Sayfalar

379 ) GARİP BİR ANKARA CİNAYETİ ÖYKÜSÜ !..

      

   1945 yılının çok yankı yapan olaylarından biri de, Ankara'daki bir cinayet olayıydı. Daha doğrusu, o olayın mahkemedeki soruşturmaları sırasında ortaya çıkan çelişkilerdi.. Bunlar, siyasi tartışmaların da araya girmesiyle, Ankara Valisinin intiharı, Genelkurmay Başkanının görevinden ayrılması gibi dramatik gelişmelere yol açacaktı..
   Yıllarca o olay, "Ankara cinayeti" diye anıldı. "Ankara cinayeti" denilince de akla sadece o geldi. Olay, özetle şuydu : 
   Ankara'da tanınmış bir doktor vardı : Neşet Naci Arzan.. Ekim ayında bir akşam vakti, Anafartalar Caddesindeki muayenehanesinde öldürüldü. Katil bir genç adamdı. Muayenehanenin kapısını çalmış, hasta olduğunu söylemiş, bekleme odasında oturmuştu. Sıra kendisine gelince içeriye girip doktoru beş kurşunla öldürmüş, sonra elini kolunu sallayarak çıkıp gitmişti. 
   Olaydan sonra "katil" olarak Reşit Mercan adında bir genç yakalanmıştı. Polise suçunu itiraf ettiği bildirilmişti ama bir süre sonra cinayete bir arkadaşının da katıldığı ortaya çıkmıştı. Mercan'ın, silahı onun aracılığıyla temin ettiği anlaşılmıştı. O gencin adı da Haşmet Orbay'dı. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kazım Orbay'ın oğluydu..
   Davaya, ölen doktorun çocuğu adına müdahil olarak ünlü avukat Hamit Şevket İnce katılıyordu. Avukat duruşmalar sırasında söz alarak, soruşturmanın Ankara Savcısı ve Valisi tarafından çarpıtılmak istendiğini ima ediyordu. Onun bu imaları ve tanıkların ifadeleri giderek şu iddianın somutlaşmasına yol açtı :
   Gerçek katil Haşmet Orbay'dı. Reşit Mercan, Haşmet'in daha önce tanıdığı bir arkadaşıydı. Mütevazı bir ailenin çocuğuydu. Babası ölmüştü. Haşmet'in işlediği cinayeti Reşit'in üstlenmesi için bir komplo kurulmuştu...
   Bu gelişme sırasında Ankara'daki Cumhuriyet Savcısı Kemal Bora ile Vali Nevzat Tandoğan'a yöneltilen suçlama, Reşit'e -gerçeği söylemesini önlemek için- baskı yaptıklarıydı. Ankara Emniyet Müdürü, Reşit'in yakalanmasından sonra onu valilik makamına götürmüştü. Vali onunla bir süre yalnız olarak görüşmüştü. Avukat Hamit Şevket İnce soruyordu : Sanıkların adli merciler yerine vali önüne çıkarılması diye bir usul var mıydı ? Ayrıca Vali Tandoğan, Reşit Mercan'la neyi görüşmüştü ?..
   Buna, Ankara Emniyet Müdürü bir cevap verdi. Vali Tandoğan'ın Ankara'da 18 yıldır valilik yaptığını, şehrin asayişiyle ilgili her önemli konuda Emniyet'ten ayrıntılı bilgiler aldığını, gerekli gördüğünde de sanıkları dinlemeyi görev saydığını belirtti..
   Bu doğruydu. Tandoğan, evlerdeki en basit hırsızlık olaylarından kaçak inşaat girişimlerine kadar her türlü kanunsuzlukla yakından ilgilenirdi. Şehirde sarhoş dolaşanlara rastlarsa, onlara bile bizzat müdahale ederdi. Adalete gitmesine gerek duymadığı konularda "gözdağı"nı veya "ceza"yı kendisi verirdi. Örneğin sarhoşları önce azarlar, sonra da bir polis aracıyla şehir dışına çıkartıp yolun ortasında bıraktırırdı. Şehre yürüyerek gelirken akılları başlarına gelsin, sarhoşluğa tövbe etsinler diye !..
   Tek parti döneminde 18 yıldır sürdürdüğü bu uygulamalara itiraz eden olmamıştı. Şimdiye kadar kim bilir kaç sanığı makamına getirip dinlemişti.. Bunun mahkemede konu edilişi, ilk defa başına geliyordu.
   Avukat İnce'nin hukuki girişimleri Ankara Ağır Ceza Mahkemesi'nin kararını etkilemedi. Karar, Ankara Savcısı Kemal Bora'nın talebine uygundu. Reşit Mercan cinayetten 20 yıl, Haşmet Orbay da katile tabanca sağlamaktan 1 yıl hapse mahkum edildi. 
   Ancak bu karar kısa bir süre sonra Yargıtay tarafından bozuldu. Dava yeri de değiştirildi. Reşit ile haşmet artık Bolu'da yargılanacaklardı..

  Hikmet Bayur

   O sırada Meclis'e verilen bir önerge, işe siyasi bir boyut kattı. Zamanın ilk muhalif milletvekillerinden Hikmet Bayur, Ankara Savcısı hakkındaki bir iddiayı dile getirerek Adalet Bakanından açıklama istedi. 
   İddia şuydu :
   Ankara Savcısı Kemal Bora, Yargıtay'ın bozduğu karara yol açan adli soruşturmanın ilk aşamasında Mercan'ın önce kız kardeşini, sonra annesini çağırmıştı. İkisinden birinin mahkemede "Ben Doktor Neşet Naci'nin metresiydim" diye ifade vermesini, ötekinin de bunu doğrulamasını istemişti. Bunu yaparlarsa Reşit, cinayeti bu yüzden işlemiş gibi yargılanacaktı !.. Metres ilişkisini öğrenince ağır tahrike kapılıp kendini kaybettiği varsayılacak, hafifletici sebepler işletilecek ve küçük bir cezayla kurtulacaktı. Yoksa idam edilecekti. Savcı, Reşit'in annesiyle kardeşini bu tehdidin baskısına almıştı. Bayur, Adalet Bakanından, bu iddialar varken en azından savcının görev yerinin neden değiştirilmediğini soruyordu..
   Adalet Bakanı Mümtaz Ökmen bu iddiaları yalanladı. Fakat Bolu'da başlayan duruşmalar sırasında bu iddialar tekrarlandı. Bolu Ağır Ceza Mahkemesi de ilgilileri tanık olarak çağırdı. Tabii bu arada Vali Tandoğan'ı da..
   Nevzat Tandoğan, çağrıldığı gün mahkemeye geldi. Uzun süre koridorda bekledikten sonra içeriye alındı. Salondaki çok sayıda basın mensubunun tüm ilgisi vali üzerinde olduğu için, Mahkeme Başkanı da sorgulamasını buna göre ayarladı. Devir artık değişmişti. Karşısındaki zat Ankara Valisi de olsa, mahkeme önündeki bir tanıktı . Basın mensuplarının önünde mahkemenin otoritesini göstermek istedi. Sorularını son derece abartılı derecede sert bir üslupla sordu :
-Adın ne ?..   
-Ne iş yaparsın ?
-Senin için şöyle diyorlar, anlat bakalım !..    
   Duruşmayı izleyen gazeteciler sonradan yazdıklarında, Tandoğan'ın koridorda bekletildikten sonra mahkemeye zaten sararmış halde geldiğinden, yargıcın üslubundan da çok rahatsız olduğundan, ayakta durmakta güçlük çektiğinden bahsettiler..
   Kendisi hakkındaki iddiaları alçak bir sesle yanıtlar Vali.. Yargıç oturmasına izin vermiştir.. Reşit Mercan'la yalnız konuşmadığını, yanlarında Emniyet Müdürü'nün de bulunduğunu, daha çok Reşit'i dinlediğini, onu etkileyecek bir şey söylemediğini bildirir..
   Tandoğan,Ankara'ya döndükten sonra, ertesi sabah önce Adalet Bakanı Mümtaz Ökmen'e telefon açtı ve Bolu'da kendisine yapılan "muamele"den çok üzüntü duyduğunu belirtti. Bakanın onu yatıştırmak için söyledikleri tatmin etmedi valiyi. Telefonu kapattıktan sonra karısına "Ben şerefiyle oynanacak adam mıyım ?" diye sordu, daha sonra da yatak odasına giderek tabancasını çekip intihar etti.. 
   Haber, Ankara'da şok etkisi yaptı. Sadece Ankara'da değil, tüm Türkiye'de de. Bu, inanılmaz bir olaydı..
   Nevzat Tandoğan Cumhuriyet yönetiminin en güçlü idarecilerinden biriydi. Bir mahkeme tanıklığıyla ilgili üzüntüsü yüzünden kendini öldürecek kadar duygusallaşabileceği tahmin edilemezdi. Ama belli ki, o "güçlü adam", otoriter bir dönemden sorgulayıcı bir döneme geçiş sürecinde, kendisine yapılan muamele değişikliklerine alışamamıştı. Sinirleri yıpranmış, Bolu'daki yargıcın o abartmalı sorgulaması da bardağı dolduran son damla olmuştu.. 
   Kısa bir süre sonra Kazım Orbay, Fevzi Çakmak'ın halefi olarak 2,5 yıl önce üstlendiği Genelkurmay Başkanlığı görevinden istifa etti. Askeri Şura üyeliğine atandı. Yerine Orgeneral Salih Omurtak getirildi. 
   Dava sonucunda katilin Haşmet Orbay olduğu kanıtlandı. Haşmet Orbay idama, Reşit Mercan 10 yıl hapse mahkum oldu. Daha sonra bu karar da Yargıtay'dan geri dönecekti. Sonuçta, Haşmet Orbay'ın cezası 18, Reşit Mercan'ın 9 yıla indirilecekti. 
   Cinayetin sebebi ise kesin olarak belirlenemedi...

      


Hiç yorum yok:

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK