına kadar binada Osmanlı Hükumeti Murahhaslığı kalmıştı. Bir yıl önce Paris'teki Ankara Mümessilliği de Mustafa Kemal Paşa'nın emriyle aynı binaya yerleştirilmek istenmiş, fakat bu istek o zaman İstanbul Hükumeti tarafından reddedilmişti. Ancak Büyük Zaferden ve Osmanlı Hariciyesinin kaldırılmasından sonra, Osmanlı Murahhası Mehmet Nabi Bey binanın anahtarlarını Ankara Hükumeti Mümessili Ahmet Ferit (Tek) Bey'e (aşağıda solda) teslim etmişti. Şimdi İsmet Paşa bu binada ziyaretleri kabul ediyordu. Gazeteciler de bu binada Paşa'nın poz poz resimlerini çekmişlerdi. 
Paris'te İsmet Paşa'yı ilk gören ve ziyaret boyunca yanından ayrılmayan Dr. Nihat Reşat (Belger) Bey (aşağıda sağda) oldu. Ölüm yatağında Atatürk'ün başucunda bulunan Doktor Nihat Reşat Bey, Kurtuluş Savaşı yıllarında Paris'teydi. Savaş yıllarındaki tedavi hizmetleri dolayısıyla Fransızların güvenini, takdirini kazanmıştı. Savaş yıllarında Ankara'nın adeta yarı resmi temsilcisi gibi çalışmıştı. Kendisine çeşitli özel görevler de verilmişti. Büyük Zaferden hemen sonra, Mudanya Mütarekesi arifesinde de özel görevle Londra'ya yollanmıştı. İngiliz devlet adamları, siyasi partiler ileri gelenleri ile görüşmeler yapmıştı. Resmi sıfatı yoktu ; ama kendisine Ankara Hükumetinin Londra Temsilcisi gözüyle bakanlar vardı.
İsmet Paşa, Dr. Nihat Reşat Bey'den, İngiliz politikası hakkında bilgiler aldı ; Paris'te onu, Ferit Bey ile birlikte yanında bulundurdu..

   

Dr. Nihat Reşat Bey'den sonra, 15 Kasım sabahı M. Franklin-Bouillon da İsmet Paşa'yı ziyaret etti. TBMM Hükumeti ile Fransa arasında Ankara Antlaşması'nı imzalamış olan M.Franklin-Bouillon, Kurtuluş Savaşında Türk-Fransız yakınlaşmasının başlıca mimarlarındandı. Büyük Zaferden sonra da savaşın durdurulmasında arabuluculuk göreviyle, İzmir'e, Başkumandan Mustafa Kemal Paşa'ya gönderilmişti. Mustafa Kemal Paşa'yı, İsmet Paşa'yı yakından tanımış, onlarla dostluk kurmuştu. Bu kişisel dostluk devam ediyordu. Ama Fransa Hükumeti, şimdi Türkiye'den uzaklaşıyor, İngiltere ile birlikte Ankara'ya karşı cephe almaya başlıyordu. Tam Barış Konferansı arifesinde Fransa Hükumetinin tutum değiştirmesi, çok önem taşıyordu. Konferansta Türkiye, Fransız sempatisine güvenebilecek miydi, yoksa Müttefiklerin birleşik cephesiyle mi karşılaşacaktı ? İsmet Paşa, M.Franklin-Bouillon'dan da Fransa'nın son tutumu konusunda bilgi almıştı.
15 Kasım günlü Fransız akşam gazetelerinde İsmet Paşa'nın Paris'e geldiği haberi ve ilk demeci çıktı. Aynı gün İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Curzon da Paris'e bir muhtıra yollamıştı. Özel kuryeyle ve ivedilikle Fransız Hükumetine yetiştirilen bu muhtıra, adeta Türkiye Başdelegesinin ziyaretini dengeliyor ve nötralize ediyordu..
Türkiye ile İngiltere, Fransa üzerine oynuyorlardı. Her iki taraf, Fransa'yı kazanmaya çalışıyordu. Paris'e, Türkiye Dışişleri Bakanının kendisi, İngiltere Dışişlerinin de muhtırası aynı gün gelmişti. Ardından Lord Curzon'un kendisi de Paris'e yetişecekti. Barış Konferansında Fransa, kimin yanında, kimin karşısında yer alacaktı ? O günlerde en önemli konulardan biri buydu : Gazeteler Türk Başdelegesinin gelişiyle İngiliz muhtırası haberlerini aynı sütunlarda, hatta aynı başlık altında veriyorlardı. "La France" adlı akşam gazetesinin başlığı, "İsmet Paşa Paris'te - Lord Curzon müttefiklere bir muhtıra yolladı" şeklinde idi. Gazetede Paşa'nın şu demeci yer alıyordu :
"Lozan'da Müttefiklerin bir çeşit ültimatomu ile karşılaşacaksak ve bazı haklı milli emellerimizi müzakere edip tanıtamayacaksak bizi (buraya) getirmeye lüzum yoktu..
"Ankara Hükumeti, mutlak bağımsız bir Türkiye kurmak istiyor : Himayesiz ve özellikle kapitülasyonsuz..
"Bulgaristan, Sırbistan, Çekoslovakya gibi, biz de neden tam bağımsız bir devlet olmayalım ? Komşularımızda yabancılar, yerli kanunlara uyarak, serbestçe ticaret yapabiliyorlar. Türkiye'de neden başka türlü olması isteniyor ?..
"Boğazlar konusunda hiçbir ciddi güçlük yoktur. Şu şartla ki, saldırı halinde İstanbul'u etkin biçimde savunabilecek durumda olalım. 
"Adil bir barış yapmak kolaydır. Yeter ki, Türkiye'nin büyük bir siyasi evrim geçirdiği ve bundan böyle kendi kaderine hakim olmak kararında olduğu gerçeği kabul edilsin.."

   

BİLAL N. ŞİMŞİR'in "Lozan Günlüğü" adlı kitabından alıntıdır.. 

Hiç yorum yok:

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK