Sayfalar

58) SOYLU BİR EVRİM !...

   Fransa'da, 11. yüzyıldan beri, Bonneval şatosuna sahip olan ailenin bir ferdi olan Claude Alexander de Bonnaval (1675-1747), Osmanlı İmparatorluğu'nda Ahmed Paşa adıyla ün salar.. İşte onun, bir romana konu olabilecek yaşam öyküsü...
   Gençliğinde Fransız muhafız birliklerine katılır ; sonra bir piyade alayının komutasını satın alır ve İspanyol Veraset Savaşı'na (1713-15) sırasında İtalya'da kendini göstermeye başlar. Kral XIV. Louıs' yi eleştirdiği için hakkında tutuklama kararı çıkınca Venedik'e kaçar ve Avusturya'nın hizmetine girer. Saf değiştirmede kendisi kadar ünlü olan Prens Eugéne tarafından süvari albayı olarak atanır. Daha sonra Viyana sarayında büyük itibar sahibi olur ve topçu general (Feld Zeugmaster) rütbesine terfi ederek Avusturya'nın en köklü piyade alaylarından birinin başına atanır...
   Prens Eugéne'in komutası altında Osmanlılara karşı 1716-1718 savaşında ve özellikle de, karın boşluğuna aldığı mızrak darbesiyle ağır biçimde yaralandığı Petervaradin muharebesinde (15 Ağustos 1716) iyice ünlenir.
   Dostu Kardinal Duboıs'nın desteğiyle Kral tarafından bağışlanır ve 1716 yılının sonunda, Paris'te, Marki de Bıron'un kızıyla evlenir. Ancak, on gün sonra Avusturya'ya dönmek üzere karısını geride bırakarak Fransa'dan ayrılır...
   1724 yılında Bonneval Brüksel'dedir. Avrupa çapında yankılanan, eşi benzeri görülmemiş olay o sıra patlak verir. Hollanda Valisi Marki de Prıe'nin eşi ve kızı, İspanya sarayında sözde bir skandal yaşandığı dedikodusunu yayarlar. Kont Bonneval, akrabası olan Kraliçenin onurunu korumak için Marki de Prıe ve ailesine hakaretler yağdırır. Ardından Prens Eugéne'i de düelloya davet etmekten çekinmez. Sonuçta Viyana' dan birkaç kilometre uzaklıktaki Spıelberg Kalesinde 1726'ya kadar kalebentliğe mahkum edilir. 1726 Ocak ayında serbest kalınca tekrar Venedik'e sığınır.. Venedik'te de türlü entrikalar ve Avusturya ajanlarının takibinden kurtulamayan Bonneval Dubrovnik'e (Raguza) geçer. Oradan da Osmanlı topraklarına, Saraybosna'ya (Sarajevo) yerleşir..
  İstanbul'a ulaşmasını sağlayacak olan izin belgesini beklemeye başlar. Çünkü Saraybosna'ya ayak basar basmaz Nevşehirli İbrahim Paşa'ya da bir mektup yazmıştır. 28 Haziran 1729 tarihli mektubunda şöyle yazar : "Dünyadaki küçük ve büyük şeyleri aynı kolaylıkla yöneten Tanrı beni Sarajevo'ya getirdi. Bana erdemleri, şanı, bilim ve sanata olan sevgisi cümle alemce bilinen, özellikle büyük dehası, düşünce sağlamlığı ve Monsenyör, ihtimamınız sayesinde mutlu bir huzur ve sonsuz refaha sahip olan dünyanın en büyük imparatorluğunu idare yeteneği Hıristiyan ülkelerde hayranlıkla izlenen zat-ı alinizi daha yakından görme arzusu ilham etti. Tüm hayatım boyunca icra ettiğim askerlik mesleği, bilim alanında özenle çalışmamı engellemediğinden, Monsenyör, umarım size savaş zamanında olsun, barış zamanında olsun, daha faydalı olabilirim... Hayatımı zat-ı şahaneleri efendinizin hizmetine hasretme niyetim dahilinde, kendimi tamamen sizin korumanıza bırakmama izin verin ; bir an önce güvenlik içinde başkente ulaşabilmem için gerekli bütün kolaylıkların sağlanması için Bosna Beyi Ahmed Paşa'ya talimat vermenizi acizane istirham ederim..."
   O sıralar Müslümanlığı kabul etmek gibi bir niyeti olmayan Bonneval'in tek istediği, sadrazamın desteğiyle Balkan topraklarında ve Eflak-Boğdan'da Avusturya'ya karşı müdahalede bulunabilecek bir silahlı kuvvet oluşturmaktı. Ayrıca Macaristan'ın bağımsızlığını körükleyerek imparatorun gücünü bertaraf etmeyi de umuyordu...
   On dört aylık bir beklemeden sonra, mektuplarına hiç cevap alamayan ve Bosna Paşası tarafından Avusturyalılara teslim edilmekten çekinen Bonneval, İslamiyet', kabul etmeye karar verir.. Milano kökenli bir dönme olan hizmetkarı Damira'yı çağırır ve din değiştirirken temel alınacak sözleri kendisine tekrarlatacak bir Müslüman bulmasını emreder.. Kelime-i Şehadet getirdikten sonra Paşayı ziyaret ederek Hıristiyanlıktan vazgeçtiğini bildirir. Buna rağmen birkaç ay daha geçer. 1703'ten beri başta bulunan 3. Ahmed devrilmiş ve başa 1. Mahmud geçmiştir..Tarih 1 Ekim 1730'dur ...
   Askeri yeteneği ve idare becerisiyle dikkati çeken bir devlet adamı olan yeni sadrazam Topal Osman Paşa ancak başkentte sükuneti sağladıktan sonra Bonneval'i davet eder.
   1731 Eylül'ünde ona humbaracıları Avrupa tarzı yetiştirme görevini verir. Onun yönetiminde dört binden fazla asker disiplini, uygun adım yürümeyi, tüfek ve süngü kullanmayı öğrenecektir...
   Artık kendisine "Ahmed Paşa" dedirten Bonneval, her sabah Asya kıyısına çıkmak için Boğaz'ı kayıkla geçer. Şehrin işsiz güçsüz takımı da, Üsküdar düzlüğünde yapılan eğitimi görmek için toplanır..
   Zaman içerisinde Bonneval'in mevkii de yükselir. Humbaracıbaşı olarak atanmasından sonra kısa zaman içinde, önce iki tuğlu paşa, ardından üç tuğlu paşa olur..
   Faaliyetlerini sadece askeri eğitimle sınırlamayan ve Babıali'nin diplomatik danışmanlığını da yapan Bonneval Paşa, Türkçe'ye tercüme ettirdiği askeri ve diplomatik içerikli raporlarıyla vezirlerin çoğunun itibarını kazanır..
   1733'de Polonya Veraset Savaşında Sadrazam Hekimoğlu Ali Paşa'yı, izlenmesi gereken tutum konusunda aydınlatır. Beş yıl sonra Avusturya'ya karşı yürütülecek savaş konusunda danışmanlık yapar. Macaristan'da bir ayaklanma düzenleme konusunda başarısız olunca 1738'de gözden düşer ve Kastamonu'ya sürülür. 1740'da gerekli izni alıp İstanbul'a geri döner ve saygınlığı, görevi, malları iade edilir...
   Ömrünün son yıllarını Boğaziçi'ndeki biri Fransız diğeri Türk tarzında döşenmiş iki bölümlü enfes yalısında geçirir. Soylulara yakışır tarzda beyaz çorap ve kısa ayakkabı giyerek Avrupai mobilyaların oluşturduğu dekorda, Osmanlı başkentini ziyaret eden kraliyet gemilerinin subaylarını ağırlamaktan zevk almaktadır..
   Casanova anılarında, bu "Fransız usulüne göre giyinmiş, etkili soylu kişinin" konutuna nasıl teveccühle davet edildiğini anlatır. Ancak aynı Bonneval, iki gün sonra Casanova'yı Türk kıyafetiyle ağırlayacaktır. Üzerinde uzun bir kaftan, başında da "iki kilo ağırlığında" bir kavuk vardır..
   23 Mart 1747 akşamı son nefesini verir... Onun yerine humbaracıbaşı olarak atanan evlatlığı Süleyman Bey onu Galata Mevlevihanesi mezarlığına defneder...  

Hiç yorum yok:

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK