Sayfalar

683 ) BÜYÜK BEYAZ FİLO !..

    

16 Aralık 1907'nin serin ve bulutlu sabahında, o güne kadar tek bayrak altında toplanan en güçlü savaş gemileri filosu, görkemli bir geçit töreni için Virginia sahilinde sıraya dizildi. Karada ve ufak teknelerdeki binlerce insan bağrışıp alkışlamaktaydılar. Birçoğu Amerikan bayrakları sallamaktaydı. Bu filonun nereye gittiğinden ise çok azı haberdardı !..
Bando "Ardımda Bıraktığım Kız"ı çalarken 16 savaş gemisi "Mayflower" adlı başkanlık yatının yanından 400 yarda aralıklarla yavaşça süzüldü. Toplamda 14.000 asker ve deniz piyadesi ile çeyrek milyon tonluk silah ve cephane taşımaktaydılar. Hepsi beyaza boyalıydı ve pruvaları altın yaldızlı oymalarla süslenmişti. Beyaz Saray'ın o zamana kadar gördüğü "en hevesli" Deniz Kuvvetleri taraftarı olan Başkan Theodore Roosevelt, heyecanını dizginleyemiyordu..
"Hiç böyle bir filo görmüş müydünüz ?" diye soruyordu "Mayflower"ın güvertesindeki konuklarına, meşhur sırıtışını göstererek.. "Ya böyle bir gün ?. Bunlar hepimizi gururlandırmalı !.."
Roosevelt, başkanlığının büyük kısmını bu gemilerin yapımı için çabalayarak geçirmişti. Onları tüm dünyaya göstermek istiyordu ama sevk edilecekleri patlamak üzere olan bir savaş yoktu. Tipik becerisiyle, onları harikulade bir filoda toplayarak uzun bir yolculuğa yollamaya karar verdi. Kısa sürede tanınan adıyla, "Büyük Beyaz Filo", Virginia'dan güneye yol alacak, Karayipler'deki limanlara uğrayacak Orta Amerika'nın her iki kıyısı boyunca seyredecek ve nihayet Kaliforniya'da demir atacaktı..



Filo, korkutucu bir savaş gücünü temsil ediyordu, ancak sırf bir savaş silahı olmaktan daha ötedeydi. 20. yüzyılın ilk 10 yılında Amerika'nın hayal gücünü ele geçiren kendine güven ile sınırsız olanaklar fikrini simgeliyordu. Roosevelt bayrağı Trinidad, Brezilya, Şili, Peru ve Meksika'da göstermenin hoş bir fikir olduğunu düşünüyordu. Ancak bu güzergah onun hırsını tatmin için yeterli değildi. Amerikan gücünün küresel olduğu görüşünde olan ilk başkandı ve "Büyük Beyaz Filo", bunu dünyaya ilan etmesi için bir vasıtaydı..
Filo Hampton Roads'u terk ettikten birkaç saat sonra, filo kumandanı Amiral Robley Ewans subaylarını çağırıp onlara şaşırtıcı bir haber verdi. Rotaları ilan edildiği gibi olmayacaktı. Roosevelt gerçek planı ona, yola çıktıktan sonra açıklaması talimatını vermişti. Filo gerçekten Orta Amerika'nın çevresinden Kaliforniya'ya seyredecek, ancak orada durmayacaktı. Pasifik Okyanusu'nu geçip Hint Okyanusu'na girecek, orayı da katedip Süveyş Kanalı'ndan geçecek, Akdeniz'in bir ucundan diğer ucuna yol alacak, Cebelitarık'ı geçecek ve ardından Atlantik'i katederek Virginia'ya dönecekti. Bu, kıta etrafında değil, dünya etrafında bir sefer olacaktı..



Plan halkın arasında açığa çıktığında, Roosevelt'i eleştirenler itiraz feryatlarını yükselttiler. Bu kadar muazzam filonun böylesine muhteris bir sefere gönderilmesi nedeniyle büyük ölçüde kışkırtıcı olmakla itham edildi. Bunun yanı sıra, bu sefer, tehlikeli ve pahalıydı da.. Deniz Kuvvetleri Tahsisatları Komitesi'nin yöneticisi Maine Senatörü Eugene Hale gerekli fonları vermeme tehdidinde bulundu. Roosevelt sertçe, ihtiyacı olan paranın zaten kendisinde bulunduğu yanıtını verdi..
"Gelin de geri almaya çalışın !" diye kafa tuttu Hale'e..
Bunu takip eden on dört ay boyunca Amerikalılar heyecanla Büyük Beyaz Filo'nun seferini izlediler.. Birkaç denizcinin Rio de Janeiro'da bar kavgasına karışmaları üzerine gazeteciler, filonun devamlı tehlikenin sınırlarında gezindiği izlenimini vermeye başladılar. Aslında gerçek tam tersiydi. Filonun askerleri ve subayları nereye gitseler dostça karşılanıyorlardı..



Orta Amerika'da şölenler, geçitler, gala baloları ve spor yarışmalarıyla onurlandırılıyorlardı ve Perulu bir besteci onlar için "Beyaz Filo" isimli coşku verici bir marş bile yazdı. Pearl Harbour'da altı gün boyunca egzotik eğlencelerin, yelken yarışlarının ve bu gibi başka tropik zevklerin tadını çıkardılar. Yeni Zelanda'nın Auckland şehrinde Maori dansçıları sanatlarını onlar için icra ettiler. Sidney'de, çeyrek milyon insan tarafından karşılandılar. Avustralya'dan, ABD'nin himayesindeki Filipinler'in başkenti Manila'ya yelken açtılar, ancak kolera salgınından dolayı gemilerde mahsur kaldılar. Ardından Amerikalı strateji uzmanlarının "Pasifik'te kendini göstermeye başlayan rakip" olarak teşhis ettikleri Japonya'ya, Çin'e ; tekrar Filipinler'e ; batıya Seylan'a giderek, nihayet Süveyş'i ve Akdeniz'i geçip, Atlantik Okyanusu'nu da katederek memleketlerine döndüler..  

    

Filo Virginia'daki üssüne 22 Şubat 1909'da, George Washington'ın doğum gününde döndü. Sağanak yağışa rağmen muazzam bir kalabalık karşılamaya gelmişti. Dev gemiler palamar yerlerine yerleşirken bir askeri bando "Memleket Gibisi Yoktur"u çaldı. Döneminin bitmesine iki hafta kalmış olan Başkan Roosevelt, tabii ki oradaydı. Daha sonra, bu olağanüstü seferin, "barış için yerine getirdiği en önemli görev" olduğunu yazdı..
Bu tartışılabilir, ancak Büyük Beyaz Filo'nun dünya turunun gerçekten çok önemli etkileri olmuştu. Deniz Kuvvetleri'ne uzak mesafe lojistiğinde paha biçilmez deneyim kazandırdı. Gemi mühendislerine, yeni nesil savaş gemilerinin geliştirilmesi için yeni bir kavrayış getirdi. Filo uğradığı her ülkede, yöneticileri ve sıradan insanları Amerikan gücüne yeni bir saygı besler halde bıraktı. En önemlisi, bir savaş tehdidinin dahice sahneye konuluşu idi.. Birleşik Devletler'in dünya meselelerinde birincil kuvvet olduğunun ilanı idi.. Büyük Beyaz Filo'yu gören biri bu ulusun ne gücünden ne de hırsından kuşku duyabilirdi..



STEPHEN KINZER'in "Darbe / Hawaii'den Irak'a Amerika'nın Rejim Değişiklikleri Yüzyılı" adlı kitabından derlenmiştir..   

   





Hiç yorum yok:

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK