Sayfalar

190 ) TÜRKİYE'NİN DEĞİŞİK DÖNEMLERİNDEN İKİ ANEKDOT...

 

   1925 yılında başlayan Şeyh Sait İsyanı'yla alevlenen Kürt ayaklanmaları dönemi, Korgeneral Abdullah Alpdoğan'ın yönettiği Dersim harekatıyla son bulur. Ayaklanmaların bastırılabilmesi için 1934'de bir kanun çıkarılır. Bu kanunda, Kürtlerin yaşadığı yerler birinci bölge, Türklerin yoğun olduğu yerler ise ikinci bölge olarak gösterilir. Birinci bölgede yaşayan halk, ikinci bölgeye kaydırılırken, Kürtlerin yoğunlukta olduğu yerlere de, içerden ve dışardan getirilen Türkler yerleştirilir. Üçüncü bölge ise isyanların merkezidir. Bu bölgede hiç kimseye oturma izni verilmez ve tamamen boşaltılır.. Yasak bölgede ya da o dönemdeki adıyla "mıntıka-i memnu"da bulunan köylerin boşaltılması için görevlendirilen birliklerin birinde, Cemal Madanoğlu adında genç bir subay da bulunmaktadır.
   Madanoğlu, Siirt'in dağlık bölgesindeki yerleşim birimlerinden olan Sason'da, zorunlu göçe yanaşmayan yöre halkıyla çatışmaya girer. Ama, 27 Mayıs 1960 harekatını yöneten ve Alparslan Türkeş ile on dört arkadaşının Milli Birlik Komitesi'nden tasfiyesini sağlayan Madanoğlu, Sason'da bulunduğu dönemde silahın çözüm olamayacağını görür ve aşiret lideri Abdurrahman Ali'yle görüşmek istediğini bildirir. Buluşma yeri olarak Şalaş Dağı'nın yamacındaki Hürürük köyü seçilir. Madanoğlu'na da, görüşme konusunda "baht" verilir. Baht, dağların bir yasasıdır ve "güvence" demektir..
   Yüzbaşı Madanoğlu köye geldiğinde bir tarlaya çadırının kurulmasını emreder. Yanında "Sahibinin Sesi" marka gramofon da getirmiştir. Çantasında Şeyh Sait İsyanı'nı anlatan, ağıt türünde plaklar da vardır. Kendisini meraklı gözlerle izleyen köy halkının üstündeki gerginliği atmak için oynak bir Kürt havası koyar gramofona. Gramofonu ilk kez gören insanlar el çırpıp oynarken duydukları ses üzerine birden kaçışırlar : "Abdurrahman Ali geliyooor !.."
   Konuklar çadırın içinde bağdaş kurup otururlarken, Cemal Madanoğlu bir tutukluk hali içine girer. Durumu anlayan Abdurrahman Ali söze başlar : "Yüzbaşı Bey, biz senin çadırına girerken sen bize baktın, üstümüzde bir katır topu eksik. Sen bize inanmışsın, baht üzerine buraya gelmişsin, tabancanı da çadırın direğine asmışsın. Biz çadıra girdiğimizde sen çadır direğinin çivisine astığın tabancana bir göz attın. Haklısın, çünkü biz silahlıyız. Ama böyle gezmek zorundayız. Bu silahlar size karşı değil, kendimizi korumak içindir. Sizler sanıyorsunuz ki ben bu dağların başkomutanıyım, bütün dağ benim emrimde.. Oysa iş başkadır. Beni bir yerde yalnız ve silahsız görseler hemen kıstırırlar, kellemi de Umum Müfettişe götürürler. Kimimizin kellesine 30.000 not, kimimizinkine 50.000 not değer biçilmiştir. Biz burada böyle yaşıyoruz, komutan değiliz, bir aileyiz, aşiretiz, durumu işte görüyorsun.."
   Bu sözler üzerine Madanoğlu'nun tedirginliği son bulur. Yenilen yemekler ve koyulaşan sohbetin ardından bir anlaşma ortamı doğar. Sonunda, köylerden üçer beşer kişinin toplanmasıyla oluşacak bir grubun teslim olmasına ve onların karşılaşacağı davranışın ardından silah bırakılmasına karar verilir. Cemal Madanoğlu "Bu adama yakınlık duymuştum" dediği Abdurrahman Ali'nin yanından ayrılarak soluğu Osman Tufan Paşa'nın karargahında alır. Kısa geçen görüşme sonrasında geri dönerken de, Paşa'nın sözleri sürekli olarak yankılanır kulaklarında : "Eşkıyayla pazarlık mı olur ?.. Altmış adam maltmış adam dinlemem ; koşulla iş görülmez ; böyle bir şey onaylanamaz ; benim istediğim gibi gelirlerse gelirler ; işte o kadar !.."
   Abdurrahman Ali'yle belirlenen ikinci buluşma yeri Mirgan Tepesidir. Madanoğlu, "Paşa onaylamadı" sözünden sonraki ortamı anılarında şöyle yazar : "Birdenbire Mirgan Tepesinde olumsuz bir rüzgar esti. Güleç yüzler değişiverdi. Gözler çukura kaçtı. Yüzlerindeki çizgiler derinleşti. Renkler soluklaştı. Elle tutulurcasına bir hüzün çöktü ortalığa, bir suskunluk başladı."
   Madanoğlu, barış umutlarının soğuk sulara gömülüşü karşısında Kürtlerin yüzlerini anımsayarak şunları yazar anılarında : "Doğanın ortasında, Sason'un sarp dağlarının Mirgan Tepesinde, Abdurrahman Ali ve arkadaşlarının yüzüne bakarken, birden Titanic filmindeki sahneyi hatırladım."
   Sinema eleştirmeni Atilla Dorsay ; Titanic'in batışını anlatan ilk filmin 1953 yılında çekildiğini ama ondan önce de, Almanların bir film yaptıkları konusunda da duyumlar olduğunu, kendisinin böyle bir filmin İstanbul sinemalarında gösterildiğini içeren bir belgeye rastlamadığını söyler..
   Cemal Madanoğlu'nun, İkinci Dünya Savaşı'nın öncesini anlattığı anılarına bakılacak olursa, Beyoğlu'nda, söz konusu Alman yapımı filmin gösterilmiş olduğunu düşünebiliriz..

 

   Cemal Madanoğlu anılarında İkinci Dünya Savaşı sıralarında, Romanya'dan küçük bir tekneyle kaçıp Türkiye'ye sığınan 141 Yahudi ile karşılaşmasına da yer verir : "Ben Rumen Yahudilerini aldım, hepsini kömür dekovilinin vagonetlerine koyup fabrikaya getirdim. Hava serindi. Zavallılar kazanların çevresinde dolanıp kurundular. Başlarında başkanları gibi davranan birisi vardı. Hurç numarasını okuyor, o hurcun sahipleri öne çıkıyorlar ; hurcu açıp eşya ve giysilerini çıkarıyorlar, giyindikleri zaman ortaya şık şık bayanlar, baylar çıkıyor."
   Madanoğlu, az önce soğuktan titreyen yoksul kılıklı insanların, gözünün önünde birer tırtıldan kelebeğe dönüştüklerini görünce çok şaşırır : "Fabrikanın kazan dairesi defile salonuna döndü. Davranışlarından ve giysilerinden anlaşıldığına göre bunlar varlıklı ve seçkin insanlar.. Biz o dönemde Gestapo'nun büyük paralar karşılığında Yahudilerden kimilerinin kaçmasına göz yumduğunu bilmiyorduk. Onun için çok şaştık.."
   Tugay komutanı, sığınmacılar arasında casus olabileceğini düşünerek kendilerini fabrikaya yerleştiren Madanoğlu'na çıkışır. Çok geçmeden de Yahudilerin öküz arabalarıyla Çatalca'ya götürülmeleri emri gelir. Küçüklere kesme şeker, büyüklere de asker sigarası verilerek, arabalara bindirilirken yapılan sayım sırasında bir kişi eksik çıkar. Bunun üzerine Tugay Komutanı hiddetlenir : "Fabrikayı arayın, bir yere gizlenmiştir. Bomba yerleştiriyor olabilir !.." Bu ses ortalıkta yankılanırken Madanoğlu'nun gözü, üşümesin diye çocuğunu kucağındaki örtüye saran bir anneye takılır : "Casus" yakalanmıştır !..

2 yorum:

Admin dedi ki...

Merhaba,

Mart ayı içerisinde Günün Blogu sayfasında blogunuzu yayınlamak istiyoruz.

http://www.bloginddeks.com/p/gunun-blogu.html

Aşağıdaki şekilde bize blogunuz ile ilgili kısa bir tanıtım yazısı gönderebilir misiniz?

http://www.bloginddeks.com/p/blog-oner.html

Teşekkürler.

Ozan Emre Erol
www.bloginddeks.com

Vedii Yukaruç dedi ki...

İlginize teşekkürler..

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK