Sayfalar

625 ) TÜRK - ALMAN İLİŞKİLERİNİN YENİDEN CANLANDIRILMASI..

    

Şansölye Gustav Stresemann'ın (üstte solda) dış politikası çerçevesinde, yabancı güvensizliğini azaltacak müzakerelerin başlamasıyla beraber, henüz 1923 yılı sonunda Türkiye ve Almanya arasındaki ilk iletişim kuruldu. Şubat 1924'de ise ; Ankara henüz uluslararası platformda başkent olarak kabul edilmemişken, iki ülke arasındaki resmi görüşmelere Ankara'da başlandı. Türk-Alman Dostluk Antlaşması bu görüşmelerin sonucunda 3 Mart 1924 tarihinde Ankara'da imzalanmış, böylece 1918'de kesilen siyasal diyalog yeniden başlamıştır. Önceden İsveç Büyükelçisi olan Rudolf Nadolny  (aşağıdaki fotoğraf, ortada) arabuluculuk rolü ile savaş sonrasının ilk Almanya Büyükelçisi olarak Mayıs 1924'de Ankara'ya, bunun karşılığında ise Kemalettin Sami Paşa Türkiye Büyükelçisi olarak Berlin'e gönderilmiştir..Almanya Devlet Başkanı von Hindenburg, Türkiye Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal'e ilişkilerin yeniden inşasına ve emniyetine olan ilgisini yazılı olarak bildirmiştir..



Bu bağlantılar kapsamında ; önceki dönemlerde geleneksel hale gelmiş olan eğitim değişimlerinin yeniden canlandırılabilmesi için İstanbul Erkek Lisesi 16 Kasım 1924'de yeniden açıldı. Türkiye Cumhuriyeti çeşitli branşlarda Alman uzmanların Türkiye'ye gönderilmesini istedi. Böylece Alman uzmanlar 1926'dan itibaren tarım, ormancılık, topografya, sağlık, inşaat ve silahlanma gibi sektörlerde Türk kamu kuruluşlarında ve özel sektörde çalışmaya başladılar. Yine 1926 yılından itibaren, Büyükelçi Nadolny'nin de teşvikiyle, yarı resmi bir Almanca gazete İstanbul'da yayımlanmaya başladı : "die Türkische Post"..
Ancak Nasyonel Sosyalistlerin iktidarı ele geçirmesiyle birlikte bu gazete o güne kadar koruduğu tarafsızlığını kaybetmiştir.
Yeni Ziraat Yüksek Okulu, yine bir Alman uzman heyeti idaresinde Ankara'da kuruldu. 1930 yılındaki açılıştan sonra ilk olarak dört, 1938 yılına kadar ise Rektör Friedrich Falke yönetimi altında otuz kadar Alman profesör burada eğitim vermiştir. Türk Deniz Kuvvetleri'nde Alman eğitmenleri hizmet vermekte, beş Alman subayı ise Yıldız'daki Harp Akademisi'nde savaş teknikleri, strateji ve harp tarihi konularında öğretim personeli olarak aktif bir şekilde çalışmaktaydılar. Versay Antlaşması'nın Almanya'ya yüklediği silahlanma hükümleri pek çok subay ve askeri işsiz bıraktığı için, Türkiye'de görev yapmak, Alman askerlerin oldukça işine gelmiştir. Fakat bununla birlikte Türkiye'de yeni bir askeri misyon üstündeki tartışmalardan açıkça kaçınılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti hizmetindeki Almanlarla beraber birkaç Fransız uzman eğitim görevlisi de bulunmaktaydı. 1924 yazında ise ilk öğrenci grubu, mühendislik ve sanat okullarında askeri alanlarda da kullanılabilecek bir eğitim görmek üzere, Almanya'ya gönderildi. Bu öğrenciler geri dönüşlerini izleyen sekiz yıl boyunca Türk silah sanayiinde çalışmayı taahhüt etmişlerdir. Bunu Türk delegasyonlarının bilgi edinme ziyaretleri takip etmiş ve topografya eğitimi için öğrenciler 1928 sonbaharında Berlin'e gelmişlerdir. 1929 sonundan 1931 yılına kadar Almanya'da geçici görevlendirme ile bulunan Türk subayları Alman askeri birliklerindeki çeşitli birimlerde birer yıllık eğitim almayı sürdürdüler. Değişim programları sadece askeri menfaatlere yönelik olmakla yetinmeyerek, Türk öğrenciler  askeri konular dışındaki birçok alanda da eğitim ve eğitim sonrası kendilerini geliştirmek için Almanya'ya gitmişlerdir. Örneğin, 1932 yılında, Almanya'nın farklı yerlerine 137 öğrenci kayıt yaptırmıştır. Türkiye, yine polis eğitimi konusunda da Alman desteği ve Alman uzmanlığını kullanmıştır..
1925 yılında Türkiye kendi savaş endüstrisini kurmak için bir plan hazırladı ve bu amaçla Alman endüstrisi örneğinde olduğu gibi, Alman resmi makamları ile işbirliği yapmak istedi. Türkiye Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras'ın da 1925 yılında iki kez Berlin'i ziyaret etmesinden anlayabileceğimiz gibi, en üst düzeyde taahhütler içeren zorlu görüşmeler sonucunda Türk Savunma Bakanlığı'nın ilk siparişi, Alman teşebbüsü altında oluşturulacak uçak inşası olmuştur. Bu arada Türkiye siyasi gerginliklerin hala sürmesi nedeniyle İngiliz ve Fransız yatırımlarına karşı ihtiyatlı davrandığından ve genç cumhuriyetin ekonomisinin de zayıf olmasından dolayı, Türkiye ideal yatırım alanı değerini kanıtlayarak Alman sermayesini çekmek zorundaydı. Bu dönem içinde Alman taahhütlerinin artış gösterdiği alanlar, özellikle çimento, enerji, madencilik, inşaat ve ticaret olarak kendini gösterdi..



1927 yılında Türk-Alman Yerleşme ve Ticaret Antlaşması'nın imzalanması ile Berlin'de Türk Ticaret Odası kuruldu. Aynı yıl Türk yöneticiler ile Alman "Orientbank" arasında Kayseri-Ulukışla ve Kütahya-Balıkesir demiryollarının inşasına yönelik imzalanan antlaşma ile, Alman "Doğu Demiryolu" projeleri yeniden canlandırıldı. 1928 yılında sözleşmeye uygun olarak Bağdat Demiryolu hattının Türkiye'ye satışı gerçekleştirildi. Alman firmalarının demiryolu inşası için gerekli malzemeleri 1934 yılına kadar kredi olarak sağlayacaklarına yönelik Türk talebi üstünde, 1930 yazında Krupp Konsorsiyumu ile Türk devlet temsilcileri arasında uzlaşmaya varıldı. 
Bir diğer antlaşma Türkiye İçişleri Bakanlığı ile "Lufthansa" arasında İstanbul-Berlin arasındaki posta taşıma hakkı üzerine, hem de talep edilen tekel kurma hakkı verilmeden imzalandı..
İki ülke arasındaki ticari ilişkiler de 1927 yılında imzalanan Ticaret Antlaşmasının düzenli olarak her yıl uzatıldığı veya yenilendiği göz önünde tutulursa, kararlı şekilde sürdürülmüştür. Bu ilişkiler Türkiye'nin tarım ürünleri ve endüstriyel hammaddeleri Almanya'ya satması, buna karşılık Türk pazarı için Alman endüstri üretimlerini satın alması şeklinde gerçekleşmiştir..
Büyükelçi Kemalettin Sami Paşa'nın Almanya'nın Avusturya üstündeki politikasını eleştirmesine karşılık olarak Alman Dışişleri Bakanlığı memurları da İtalya'nın yayılmacı politikalarına destek veren açıklamalar yaptı. Bir yıl sonra, 1929'da ise Türk Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras, meslektaşı Stresemann ile Berlin'de yaptığı görüşmede Türkiye'nin Almanya'ya olan sempatisini onayladı ve Almanya'nın Rus politikasını beğendiğini açıkladı. Yine aynı yıl iki ülke arasında tahkim, hakem kurullarını ve kurallarını belirleyen bir antlaşma ile, konsolosluklara yönelik bir diğer antlaşma imzalandı (1930).. Ayrıca, yine iki ülke arasında suçlu teslimi ve iadesini kurallara bağlayan bir antlaşma daha imzalandı..



CHP'nin 1936 kongresinde, Başbakan İsmet İnönü, uzun bir sürede ancak oluşturulan parti ve devlet aygıtlarının bütünleştirilmesi projesinin bir devlet doktrinine dönüştürüldüğünü ilan etti. "Altı Ok" olarak bilinen Atatürk'ün bu programına göre ; ana amaç olarak devletçi ekonomi-politik ekseninde ulus-devlet endüstrisi ve iç piyasanın gelişimi esas alınmıştır. Sıralamada ; özel sektörün dilekleri, devlet tarafından planlanan ekonominin isteklerinden sonra gelecek şekilde algılanmış, ancak tüm endüstrileşme çabalarına karşın tarım en baskın ekonomik sektör olma özelliğini korumuştur. Dış ticaret ilişkileri ise devletler arası ikili ticaret antlaşmalarıyla şekillenmiş ; bu noktada ana ticaret partneri, toplam ticari hacmin ortalama yarısının sahibi olarak, Almanya olmuştur...    


  

Hiç yorum yok:

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK