Sayfalar

512 ) YUNAN BASINI ATATÜRK'Ü İKİ YIL ÖNCESİNDEN NASIL ÖLDÜRDÜ !..

   Atatürk'ün hastalığı ve özellikle vefatı O'nun doğduğu kent Selanik'te nasıl karşılandı ? Hastalık ve ölüm haberleri Selanik'te nasıl duyuldu, nasıl yayıldı ve nasıl yankılar yaptı ? Kara haber üzerine, Ankara gibi, İstanbul gibi Selanik kenti de sarsıldı mı ? Atatürk'ün doğduğu o Selanik Türk evi de bayrağını yarıya indirdi mi ? Çankaya Köşkü, Dolmabahçe Sarayı gibi o ev de ulusal yasa katılabildi mi ?...
   Bu hüzünlü sorulara karşılık verebilmek ve Selanik kentinin o günlerdeki havasını yansıtabilmek için, Bilal N. Şimşir'in "Atatürk Dönemi İncelemeleri" adlı kitabından bazı paylaşımlarda bulunuyorum..

       

   Atatürk'ün sağlık durumu üzerine zaman zaman çeşitli haberler ve söylentiler çıkmış veya kasıtlı olarak çıkarılmıştır. Bu söylentilerden biri de zamansız ve sorumsuz bir biçimde Selanik'ten çıktı. 1936 yılının 23 Mayıs Cumartesi gecesi Selanik'ten Atina'ya bir "haber" geçildi. Haber, Atina'da yayınlanan Neos Kosmos gazetesine veriliyordu. Buna göre ; Türkiye Cumhurbaşkanı Kemal Atatürk ağır hastaydı. Hatta ölüm döşeğindeydi !..
   Atatürk, o tarihte İstanbul'da bulunuyordu. 17 Mayıs'ta Ankara'dan gelip Dolmabahçe Sarayı'na inmişti. Sağlığı yerindeydi. İstanbul ve çevresinde dolaşıyor, incelemeler yapıyor, her gün en az beş-altı kişiyi kabul edip kendileriyle görüşüyordu. Söylentinin çıkarıldığı 23 Mayıs günü de yedi kişiyi kabul etmişti. (Özel Şahingiray, "Atatürk'ün Nöbet Defteri, 1931-1938") Hafifçe bile en ufak bir hastalık belirtisi yoktu. Durum bu iken ve durup dururken çıkarılan sansasyonel hastalık haberi ortalığı karıştırdı. 
   Cumartesiyi Pazara bağlayan o gece yarısı Türkiye'nin Atina Büyükelçiliğine telefonlar gelmeye başladı. Gazeteler baskıya verilmek üzereydi. Sorumlu Yunan gazetecileri, hastalık haberini baskıya vermeden önce Türk elçiliğinden kontrol etmek istiyorlardı. Elçi Ruşen Eşref Ünaydın (yukarıda), telefona sarıldı. Selanik Konsolosunu aradı, bulamadı. İstanbul ve Ankara ile konuşmayı denedi, hat bozuktu, çıkaramadı. Çırpınıyordu, haberin doğru olmaması gerektiğini söylüyordu, ama kesin hiçbir şey bilmiyordu. Sabaha karşı bile elçiliğe telefonlar geldi. Elçi, sabah olur olmaz Selanik Konsolosu Reşat H. Karabuda'yı buldu. İlk bilgileri aldı. Hemen Ankara'ya şu kapalı telgrafı çekti :
"Reisicumhurumuzun ağır surette hasta düştüğüne dair Selanik'ten alındığı kaydedilen bir haberin doğruluğunu teyit etmek için gece yarısı iki gazeteden Elçiliğe telefon edilmiş ve Elçilik bilgisi olmadığını beyan ederek söylentinin asılsız olması gerektiği cevabını vermiştir.
"Bilahare Selanik Konsolosunu telefonla aradım ; vaktin geçliği nedeniyle temas edemedim. Ancak, Selanik telefon memuru, arama sebebini kendiliğinden tahmin ile böyle bir şayianın Kozani'den geldiğini ve ademi sıhhatinin gerçekleşmiş bulunduğunu söyledi.
"Sabaha yakın bir gazeteden daha telefon edilerek bilgi istendi ve işin esası tarafımızdan tekzip edildi. Bunlardan sadece 'Neos Kosmos' uğursuz söylentiyi 'vefat' şeklinde bu sabah yayınlayarak bunun gerçekleşmediğini ve Elçilikçe de tekzip edildiğini ilave etmiştir. Diğerleri haber bile yayınlamamıştır. 
"Gece Ankara ve İstanbul'la telefon teması aradımsa da hattın bozukluğundan görüşme olanağı bulamadım. Bu sabah Selanik Konsolosluğuna telefonla durumu sordum, orada ve yazılı basınında böyle bir haberin yer almadığını bildirdi ; söylentinin kaynağını araştırarak sonucu acilen bildirmesini istedim.
"Alacağım tamamlayıcı bilgi de arz edilecektir. Sevgili Büyük Şefimizin çok uğurlu sıhhatine sonsuz selamet ve saadet dilerim.."
(T.C.Atina Büyükelçiliği Arşivi/ABA, Atina Elçiliğinden Dışişlerine şifre tel, Atina, 24.5.1936, No: 8041/358)
   
   Haber yalnız bir Atina gazetesinde, "Selanik Özel Muhabirimizden" diye belirtilerek yayınlanmıştı. Bunun kaynağı ve çıkış nedeni Selanik'ten soruşturulacaktı. Selanik Konsolosu Atina Elçisinden sıkı buyruk almıştı. Ne yapıp yapıp en kısa zamanda haberin kimin başının altından çıktığını araştıracaktı. 
   Konsolos, katibi Bay Mehmet'i koşturdu. Günlerden Pazar filan denmedi. Haberin nasıl çıktığı aynı gün belirlendi ve önce telefonla, arkasından yazıyla Elçiliğe aktarıldı. Bu bilgilere göre : Haber, Atina gazetelerinin Selanik muhabirleri arasında süregelen birbirini atlatma, birbirlerine oyunlar oynama davranışından kaynaklanmış. "Neos Kozmos" muhabirine çirkin biçimde oyun oynamak isteyen bir meslektaşı, ona Selanik dışından telefon ettirerek, Atatürk'ün ağır hasta olduğunu duyurmuş. O da doğruluğunu araştırmadan haberi Atina'ya geçmiş. Sonradan bunun çirkin bir oyun olduğunu anlamış ama Atina'ya yeniden telefon ederek haberi yalanlamamış. Gazete nasıl olsa bunu kontrol eder ve yayınlamaz diye düşünmüş. Selanik Konsolosu Karabuda özetle bu bilgileri verdikten sonra yazısını şöyle düğümlüyordu :
"Birbirleri arasındaki rekabet yüzünden dost bir milletin, üzerine titrediği Şefi hakkında uydurma haber veren ve aldığı haberi hafiflikle nakleden gazete muhabirleri dolayında bir girişimde bulunulacaksa bunların isimlerini ayrıca araştırıp bildireceğim."
(Selanik Konsolosluğundan Atina Elçiliğine yazı, Selanik, 24.5.1936, No:547/134)

   Elçi Ünaydın, "Bildir" dedi. Konsolosun verdiği bilgileri Ankara'ya telledi ve "Muhabirlerin bu münasebetsizliği hakkında Yunan Dışişleri'nin nazarı dikkatini celbedeceğim" dedi. 
   Birkaç gün sonra Selanik Konsolosu ek bilgiler ve haberi uydurup yayanların adlarını verdi :
"Havadisi uyduran, Karaferye'de rastgele bazı gazetelerin ve bu meyanda Atina'daki 'Ethniki' ve 'Elefteron Gnomi' gazetelerinin muhabirliğini yapan İzmirlis adlı kimse imiş.
"Neos Kosmos'un Selanik muhabiri Dim. Algeris'tir. Bu adam, haberi gazeteye kendisinin vermediğini, yalnız gazeteden sorulması üzerine, böyle bir şayianın deveran etmekte olduğunu, fakat doğruluğunu araştıramadığını bildirmekle yetindiğini söylüyormuş.."
(Selanik Konsolosluğundan Atina Elçiliğine yazı, Selanik, 27.5.1936, No:562/139)

   Uydurma haber "Selanik özel muhabirimizden" diye belirtilerek Atina gazetesinde yayınlanmıştı. Bu özel muhabir şimdi doğruyu saptırmaya, sözü çevirmeye çabalıyordu. Ne olursa olsun şımarık ve sorumsuz taşra Yunan gazetecileri Atatürk'ün sağlığı konusunda çirkince habercilik oynamışlardı. Bu oyunda İzmirlis ve Algeris adlı kişilerin sorumlulukları vardı. Başkaca art düşünceleri de var mıydı ? Belli değil..
   Türkiye Büyükelçisi Ünaydın, Yunan Dışişleri Bakanlığının dikkatini çekeceğini bildirmişti. Yunan yetkililerin kendisine ne yolda karşılık verdikleri saptanamadı. Anlaşılan konu büyütülmemiştir. 
   O hafta sonu, ortalığı epeyce çalkalandıran uydurma haber yalanlanıp kapanmıştı..


   

 

Hiç yorum yok:

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK