Sayfalar

859 ) BALKAN SAVAŞI BAŞLARKEN ORDULARIN DURUMU..



Osmanlı tarihi boyunca devlet içinde onlarca sorun olmasına rağmen birçok savaş, ordunun başındaki basiretli kumandanlar tarafından kazanılmıştı. Savaşlar iyi ordular ve iyi kumandanlar tarafından kazanılır. Ordunun silah donanımları, cephanesi, lojistiği, eğitimi, deneyimi, sayısı, silahı bir savaşta önemlidir ama ordunun yönetimi en önemli konudur.. Balkan Savaşı'nın kaybedilmesi ile ilgili olarak birçok neden var ama en önemlilerinden biri ordunun iyi yönetilememiş olmasıdır.. 
Balkan Savaşı'nın kaybedilmesindeki en önemli nedenlerden biri asker sayısının azaltılmasıdır. 1908 sonrasında ordunun yeniden düzenlenmesi gündeme gelmişti. Bunun için 13 Eylül 1908 Pazar günü "Meclis-i Meham-ı Harbiye" (Askeri Şura) kurulmuştu. Ordunun daha rasyonel hale getirilmesi planlanmıştı. Osmanlı Ordusu artık Harbiye mezunu subaylara dayandırılacaktı. Orduda bulunan "alaylı" denilen subaylar emekliye edilmeye başlanarak, belirli bir zaman süreci içinde orduda alaylı subay kalmayacaktı. Bu düzenlemeye özellikle 31 Mart İsyanı sonrası belli aralıklarla başlanmıştı. Bunların içinde padişahın ihsanı ile haksız yere rütbe kazanmış yaşlı ve hatır gönülle bir yerlere gelmiş olan kişiler emekli edilmişti. Bu uygulama sırasında tecrübeli ve başarılı bazı subaylar da alaylı oldukları için ordudan çıkarılmışlardı. Onların yerine getirilen disiplinli Harbiye mezunu genç subaylar ise tecrübesiz olmalarından dolayı bu alaylı subayların yerleri doldurulamamıştı. Bu da büyük bir açık olarak görülmüştü. Bu konuda Sadrazam Gazi Ahmet Muhtar Paşa hatıralarında şunu yazmıştı :
"Balkan Savaşı öncesinde ordunun yönetimi genç, deneyimsiz, bilinçsiz, karar verme yetkisi eksik, siyasete bulaşmış ve önünü göremeyen bir subaylar grubunun elindeydi.."



31 Mart İsyanı sonrası orduda yenileşme çabalarına başlamıştı. 1910 yılı Eylül ayında bir ordu teşkilat yasası yayınlanmıştı. "Devlet-i Âliyye-i Osmâniyye Ordusunun Teşkilat-ı Esasiye Nizamnamesi" adı verilen bu düzenleme ile orduda yeni bir yapılanmaya gidilmişti. Kara ordusu için dört ordudan meydana gelen yeni bir düzen oluşturuldu. Orduların konuşlanma yerleri değiştirildi. Birinci Ordu İstanbul'da, İkinci Ordu Selanik'te, Üçüncü Ordu Erzincan'da, Dördüncü Ordu Bağdat'ta konuşlandılar. Münferit (ayrı, tek) olarak da Asır'da 41. Bağımsız Tümen, Trablusgarp'ta 42. Bağımsız Tümen, Hicaz'da 43. Bağımsız Tümen ve Yemen'de 14. Kolordu olarak düzenlendi.. 
Sultan Abdülhamid döneminde ordu için alınmış yeni silahlar vardı ve bunlar depoda tutuluyordu. Yeni sistem ile bu silahlar orduya dağıtıldı. Bir şekilde ordu silahları modernize edilmiş oldu. Osmanlı Ordusu dört bölümden oluşmaktaydı. Silahaltındaki savaşacak orduya "Nizamiye Ordusu" denirdi. Uzun yıllar orduda görev yapmış kişiler belirli bir yaşa gelince yedek orduyu teşkil ederlerdi ki buna da "Redif Ordusu" denirdi. Diğer ordu birimleri ise "Muhafız Birlikleri" ve "Aşiret Süvari Birlikleri" idi..



Yeni yapılan düzenleme çerçevesinde uzun yıllardır silahaltında bulunan askerler terhis edildi. Bu çok büyük bir hataydı. Balkan Savaşı'na üç ay kala bu terhislerin yapılması savaşın kaybedilmesindeki en önemli nedenlerden biriydi. Bu terhis edilen askerlerin yerine gelecek olanlar planlanmamıştı. Böylece ordudaki asker sayısı birdenbire zayıfladı. Bunun altında İngiltere'nin Osmanlı'ya yaptığı bir telkin yatmaktaydı. "Büyük ordu sayılarının komşularımızı tahrik ettiği" iddiası büyük bir aldatmaca idi. Bunun sonucu olarak ordudan 120 bin asker terhis edildi. Yine 10 bin civarında subay emekliye sevk edildi. Bu kadar büyük bir sayının ordudan aniden ayrılması Rumeli ordusunda büyük bir boşluk yarattı. Savaş patlak verince terhis edilenler hemen geriye çağrıldıysa da, memleketlerine gönderilen askerlere ulaşmakta sorunlar çıktı. Bir kısmı dönmek istese de dönemedi. Terhis edilenlerin yerine yeniden silahaltına alınan askerler ise deneyimsizdi, sayıları yetersizdi, yeterli eğitimleri yoktu, hatta çoğu silahı ilk defa orduda görüyorlardı... Birçoğu geçen süre içinde silaha mermi koymayı bile öğrenemeden cepheye sürüldüler..



Balkan Savaşı'nda savaşa giren iki Osmanlı ordusu vardı. "Doğu Ordusu" olarak adlandırılan, İstanbul'daki Birinci Ordu'ya bağlı kuvvetler Batı Trakya ve Doğu Trakya diyebileceğimiz Edirne ve Kırcaali arasındaki alana konuşlanmışlardı. Görevleri Bulgar Ordusunu karşılamaktı ve mevcudu 480 bin olarak planlanmıştı. Terhisler sonucunda, savaş başladığında, Doğu Ordusunda 115 bin kişi kalmıştı. Kuvvetlerin elindeki tüfek miktarı 300 bin olup ayrıca 450 topları vardı..   
"Batı Ordusu" ise daha büyük bir alandaydı. Makedonya'da Bulgarlara, Sırplara, Karadağlılara ve Yunanlılara karşı olan bir alanı savunacaklardı. Vardar Ordusu, Struma Kolordusu, İşkodra Kolordusu ve Yanya Kolordusu olarak kurulmuştu. Ordunun sefer planına göre 335 bin askerin savaşa girmesi planlanmıştı. Ama aynı sorun burada da vardı ve silahaltındaki asker sayısı 175 bin kişi idi..Bu ordunun elindeki tüfek miktarı 235 bin, top miktarı ise 390 idi..
Ordu personel olarak büyük zaaf içindeydi, üstelik silahaltındaki asker ve subaylar da zihnen böyle bir savaşa hazır değillerdi. Son dönemde bu yörede olan isyanlar, huzursuzluklar ve çete faaliyetlerinden dolayı ordu mensuplarında büyük bir bıkkınlık ve savaş yorgunluğu bulunmaktaydı. Orduyu yöneten Osmanlı Genelkurmayı ve ordu kumandanları, yani birinci derecede sorumlu olanlar, büyük bir kapasitesizlik, sorumsuzluk ve vurdumduymazlık içindeydiler. Görünüşte Büyük Osmanlı Ordusu idi ama gerçekte kof bir yapı vardı. Ordu savaşa hazırlanmamıştı ; eğitim, personel ve savaşma gücü yoktu..



Bulgar Ordusu, Balkan ülkeleri arasında en iyi durumda olan ordu olup, Rus subayları ve askeri eğitmenleri tarafından kurulmuştu. Rus Ordusu'nun geleneksel ordu yapısı benzeri bir ordu olarak yapılandırılmıştı. Uzun süredir Bulgar subayları çok ciddi olarak eğitilmiş olup yüksek bir Bulgar ideali için yetiştirilmişlerdi. Zaten halkta, genel eğilim olarak, ordunun bir savaş kazanması beklenmekteydi..
Bulgar Ordusu (altta) mevcudu barış döneminde 55 bin kişiydi. Herhangi bir savaş durumunda ise 400 bin kişiye çıkıyordu. Ordudaki subay sayısı da 4 bin civarındaydı. Tarihçiler tarafından belgelenen seferberlik sayılarına göre Balkan Savaşı'nda 600 bin kişi yer almıştı. Savaşta Bulgar Ordusu ; 85 bin at, 31 bin öküz, 36 otomobil, 12 kamyon, 350 bin tüfek, 240 makineli tüfek ve 1.116 top kullanmıştı.. 
Bulgarların savaşta kullandıkları askeri mühimmat ve topların yüzde 90'ı Alman Krupp fabrikalarında üretilmişti..



Sırbistan Ordusu da genel olarak savaşa iyi hazırlanmıştı. Barış döneminde 2.340 subay, 4.670 astsubay ve 22 bin askerden meydana gelen ordu mevcudu, Balkan Savaşı seferberliği sırasında 230 bin kişiye yükselmişti ; 297 bin tüfek ve 230 makineli tüfeğe sahipti..    

Yunanistan Ordusu bu iki orduya nazaran daha zayıftı. 1897'deki savaşta Osmanlı'ya yenilmişti. Eğer Rusya devreye girmeseydi Osmanlı ordusu Atina'ya kadar gidecekti. Aslında Yunanistan Ordusu çok iyi bir düzene sahip değildi, ama 1911 yılından beri Fransız subayları tarafından eğitiliyordu. 
Barış zamanı 19 bin asker, 1.500 subay, 3.800 astsubaydan oluşan ordusu, seferberlik durumunda 115 bin kişiye çıkıyordu. Balkan Savaşı'nda 212 bin tüfek, 210 top ve 70 makineli tüfek kullandılar..

Karadağ Ordusu bu ülkeler arasında en küçük olanıydı ve Rus subayları kurulmuştu. Dağlık bir ülkeydi ve millet olarak savaşçı bir ırktı.. Birçok defa Osmanlı Devleti'ne isyan etmişlerdi. Devlet olarak küçük bir ülke olduğu için ordusu da mütevazı bir orduydu. Savaş güçleri 30 bin asker, 104 top ve 115 bin tüfekten oluşuyordu..



Balkan Savaşı'na girerken Balkan ülkeleri yeni topraklar kazanacakları için ve uzun yıllar egemenliğinde yaşadıkları Osmanlı'dan kurtulacakları için çok yüksek bir moral değere sahiptiler. Osmanlı Ordusu bu savaşa kerhen girerken, karşısındakiler savaşa çok iyi motive olmuşlardı..

(Altta : Bulgaristan'ın eline geçen Türk topları) 



TURAN AKINCI'nın "Selanik" kitabından alıntıdır.. 
Kitapta yararlanılan bazı kaynaklar da şöyle :
Dr. Rıfat Uçarol, "Mareşal Ayan Meclisi Başkanı Gazi Ahmet Muhtar Paşa" ; Necmettin Alkan, "Ve Selanik Düştü" 



Hiç yorum yok:

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK