Topkapı Sarayı'nın anıtsal kapısından içeri, 14 Eylül 1727 tarihinde büyük ve renkli bir yabancı heyet giriyordu. İstanbul'a yeni atanan Hollanda büyükelçisi Cornelis Calkoen, saraydan kendisine gönderilen muhteşem koşumlu bir atın üzerinde birinci avluya girerken, ikinci avluda da yeniçerilere ulufe dağıtımı töreni için hazırlıklar yapılıyordu. Büyükelçi Calkoen önce ikinci avludaki bu etkileyici ulufe törenini izleyecek, sonra Divan'da Sadrazam Damat İbrahim Paşa ile yemek yiyecek, daha sonra da Arz Odası'nda Padişah III. Ahmed'e güven mektubunu ve hediyelerini takdim edecekti..
Büyükelçinin heyetinde bulunan bir ressam bize bütün bu ziyaretin görsel tanıklığını sunacak, çağın İstanbul hayatının en önemli görsel belgeleyicisi olacaktı : Jean Baptiste Vanmour..
Vanmour 1671'de, bugün Fransa'nın kuzeydoğusunda bulunan Valenciennes şehrinde doğdu. Resim öğrenimine burada başladı. 1699'da Osmanlı İmparatorluğu başkentine Fransa Büyükelçisi olarak atanan Charles De Ferriol ile birlikte İstanbul'a geldi. Büyükelçilik ressamı görevi ile bu büyük gizemli ülkeyi ve insanlarını resimlemeye başladı. 1711 senesinde De Feriol Fransa'ya döndü ancak Vanmour İstanbul'da kalmayı tercih etti. Hayatının sonuna kadar bu şehirde yaşayacak ve Osmanlı İmparatorluğu'nun olağanüstü 18. yüzyılına tanıklık edecekti. Vanmour 1737 senesinde yine İstanbul'da öldü. Beyoğlu'nda Fransa Konsolosluğu içindeki kilisenin bahçesine defnedildiği bilinse de, mezarına dair bir işaret yoktur..
Vanmour, Osmanlı siyasi ve toplumsal hayatında büyük değişim ve dönüşümlerin yaşandığı bir dönemde gördüklerini belgeledi. Viyana Kuşatması yenilgisi ve daha sonra Karlofça Antlaşması ile değişen uluslararası dengeler, Avrupa ticareti ve yavaş yavaş imparatorluğa giren Batılılaşma etkisi, Lale Devri ile yaşanan "Osmanlı Baroku", bu değişime karşı büyük bir kırılma noktası olan Patrona Halil ayaklanması ve son demlerini sürmekte olan Osmanlı klasik çağı.. Bu olağanüstü dönem, insanları, olayları, kostümleri, manzaraları, törenleri ile ressamın tuvaline yansıdı ve bugüne eşsiz bir görsel miras bıraktı...
Bugün Vanmour'un resimlerinin az miktarı Türkiye'de, Pera Müzesi, İtalya Konsolosluğu ve özel koleksiyonlardadır..
Dönemin İstanbul'daki Hollanda Büyükelçisi Calkoen, Vanmour'a çok miktarda resim siparişi vermişti. Ressamın eserlerinden oluşan bu büyük koleksiyon, daha sonra büyükelçi ile birlikte Dresden'e taşındı. Bütün halinde bugüne kadar gelebilen bu muazzam İstanbul ve Osmanlı resimleri koleksiyonu, bugün Amsterdam'daki Rijkmuseum'dadır.
SERHAN GÜNGÖR'ÜN #TARİHDERGİ'NİN TEMMUZ-2017 SAYISINDA YER ALAN "İSTANBUL'UN TARİHİ VANMOUR'LA YAZILIR" BAŞLIKLI YAZISINDAN ALINMIŞTIR..
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder