Sayfalar

462 ) BAYRAK ...

   Yapılan çalışmalar bayrağın ilk kez Çin'de kullanıldığını ortaya çıkarmıştır. Bu bayrakların amacı ordunun değişik bölümlerini birbirinden ayırmaktır. Avrupa'da ise bayrak ilk kez Romalı süvari birlikleri tarafından kullanılmıştır. Kare şekline bayrakları olan birliklere "vexillum" adı verilirdi. Bayrakları inceleyen bilim dalı "Vexillology" de adını buradan almaktadır..


    

   "Bayrak" sözcüğü, Türklerin İslamiyeti kabulünden sonra terk etmedikleri sözcüklerden biridir. Kökeni "batrak"tır. Batrak, savaşçının tanınması için mızrağının ucuna bağladığı bez parçası anlamına gelir.
   Topkapı Sarayı, Deniz Müzesi ve Askeri Müze'de bulunan sayısız bayrağın ne anlama geldiği günümüzde bile bilinmemektedir. Kırmızı, yeşil, beyaz ve siyah renklerin egemenlikte olduğu bayraklarda en çok rastlanılan motif hilaldir. Hilal, İslamiyet öncesinde de, Türklerin sembolüdür. Büyücünün çadırının tepesinde hilal bulunurdu..
   Osmanlı geleneğine göre Selçuk sultanının Osman Bey'e verdiği bayrak beyazdır. Yavuz Sultan Selim Çaldıran'a biri beyaz biri kırmızı iki bayrakla gitmiştir. Saltanat bayrakları önce dört iken sonra sayıları, biri beyaz, ikisi kırmızı, biri yeşil, ikisi kırmızı-yeşil ve biri sarı-kırmızı olmak üzere yediye çıkmıştır.. 
   Osmanlı tarihinde ilk bayram reformunu Üçüncü Selim yapar. Hilalin yanına yıldız ilk kez, Üçüncü Selim tarafından konulur. Ama bu, sekiz köşeli bir yıldızdır. Sultan Abdülmecid döneminde yıldız, 1842'den sonra, beş köşeli olur.. Yeniçeri Ocağı kaldırıldıktan sonra bayrakları da yasaklanmış, bayrak sözcüğü de yasaklanarak, "sancak" denmeye başlanmıştır. Yeniçeri bayraklarında kırmızı üstünde beyaz pençe, beyaz zülfikar gibi çeşitli nişanlar bulunurken, yeni kurulan ordu için Hazreti Muhammed'in bayrağı Ukab'tan esinlenerek siyah bayrak da kullanılmıştır. 
   Cumhuriyet döneminde, 29 Mayıs 1936'da kabul edilen bayrak Kanunu ile, ay ve yıldızın kumaş üzerindeki geometrik konumu belirlenir... Ama bu yasada, kırmızı ve beyazın ne anlama geldikleri belirtilmemiştir..
   Halk arasında yaygın olan düşünce ; kırmızının şehitlerin kanı olduğu yönündedir. Beyazın ne olduğu hakkında ise hiçbir görüş yoktur. Mantıken, kanın üzerinde ay ve yıldızın yansımasını beyaz olarak düşünmek, doğaya yabancı olmak demektir. Çünkü, ay ve yıldız gece görülür. Karanlıkta ayın, hem de hilal haliyle, kanın üstüne yansıyacak kadar ışık yaydığı söylenemez !..

    

   Aslında doğanın renkleriyle oluşan bayraklar pek çoktur. Örneğin, İzlanda bayrağındaki kırmızı, volkanlardan çıkan lavı ; beyaz, kan ve buzu ; mavi ise Atlas Okyanusunu simgeler..
   Bizimki gibi kırmızı-beyaz olan bayraklara şöyle bir göz atacak olursak ; Polonya bayrağındaki kırmızı, sosyalizmi ; beyaz ise barış arzusunu dile getirir. Endonezya bayrağındaki kırmızı, bedeni ; beyaz, ruhu temsil eder..
   Kırmızı ; Kolombiya bayrağında cesareti, Cezayir bayrağında özgürlüğü, Zambiya'da bağımsızlık kavgasını, Litvanya'da ülke sevgisini, Portekiz'de devrimi, Macaristan'da gücü simgeler..
   Beyaz ise ; Kanada bayrağında kar ve buzu, Dominik bayrağında saf suyu, Trinidad'da denizi, Cezayir'de saflığı, Somali'de halkı, Togo'da umudu, Irak'ta eli açıklığı, Macaristan'da Tanrı'ya olan inancı ; Panama, Lübnan ve Hindistan bayraklarında ise barışı simgeler..
 Kırmızının gözdağı vermek amacıyla kullanıldığı bayrak Kuveyt bayrağıdır. Kırmızının anlamı kandır ; ama, ülkeyi işgale gelen düşmanın kanı !..
  Japonya bayrağındaki kırmızı güneşi, beyaz da dürüstlük ve saflığı temsil eder..

   

   Her ülke bayrağının bir öyküsü vardır ama aralarında en ilgi çekici olan Meksika'nınkidir. Ülkenin özgürlüğü için çarpışan bir grup gerillanın bir gün yemek yerlerken akıllarına bayrakları olmadığı gelir. Mola verdikleri yerde uzun zaman kalamadıkları için çabuk karar vermek zorunda kalırlar. Birisinin gözü yedikleri karpuza takılır. Emek verdikleri topraklar için savaşmaktadırlar. Toprak da onlara bu emeklerinin karşılığı olarak karpuz vermektedir. Böylece Meksika bayrağı sorunu çözülmüş olur !.. Kırmızı, karpuzun içini ; yeşil, kabuğunu ; beyaz da kabuğun altındaki kısmı simgeler !..



   Bizim bayrağımızdaki ay ve yıldızın öyküsü ne olabilir ? 
   Mithat Cemal Kuntay'ın şu iki dizesini anımsayalım :
"Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır
 Toprak, eğer uğrunda ölen varsa vatandır.."
   Tevfik Fikret ise "Vatan İçin" adlı şiirinde, konuyu şu dört dizeye ustaca yansıtmıştır :
"Vatan senden hayat umar
Sen yaşarsan o canlanır
Vatan için ölmek de var
Fakat borcun yaşamaktır ! "

   Donanma Cemiyeti, Osmanlı bayrağı için bir şiir yarışması düzenler. Ne yazık ki, Trablusgarp, Balkan ve hemen ardından Birinci Dünya savaşları ardı ardına patlak verince, yarışmaya katılan şiirler değerlendirilemez. 
   Şiir gönderenlerden biri de, Yenikapı Mevlevihanesi Şeyhi Abdülbaki Efendi'dir :
"TURAN'da geziyordu gizlice
Al yanaklı bir Türk kızı bir gece,
Bakıyordu Hilal bulut içinde 
İmrenerek koştu..Kızın peşinden
Tuttu, öptü o kırmızı yanağı
İşte budur Ertuğrul'un bayrağı.."



   Tarih boyunca kurulan Türk devletlerinin bayraklarına şöyle bir bakacak olursak ; kendinden önceki devletin bayrağını devam ettirenin yalnızca Türkiye Cumhuriyeti olduğunu görürüz..




   









SUNAY AKIN'ın "Geyikli Park" ve KUDRET EMİROĞLU'nun "Gündelik Hayatımızın Tarihi" adlı kitaplarından derlenmiş bir yazıdır..

Hiç yorum yok:

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK