Sayfalar

638 ) FAŞİST İMPARATORLUK KURMAK SEVDASI !...

     

Hem Nazi Almanya'sı için, hem de Faşist İtalya için imparatorluk, büyük güç olma iddiaları açısından olduğu kadar, dinamik uluslar olarak hayatlarını sürdürebilmek açısından da çok önemliydi.  "İmparatorluk" toprak demekti ve toprak, yerleşim, gıda maddeleri, ham maddeler ve sağlıklı sömürgeciler için yer anlamına geliyordu..
Faşist imparatorluk kurma, 1870'lerde başlayan Avrupa'nın emperyalist genişleme sürecinin devamıydı. Mussolini ile Hitler, 19. yüzyıl emperyalizminin jeopolitik görüşlerini kabul ederken, liberalizmini çekip atıyordu..
Faşist imparatorluk, ilk olarak 1935'deki İtalyan işgaliyle Etiyopya'ya geldi. Savaşın kendisi, acele bir zafer kazanma telaşında olan İtalyanların, daha önce örneği görülmemiş vahşeti ile gerçekleşmişti. Gaz ve kimyasal silahlar, bunların yanı sıra yoğun bombardıman, tıpkı İtalyanların birkaç yıl önceki (1931) göçebe Senusilere karşı etkisizleştirme kampanyasından getirdikleri tecrit ve toplama kampları gibi, inanılmaz sayıda insanın ölümüne yol açmıştı.. On, belki de yüz binlerce Etiyopyalı ile karşılaştırıldığında, 3 bin civarında İtalyan ölmüştü. Bu vahşet ne o dönemde, ne de daha sonra, fazla eleştiri almamıştı. İtalya'da bu zafer Mussolini iktidarının zirve noktasına, "Faşist imparatorluğun altın çağına" işaret ediyordu..
Bunu izleyen barış da aynı derecede aydınlatıcıydı. Gaddarlığı ile tanınan genel vali Graziani'ye yapılan suikast girişimi sonrasında Faşist birlikler Addis Ababa kentini yakıp yıkarak soğukkanlılıkla binden fazla insanı öldürdüler. Aralarında yüzlerce rahibin bulunduğu diğerleriyse, toplu misillemeler sırasında idam edildiler. Bütün bunlar Avrupa'nın ve İtalya'nın birkaç yıl sonra Almanların elinden çekeceklerinin ön denemesiydi. Bu arada Ciano, Milletler Cemiyeti Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada, İtalya'nın önemsediği "uygarlığın kutsal misyonundan" bahsederek, ülkesinin Etiyopya'da gerçekleştirdiği uygarlaştırma çalışmasındaki gelişmeler hakkında Cemiyet'e bilgi vermekten onur duyacağını belirtmişti !..



İmparatorluk kurmak, İtalyan Faşizmi için yeni bir şey olan yasaları ve kararnameleriyle yakından bağlantılıydı. Irk "prestiji" sorunu yetkililerin, İtalyanlarla Etiyopyalılar arasındaki cinsel ve diğer temasları, Libya ve Rodos'ta düşünülmeyen bir şekilde düzenlemeye çalışmalarına neden olmuştu. Nüremberg yasalarının ayrımcılığının 1914 öncesi Almanya'nın sömürge politikasında önceden tasarlanmış olması gibi, Afrika'daki İtalyan Faşizmi de, İtalya'da 1938 yılında çıkarılan ırk yasalarının önünü açmıştı. Bu nedenle, talihsiz "Irk Bilginleri Manifestosu" ve bunu izleyen "Yahudi Karşıtı" yasalar yalnızca nasyonel sosyalizmin taklitçiliği değil, faşizmin bir imparatorluk gücü olarak kendisine uygun bir imaj verme girişimlerinin ifadesiydi..
Faşizmin yurtdışındaki hayranları yüreklenmişti. 64 Fransız akademisyen "üstün olanlarla olmayanları, uygar ve barbarları eşitleyen sahte hukuki evrenselciliğe" saldıran bir manifesto yayınladı. Bir Fransız gazeteci, "Neden yalan söylemeye devam ediyorsunuz ?" diye yazmıştı. "İnsanlar arasında farklı düzeyler var, insan hiyerarşisi var. Bunu inkar etmek saçmalık olur ve dikkate almamak, utanç verici bir şaşkınlıktır. Bırakın Etiyopya'yı, iki üç Etiyopya yetmez.. Bu, barbarlıkla uğraşma zamanı geldiğinde, insan uygarlığının mutlak hakkıdır.."
Sadece birkaç yıl sonra Mareşal Pétain, Vichy Fransa'sını açıkça, "insanların doğal eşitliği konusundaki yanlış düşünceyi reddeden bir toplumsal hiyerarşi" olarak tanımlayacaktı..



İtalyan politikasının büyük bir bölümü, kuşkusuz, Nazilerin ırk ve imparatorluk konusundaki görüşlerini hatırlatıyordu. Ama Hitler'le Mussolini'nin imparatorluk projeleri arasında iki temel fark vardı. Birincisi, Almanların ırksal dışlamayı ve hukuku İtalyanlardan daha ciddiye almasıydı. Nüremberg Yasaları, 1938'deki ırk yasalarından daha iyi işlemişti. İkincisi, Faşizm eski imparatorluklardaki gibi uygarlaştırma yükünün esas olarak Avrupa'nın dışında yattığını düşünürken, nasyonel sosyalizm bu görüşte değildi. Ve tam burada, Avrupalıları tekrar barbarlara ve kölelere dönüştüren Nazilerin kıtanın duyarlığına karşı işlediği hiç kuşkusuz en büyük suç yatıyordu.. 
1938-1940'da yaşanan olaylar, Nazi Almanya'sının Avrupa'da istediği liderlik türünün, fetih ve "hegemonya" karışımıyla elde edebileceğini gösteriyordu. Askeri fetihler ya ilhaka (Avusturya örneği gibi) ya da işgale dönüşüyordu. Örneğin 1939 baharında yaşanan Bohemya-Moravya'nın işgalinin, "uluslararası toplumda liderlik olgusunun" önemini gösterdiği düşünülüyordu. Ağustos 1940'daki İkinci Viyana anlaşması, orta Avrupa'daki toprak anlaşmazlıklarına çözüm bulmak amacıyla Hitler'in aracılığıyla gerçekleştirilmiş olup, hegemonya olasılıklarını gösteriyordu. Almanya, Romanya petrolünden yararlanma haklarını aldı. Macaristan, Slovakya ve Romanya arasında bölgesel hakem görevini üstlendi ve bu ülkelerdeki Alman azınlıkları üzerinde "garantör hakları" yarattı.

1939'da Britanya Polonya'ya garanti vermeseydi ne olurdu ?.. Veya Hitler'in barış elçileri 1940 yazında geri çevrilmese idi ? 
Whitehall İngiliz İmparatorluğu'nun varlığının sürdürülmesi karşılığında, Almanya ile Doğu Avrupa'da Nazi denetimini kabul eden bir anlaşma imzalayamaz mıydı ? Birkaç yıl sonra Stalin ile yaptığı da buna benzer bir şey değil miydi ?..

Eğer Hitler yalnızca bir politikacı olsaydı, bu konular tartışılabilirdi. 
İkinci Dünya Savaşı, diplomatik yanlış anlamalar veya karışıklıklar nedeniyle başlamadı.. Hatta Hitler'in aldatması ya da ikiyüzlülüğü nedeniyle de başlamadı.. Aksine, Hitler'in muhalifleri, artık iş işten geçtikten sonra, bir "iki dünyanın çarpışması" durumuyla karşı karşıya kaldıklarını anladığı için başladı. Berlin ile Londra aynı oyunu oynamıyorlardı, ama iki tarafta da bazı insanlar keşke oynasalar diyordu. Britanya İmparatorluğu'nun, Hitler'le savaşın maliyeti nedeniyle iflas ettiği doğruydu. Ama kuşkulu olan, ona katılsaydı kurtulup kurtulamayacağı konusuydu. Almanya ile herhangi bir şekilde ittifak kurulması, Britanyalıların liberal emperyalist inançlarını (ve dolayısıyla yönetime olan inançlarını) katı ırkçılık uğruna terk etmelerini gerektirecekti. Aslında böyle bir ittifak, önde gelen Nazi ideologlarından Alfred Rosenberg (altta) tarafından öngörülmüştü : Britanya ile Almanya birlikte beyaz ırkı karadan ve denizden koruyacaktı. Ancak bu, Britanya değerlerinde imkansız bir değişim anlamına geliyordu : Bunlar totaliter değil liberaldi ve Britanya ırkçılığı, biyoloji değil kültüre dayanıyordu..



Eski Çekoslovakya'daki Nazi kontrolü artık doğudaki ittifakı anlamsız hale getirirken, Almanya'nın Çek devletinin bol miktardaki silah ve altın kaynağından yararlanmasını sağlamıştı. Bir yandan Londra ile Paris arasında, diğer taraftan da Varşova ile Bükreş arasında ciddi bir askeri plan koordinasyonu yoktu. Daha da kötüsü, Rusya gücünü yeniden kazanmış, Doğu'da Alman-Sovyet paylaşımı hayalini canlandırmıştı. Lord Halifax'ın Almanya'yı "Bolşevikliğe karşı kale" olarak memnuniyetle karşılamasına neden olan o komünizm karşıtlığı gözlerini kör ettiğinden, ne İngilizler, ne de Fransızlar Stalin ile anlaşmak için ciddi bir girişimde bulunmuştu. Bu başarısızlık, Doğu Avrupa'daki yeni bağımsız devletlerin kaderini etkiledi ve kıtayı, Nazilerin (ve daha sonra komünistlerin) imparatorluk kurma çabaları için, dev bir laboratuvar haline döndürdü. Dışarıda kendi adına yapılan şiddeti görmezden gelmekte zorlanmayan Avrupa, aynı şiddet kendi içinde uygulandığı zaman, sindirmekte daha çok zorlandı..   



(MARK MAZOWER'ın "Karanlık Kıta : Avrupa'nın Yirminci Yüzyılı" adlı kitabından derlenmiş bir yazıdır.)


Hiç yorum yok:

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK