Sayfalar

521 ) OSMANLI SARAYINDA CİRİT ATAN CASUSLAR !..

   Karl Marx, 1853 yılından sonra Osmanlı üzerine ciddi bir şekilde eğilmeye başladı. Öyle ki, Osmanlıca öğreniyordu ama ömrü yetmedi !..
   Marx, New York "Daily Tribune" gazetesine on yıl boyunca "Doğu Sorunu" üzerine yazdı. Osmanlı uleması "kurtuluş reçetesi" ararken Marx, kapitalizmin Avrupa haritasını alt üst edeceğini ; eski tip imparatorluk olan Türklerin, devrimci tavır alıp uluslaşma sürecini tamamlayamazsa, yenilip parçalanarak Anadolu'ya döneceği öngörüsünde bulundu..
   Bu konuda haklı çıkan Marx'ın, Osmanlı'yı inceleyen makalelerinde ve yazdığı "Kapital"de David Urquhart'ın (aşağıda solda) adına rastlanır..

    

   David Urquhart, (1805-1877) İskoçya doğumlu.. Oxford'da okurken, Avrupa'da "estirilen" romantik Yunan ayaklanmasından etkilendi ; kendisi gibi İskoç kökenli olan ünlü şair Lord Byron gibi.. Ve yine onun gibi, Osmanlı'ya karşı savaşmak üzere Yunanistan'a gitti. Lord Byron savaşamadan öldü ama o savaştı ve ağır yaralandı.. 
   Stratford Canning (yukarıda sağda) ise İngiltere'nin İstanbul Büyükelçisi.. 1820-1824, 1825-1828 ve 1841-1858 yıllarında İstanbul'da bulunmuş..
  Canning ve Urquhart, Yunan bağımsızlığının Ortodoks Rusya'nın işine yarayacağını ve bunun İngiliz ekonomisinin çıkarlarını tehdit edeceğini düşünüyorlardı.
   Rusya Çarı Birinci Nikola "Hasta Adam" diye nitelendirdiği Osmanlı topraklarını ele geçirirse, bu, İngiltere için ideal bir pazar olan Osmanlı'nın gözden çıkarılması demekti. Bu sebeple, Urquhart, "Ticaret Ataşesi" sıfatıyla, İstanbul'a geldi. İngiltere Sefiri John Ponsonby, payitahttaki görevine yeni başlamıştı ve kendisine Stratford Canning'ten selam getiren "ataşe"ye soğuk davrandı. Çünkü ; Stratford Canning'in amcası olan ünlü İngiliz diplomatı, başbakanlık da yapmış, George Canning ile pek geçinemezdi.. Fakat şimdi önemli olan İngiliz ticari çıkarlarıydı. Osmanlı kapalı piyasası İngiliz mallarına "sınırsız" şekilde açılmalıydı..
   Büyükelçi Ponsonby, Urquhart'ı, öncelikle Sultan II. Mahmud'u etkileyen önemli isimlerle tanıştıracaktı. Bunlardan biri de gazeteci Alexandre Blacque ya da Osmanlıların hitap ettiği şekilde, "Blak Bey" (aşağıda) idi..



   1820'de İzmir'e yerleşmiş, hem avukatlık hem de ticaret yapan Blacque de Yunan İsyanı ile kaderi değişenlerdendi.. Bu ülkeye yaptığı ticari faaliyetler sekteye uğrayınca gazeteciliğe yöneldi.. "Le Spectateur Oriental" ve "Le Courrier de Smyrne" adlı yayın organlarında Avrupalı tüccarların sözcülüğünü yaptı.
   1831'de, Osmanlı'nın ilk resmi gazetesi "Takvim-i Vekayi"nin baskı hazırlıkları yapılırken kendisine de danışılan Blacque, Sultan Mahmud ile tanıştı.. Sultan ; onun Avrupalılar ile ilişkisinden yararlanmak için, Takvim-i Vekayi'nin ayrıca Fransızca yayımlanmasını istedi..



   "Le Moniteur Ottoman" gazetesi işte böyle doğdu.. Gazetenin başına Blacque getirildi. (Oğlu Edouard Blacque, 1867'de ilk kez açılan, Washington Elçiliğinde Osmanlı Büyükelçisi olacaktı)
   David Urquhart ile "Blak Bey" tanıştılar, kaynaştılar.. Amaçları aynıydı.. Urquhart, "Le Moniteur Ottoman"da, ekonomist olmadığı halde, iktisat yazıları yazmaya başladı !.. Bugün bakıldığında ne kadar ilkel olduğu anlaşılan bu yazılar, o tarihte Osmanlı Sarayı tarafından çok beğenildi !..
   Osmanlı Sarayı artık "oltaya" geliyordu. Saray tarafından "ekonomik beyin" olarak nitelendirilen Urquhart, makale ile yetinmedi, 1833'de Osmanlı Devleti'nin ekonomik yapısını incelediği, "Türkiye ve Kaynakları" adlı kitabı yayımladı. Bazı sayfaları Türkçe'ye çevrilerek Sultan Mahmud'a sunuldu...
   Urquhart'ın yazılarının özü şuydu :
"Osmanlı Devleti eski ekonomi ve mali uygulamaları tarihin çöp sepetine atmalıydı ; özellikle ticaret tekellerini ve iç gümrükleri kaldırmalı ; buna karşılık dış ticareti hemen serbest bırakmalı ve tabii gümrükleri çok düşük tutmalıydı.." 
   YANİ ÖZETLE ; PAZARINI KAYITSIZ ŞARTSIZ AÇMADAN OSMANLI HAZİNESİ DIŞ BORÇ BULAMAZDI !..   
   Ayrıca "yeni ekonomik sistem" kabul edilirse, güçlenen ticaret ilişkileri sayesinde İngiltere ; Rusya ve Kavalalı Mehmed Ali Paşa karşısında zayıflayan Osmanlı'ya yardım ederdi !..
   Urquhart sadece ekonomi yazıları ile yetinmedi. İslamiyeti yücelten makaleler de yazmaya başladı. 1833'de "Islam As a Political System" başlıklı makalesinde, İslam'ı Hristiyanlığa karşı övdükten sonra Müslümanlar "mest" oldu !..
   Bilhassa Rusya düşmanlığı ile Urquhart, İstanbul'da herkesin gönlüne taht kurdu. Bir İngiliz planı olan "Yeşil Kuşak Projesi" uyarınca Çerkesleri Rusya'ya karşı kullanma stratejisini uygulayanlardan biri de o idi..  Bazı yazılarında Çerkes bayrağını bile tasarladığını yazar.. (Okuduğum bazı yazılardan sonra doğruluğu hakkında emin değilim. V.Y.)
   Marx, Osmanlı'yı seküler / dünyevi bir reformun kurtaracağını yazarken ;İ Urquhart, "aman laiklikten uzak durun !" diyordu !..
   Engels, Marx'a yazdığı mektupta "Türk dostu" geçinen Urquhart'ı "budala, adi, geveze" olarak nitelendirmişti.. 
   Marx ve Engels, İngiltere'nin Osmanlı'nın üreticisi haline getirilerek Osmanlı'yı sömüreceğini öngörüyorlardı ve o da oldu !.. Osmanlı, İngiltere ile 1838 yılında Ticaret Antlaşması imzaladı..
   Bu antlaşmaya giden süreçte basın önemli bir "rol" üstlendi. İmzalar atılınca basının "görevi" bitmedi. İngilizler ile, Sarayı ve kamuoyunu etkilemeye devam edecekti. Fakat Fransızlar ile çıkar çelişmeleri gazeteye de yansıdı. İngilizlerin yeni bir gazeteye daha ihtiyaçları oldu. "Ceride-i Havadis", işte bu amaçla hayata geçirildi.




SONER YALÇIN'ın 15.12.2013 tarihinde, SÖZCÜ gazetesinde yayımlanan yazısından alınmıştır.. 

Hiç yorum yok:

Hürriyet

KAYNAK OLARAK KULLANDIĞIM KİTAPLAR..
-------------------------------------------------------
1.DEVLET-İ ALİYYE.I...HALİL İNALCIK 2.OSMANLILAR..HALİL İNALCIK
3.İMP.'UN EN UZUN YÜZYILI..İLBER ORTAYLI
4.SON İMP. OSMANLI..İLBER ORTAYLI
5.TARİHİN IŞIĞINDA..İLBER ORTAYLI
6.OSM. TOPLUMUNDA AİLE..İLBER ORTAYLI
7.OSM.'YI YENİDEN KEŞFETMEK..İ.ORTAYLI
8.BATILILAŞMA YOLUNDA..İLBER ORTAYLI
9.OSMANLI TARİHİ..A.DE LAMARTINE
10.OSMANLI..CAROLİNE FİNKEL
11.OSM.İMP.TARİHİ..NICOLEA JORGA
12,BÜYÜK TÜRK..NICOLEA JORGA
13.YENİLMEZ TÜRK...NICOLEA JORGA
14.TÜRKİYE TARİHİ..ED.SİNA AKŞİN
15.OSM.DÜNYASI VE İNSANLARI..GÜLGÜN ÜÇEL
16.OSMANLI ORDUSU..GÜLGÜN ÜÇEL-AYBET
17,BU MÜLKÜN SULTANLARI..NECDET SAKAOĞLU 18.YENİÇERİLER..REŞAT EKREM KOÇU
19.SON PADİŞAH..YILMAZ ÇETİNER
20.SORULARLA OSM. ..ERHAN AFYONCU
21. SOKOLLU ...RADOVAN SAMARCIC
22. OSM.İMP.TARİHİ...A.CEVDET PAŞA
23. OSM.GERÇEĞİ..ERDOĞAN AYDIN
24. FATİH VE FETİH..ERDOĞAN AYDIN
25.KADINLAR SALTANATI..A.REFİK ALTINAY
26.DOĞU'YA BAKIŞ..GERALD MACLEAN
27.AT SIRTINDA ANADOLU..FREDERIC BURNABY
28.ABDÜLMECİD..HIFZI TOPUZ
29.ŞAH SULTAN ..İSKENDER PALA
30.FLORANSA BÜYÜCÜSÜ..S.RUSHDIE
31.TARİHİMİZLE YÜZLEŞMEK..EMRE KONGAR
32.PARİS'TE BİR OSM.SEFİRİ..ŞEVKET RADO
33.TARİHİN SAKLANAN YÜZÜ..ÇETİN ALTAN
34.OSM.İMP.'DA SON 300 YIL..ALAIN PALMER
35.KONSTANTİNİYYE..PHİLİP MANSELL
36.TÜRKİYE'NİN SİYASİ İNTİHARI..CENGİZ ÖZAKINCI
37.BU VATAN BÖYLE KURTULDU..EROL MÜTERCİMLER
38.16.YÜZYILDA İSTANBUL..METİN AND
39. ERKEN MODERN OSMANLILAR.. VIRGINIA H. AKSAN-DANIEL GOFFMAN
40."POPÜLER TARİH" VE "NTV TARİH " DERGİLERİ
41.İKİNCİ ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
42.HAYAT..AYŞE KULİN
43.DEVRİM VE DEMOKRASİ..NUMAN ESİN
44.BİR NUMARALI TANIK..KURTUL ALTUĞ
45.İHTİLALİN MANTIĞI..Ş.S.AYDEMİR
46.KUTSAL İSYAN...HASAN İZZETTİN DİNAMO
47.KUTSAL BARIŞ...HASAN İZZETTİN DİNAMO
48.ÇÖL KRALİÇESİ...JANET WALLACH
49.YÖNETMENLER,FİLMLER,ÜLKELER..A.DORSAY
50.AY HIRSIZI...SUNAY AKIN
51.ONLAR HEP ORADAYDI...SUNAY AKIN
52.KULE CANBAZI...SUNAY AKIN
53.LÜZUMSUZ BİLGİLER ANSİKLOPEDİSİ..TAMER KORUGAN
54.PRENS..NİCCOLO MACHİAVELLİ
55.İSTANBUL'DA BİR ZÜRAFA..SUNAY AKIN
56.KIZ KULESİNDEKİ KIZILDERİLİ..S.AKIN
57.AH BEYOĞLU,VAH BEYOĞLU..SALAH BİRSEL
58.İSTANBUL-PARİS..SALAH BİRSEL
59.YAVUZ'UN KÜPESİ..ERHAN AFYONCU
60.OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ...YILMAZ ÖZTUNA
61.BİZİM DİPLOMATLAR..BİLAL N.ŞİMŞİR
62.KİM VAR İMİŞ BİZ BURADA YOĞ İKEN..CEMAL KAFADAR
63.RÜZGARIN GÖLGESİ..CARLOS RUIZ ZAFON
64.MELEĞİN OYUNU..CARLOS RUIZ ZAFON
65.ORTA DOĞU..TAYYAR ARI
66.ABD-ORTA DOĞU-TÜRKİYE..HALUK GERGER
67.ORTA DOĞU.. BERNARD LEWIS
68.ON BİR CUMHURBAŞKANI ON BİR ÖYKÜ.. CÜNEYT ARCAYÜREK
69.ÖFKELİ YILLAR...ALTAN ÖYMEN
70.ATATÜRK'TEN SONRA BUGÜNLERE NASIL GELDİK ?..CÜNEYT ARCAYÜREK
71.ÇANKAYA...CÜNEYT ARCAYÜREK
72.DEMOKRASİNİN İLK YILLARI..C.ARCAYÜREK
73.YENİ İKTİDAR,YENİ DÖNEM..C.ARCAYÜREK
74.BİR İKTİDAR,BİR İHTİLAL..C.ARCAYÜREK
75.NEREDEYSE BİR BALİNA..STEVE JONES
76.MOSSAD GİZLİ TARİHİ...GORDON THOMAS
77.BARIŞA SON VEREN BARIŞ...DAVID FROMKIN
78.SULARIN GETİRDİĞİ PADİŞAH..CAHİT ÜLKÜ
79.TANK SESİYLE UYANMAK..HASAN CEMAL
80.BİR MANİNİZ YOKSA.. ...AYFER TUNÇ
81.ALATURKAFRANKA..ERCAN ÇİTLİOĞLU
82.SUÇUMUZ MÜKEMMEL OLMAK..S.DUMAN
83.DARBE...STEPHEN KINZER
84.ÖZAL HİKAYESİ..HASAN CEMAL
85.TURGUT NEREDEN KOŞUYOR ? ..E.ÇÖLAŞAN
86.YEDİ TEPE ANADOLU...ALİ CANİP OLGUNLU
87."K", "DERBEDER BİR KAHİN"...CANSU YILMAZÇELİK
88.LATİFE HANIM...İPEK ÇALIŞLAR
89."K",YIKIK BİR SARAYDIR DÜNYA..PERİHAN ÖZCAN
90.BEYAZ PERDEDE KIRMIZI FİLMLER.. ATİLLA DORSAY
91.TEK ADAM..Ş.SÜREYYA AYDEMİR
92.DAHİLER VE AŞKLARI...ÖZCAN ERDOĞAN
93.HAYATIM KİTAP..YAŞAR AKSOY
94.BOĞAZİÇİ ŞINGIR MINGIR..SALAH BİRSEL
95.BİR EKONOMİK TETİKÇİNİN İTİRAFLARI...JOHN PERKİNS
96.CUMHURİYET TARİHİ YALANLARI 1. VE 2. CİLT...SİNAN MEYDAN
97. KOMPLO TEORİLERİ..EROL MÜTERCİMLER
98.ÖNCE KADINLAR VE ÇOCUKLAR..SUNAY AKIN
99.BİR ÇİFT AYAKKABI..SUNAY AKIN
100. BENİM CUMHURİYET'İM..EMİNE UŞAKLIGİL
101.DARAĞACINDA ÜÇ FİDAN..NİHAT BEHRAM
102.NEREYE..CAN DÜNDAR
103.İSTANBUL'DAN SAYFALAR..İLBER ORTAYLI
104.BİZİM İZMİRİMİZ..MELİH GÜRSOY
105.GİZLENEN TARİH..BRİAN HAUGHTON
106.BERGAMA DÜŞLERİMİN ŞEHRİ,İZMİR SEVDAM..SELAHATTİN TURAL
107.GÖLGEDEKİLER..CAN DÜNDAR
108.KIRMIZI BİSİKLET..CAN DÜNDAR
109.YAKAMDAKİ YÜZLER..CAN DÜNDAR
110.GEÇMİŞ AYRINTIDA SAKLIDIR..CEMİL KOÇAK