Şehzade Hamid Efendi (sonradan II. Abdülhamid) bir gün Sultan Aziz'e ağabeyi Murad'ın kendisini ne denli kınadığını, kötülediğini gammazlar, sonra da orada bulunan kardeşi Reşad'a dönerek : "Sen de işittin mi ?" diye sorar. Reşad Efendi buna : "Ağabeyimin ağzından Efendimizin övgüsünden başka bir şey duymadım," karşılığını verir. Buna sinirlenen Hamid Efendi, dışarı çıktıklarında kardeşine : "Tuu senin suratına, beni rezil ettin" der..
Sonraları V. Mehmed adıyla Osmanlı tahtına da oturacak olan Reşad Efendi'nin Hamid'i güç durumda bırakması, onun, Murad Efendi yerine padişah olacağından korkmasındandır. Reşad Efendi bir defasında da, Murad Efendi'nin Sultan Aziz için kendisine : "Bir gün gidip şu hançerle o koca karnını deleceğim" demesi üzerine şu karşılığı verecektir : "Pek iyi edersin birader, sen onu öldürürsün, kısas olarak seni de öldürürler, Hamid Efendi tahta çıkar. Böylece sevmediğin Hamid Efendi'ye hizmet etmiş olursun.."
Görülüyor ki, Murad da Reşad da Hamid'e gönül pencerelerini kapamışlardır. Hamid de, elinden gelse, kardeşlerini -özellikle de Murad'ı- bir kaşık suda boğacaktır. Kardeşlerini sevmeyen bir insanın yurttaşları için yanıp yakılacağı hiç düşünülmemelidir. Doğrusu, hemen hemen bütün Osmanlı padişahları Türklere kendi kulu, kendi tutsağı gözüyle bakmış, onların yaşama ya da söz söyleme hakkı olabileceğini akıllarına getirmemişlerdir. Osmanlı padişahları yanlarında da ancak kendi tanrılıklarına inanmış kişileri tutarlar, vezirleri bunlardan seçerlerdi. 1657 yılında Büyük ve Küçük Tepez Savaşlarında Amiral Muçeniko'nun gemisini, attığı gülle ile Çanakkale Boğazı'nın dibine gönderen Kara Mehmet'e, Köprülü Mehmet Paşa bakın ne diyecektir : "Gel şehbazım, Padişahın ekmeği sana helal olsun." Bu iyilik ve insanseverlik dolu tümce, gerçeği araştırılırsa, yurttaşlarının tümünü kendi yanaşması sayan, onları istediği zaman yedirip istediği zaman da aç bırakılabileceğini sana bir padişahın benbenlik felsefesi üzerine kurulmuştur.
İkinci Abdülhamid bu felsefeyi tahttan indirildikten sonra, 1917 yılında yazdığı günlüğünde, halka özgürlük vermiş olan bir velinimetin işten uzaklaştırılmasına halkın ses çıkarmamış, aydınların da teşekkür etmesine yakınırken de sürdürür. Ona göre, halka özgürlüğü veren kendisidir. Bu yüzden de velinimettir. Kendisinin çuval gibi silkilip atılması ise bir velinimete yapılmaması gereken işlerdendir..
Enver Ziya Karal (üstte solda), Osmanlı Devleti sultanlık hukukunu anlatırken, bunu Tanrı haklarına dayanan bir hukuk düzeni sayan anlayışın Yakınçağ başlarına değin değişmeden sürdüğünü söyler. Karal'a göre, Üçüncü Selim'in tahta çıkışında Darüssaade Ağası'nın Padişah'a :
"Tanrı atalarınızın mirası olan tahtı hümayunu size ita ve ihsan etti" demesinde tahtın bir Tanrı ihsanı olduğu görüşü yer almaktadır.
Gerçeği şu ki, Atatürk'ün çelik eli, Türkleri, boynu bükük halkı tepeleyen kişilerin boyunduruğundan kurtarıncaya değin Osmanlı paşaları kendilerini Tanrı'nın gölgesi olarak görmüşler ve yurttaşlarını da Köprülü Mehmet Paşa'da olduğu gibi, bununla koşullandırmışlardır.
Eyvah ki, sultanların gözünde halkın, hiç mi hiç, değeri yoktur. Onların yüzlercesi hastalığa tutulmuş, binlercesi ölüp gidivermiş, padişahlar için bir sorun değildir bu. Bir İngiliz elçisi, 1826 yılında yazdığı bir mektupta padişahların insan yaşamına önem vermediğini ve kul kırmaktan çekinmediğini şu sözlerle dile getirir : "Son günlerde yeni yeni facialara tanık olduk. Bir ayaklanma girişimi haber alınmış sözde. Ölüm cezaları, sürgünler gırla. Başka ülkelerde böyle olaylar bir iki insanın giderilmesiyle geçiştirilse de burada en azından yüz kişi güme gidiyor.."
Sultan Hamid de insan yaşamının gözüne diken olduğunu Midhat Paşa ile arkadaşlarını Taif Kalesinde boğdurtmakla su yüzüne çıkarmıştır. Gerçi o, sözünü ettiğimiz günlüğünde bu cinayet işinde parmağı olmadığını öne sürerse de olaylar zinciri bu savunmayı haklı çıkaracak nitelikte değildir. Midhat Paşa ile Damat Mahmud Celaleddin Paşa aynı gece ve zamanda yağlı ve sabunlu iple boğdurulup da Taif Kalesinin dışındaki erler mezarlığına gömüldükten sonra Saray'ın bunların ölümüne inanmaması ve öldürülenlerin mezarlarının açılıp gözlem sonucunun kendilerine bildirilmesi için Merkez Komutanlığı ile "Mekke-i Mükerreme mevleviyeti"ne (Kutsal Mekke Kadılığı) telgraflar yağdırması bile bu savunmayı çürütmeye yetebilir. Kaldı ki Abdülhamid bununla da yetinmemiş, güvendiği adamlardan Miralay Hüseyin Bey'i, durumu yakından saptaması için, ta Taif'e kadar göndermiştir.
Abdülhamid günlüğünde kendini aklamaya çalışırken şunları da söyler :
"Ola ki, muhafızlar başlarından korkarak böyle bir oldubitti yaratmayı kendi çıkarlarına ve güvenlerine uygun görmüşlerdir."
Şu var ki, bu sözler de muhafızların bu işe zorla itelendiğini açıkça göstermektedir. Günlüğün aynı sayfasında Midhat Paşa ve arkadaşlarının kaçması halinde hiçbir özür ve bahane kabul edilmeyeceğinin Hicaz Valisi Osman Paşa'ya bildirildiği de yer alır ki, bu da yapılan baskıyı gün ışığına çıkaracak niteliktedir. Öte yandan, cinayet üzerine Sarayca kovuşturma açtırılmamış olması da Midhat Paşa ile arkadaşlarının Abdülhamid'in buyruğu ve bilgisi içinde öldürüldüğünü ortaya koyacak bir kanıttır..
Sultan Hamid savunmasının işe yaramayacağını kendisi de kestirmiş olmalı ki, günlüğünde başka türden savunmalara da başvurur ve der ki :
"Hadi, benim için çıkarılan bu iftirayı doğru sayarak aynen ve tamamen kabul edelim. Size kaç halife göstereyim ki çekindikleri ve kendilerine rakip gördükleri kişileri bir anda yok etmişlerdir. İslam halifelerinin en büyüklerinden olan Halife Abbas, Mansur'a, Devaniki soyunun velinimeti olan Ebu Müslim-i Horasani'yi idam ettirmedi mi ? Harun al Reşit'in, o kadar sevdiği Cafer-i Bermeki'yi idam ile yetinmeyerek akrabasına ettiği zulüm, benim Midhat Paşa'ya olan davranışımdan daha hafif midir ? (...) Fatih Sultan Mehmet'in Halil Paşa gibi, Varna'nın ele geçirilmesinde yararı görülmüş değerli bir sadrazamı idam edivermesi, herhalde Rumları karşı koymaya kışkırtma hayranlığını gösteren mektup efsanesine dayanan bir iş değildir. Sokollu Mehmet Paşa'nın şehitliğinde Üçüncü Murad'ın parmağı olmadığı iddia edilebilir mi ? Alemdar Mustafa Paşa olayında, atam Sultan Mahmud Hazretleri, Paşa'ya iyi davrandı mı ?.."
Eh ne denir, elbet bu savunma, sonunda başka cinayetlerin, başka kıyımların da tarihte var olduğuna işaret etmeye dönüşecektir. Oysa Abdülhamid'in her davranışının, her sözünün altında bir zorbalık yattığı görülür. Midhat Paşa'yı sadrazamlıktan alıp onu, daha padişahlığının ilk yılında, Osmanlı topraklarından sürmesi de bunun başka bir örneğidir..
Abdülhamid, günlüğünde, "Midhat Paşa ilk günden beri bana âmir ve vasi kesildi" demekle onu daha ilk günden ortadan kaldırmayı tasarladığını da anlatmış olur. Doğrusu o, "sulfato (kinin) her hastalığa, her bünyeye yaramadığı gibi, meşrutiyet yönetiminin de her ulusa yararlı" olmayacağı kanısındadır. Hele, tahttan indirildikten sonra bunun dokuncasına (sağlığa zararlı geldiğine) bile inanır.
Kısacası, zorbalık Osmanlı padişahlarının kanına işlemiştir. Chateubriand 1806 yılında İstanbul'a gelip de "hapishanelerin, zindanların ortasında köleliğin tapınağı olan bir sarayda zorbalığın ilkel yasalarını titizce koruyan" padişahı gördüğü vakit şöyle demekten kendini alamayacaktır :
"Ah şu zorbalar ! Mutluluklarının ortasında bile ne kadar zavallıdırlar, güçleri içinde bile ne kadar güçsüzdürler ! Onlar, kendilerinin bile akıtmayacağına güven getirmeden, bunca insana gözyaşı döktürmekle ve boynu büküklerden esirgedikleri tatlı uykuya kendileri de kavuşamayacak olmakla gerçekten acınacak durumdadırlar.."
Sultan Hamid'in günlük yaşamına bakılacak olursa, bu padişahın acınacak kişilerden olduğu kolayca görülebilir.
Kitapların yazdığına göre Abdülhamid sabah kahvesini kendi gözü önünde kaynattırırmış. Öğle ve akşam yemekleri de saray mutfağından ayrı bir yerde, kilercibaşının gözetimi altında pişirilirmiş. Sonra bu yemekler bir siniye konur, üstüne örtü örtülüp uçları kilercibaşı tarafından mühürlenirmiş. Mühürler, ancak Abdülhamid'in gözü önünde açıldıktan sonra yemekler sofraya dizilirmiş.
Halkın hakkını kendi hakkı sanan, halkın hakkını halka bir armağan gibi veren, sonra da onu geri almaya kalkışan bir padişahın yaşamı elbet böyle kuruntular içinde geçecektir.
Ama belki de hak-hukuk oburu olmak padişahların niteliğindedir. Belki de onlar isteseler de kötülükten kurtaramazlar kendilerini..
Sultan Vahideddin'in, "taht-ı saltana cülûs" haberini aldığı vakit "Fena oluyorum" diye ağlamaya başlaması da bu yüzden olsa gerek..
KAYNAK :
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder